Η επιλογή που γίνεται με το πιστόλι στον κρόταφο δεν είναι πραγματική επιλογή. Κι όμως, την Κυριακή οι πολίτες της Κριμαίας καλούνται να διαλέξουν ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη: να ψηφίσουν υπέρ της υποταγής τους στη Ρωσία ή υπέρ της ανεξαρτησίας τους – χωρίς καμία εγγύηση ότι η Ρωσία θα δείξει περισσότερο σεβασμό στην κυριαρχία μιας ανεξάρτητης Κριμαίας από όσο σεβασμό έδειξε στην εδαφική ακεραιότητα της ανεξάρτητης Ουκρανίας.
Οι πιθανότητες είναι σαφώς υπέρ της Ρωσίας, σαν να ρίχνουμε κορώνα-γράμματα: κορώνα-κερδίζει η Ρωσία, γράμματα-χάνει η Κριμαία. Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος, η ψηφοφορία είναι και παράνομη και αντισυνταγματική: δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία γι’ αυτό. Οι όροι του ουκρανικού Συντάγματος είναι σαφείς: πρώτον, η ψηφοφορία μπορεί να λάβει χώρα μόνο εάν ζητηθεί από τρία εκατομμύρια πολίτες. Δεύτερον, πρέπει να διεξαχθεί σε ολόκληρη την Ουκρανία. Και, τρίτον, μόνο το ουκρανικό Κοινοβούλιο μπορεί να αποφασίσει τη διεξαγωγή της. Καμία από τις τρεις αυτές προϋποθέσεις δεν ισχύουν.
Η ψηφοφορία θα είναι παράνομη. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, να είναι οτιδήποτε άλλο, τη στιγμή που διεξάγεται υπό τη σκιά της παρουσίας ένοπλων ρωσικών δυνάμεων σε μια περιοχή υπό στρατιωτική κατοχή;
Αυτού του είδους τα θέματα πρέπει να επιλύονται με ελεύθερο και δίκαιο δημοψήφισμα, όπως αυτό που θα διεξαχθεί στη Σκωτία σε λίγους μήνες. Ομως, το δημοψήφισμα της Κυριακής στην Κριμαία δεν είναι ούτε ελεύθερο ούτε δίκαιο.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια, έχουμε προσπαθήσει να αφήσουμε πίσω μας τις εντάσεις και τη δυσπιστία του Ψυχρού Πολέμου και να αναγνωρίσουμε την ισχυρή και θετική συμβολή της Ρωσίας στη διεθνή κοινότητα και στην ευημερία όλων των λαών μας.
Εχει δημιουργηθεί ένα πλέγμα διεθνών συμφωνιών και θεσμών ώστε να αποφεύγεται η επανάληψη των δυσάρεστων διενέξεων του παρελθόντος αλλά και να επιλύονται ειρηνικά οι διαφορές. Οργανισμοί όπως ο ΟΑΣΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης, των οποίων η Ρωσία αποτελεί βασικό και ενεργό μέλος, σκοπό έχουν να βοηθούν τα κράτη να διαχειρίζονται θέματα εθνικής αυτοδιάθεσης και να υπερασπίζονται τα δικαιώματα των μειονοτήτων.
Παρά ταύτα, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, ο σημαιοφόρος της διασφάλισης του αδιάβλητου των εκλογών, έκρινε πως το δημοψήφισμα στην Κριμαία είναι παράνομο και δεν προτίθεται να στείλει παρατηρητές. Κι όμως, ακόμα και τώρα η Ρωσία έχει χρόνο να χρησιμοποιήσει τους θεσμούς αυτούς, να συμμετάσχει σοβαρά στις διπλωματικές προσπάθειες και να βρεθεί μια ειρηνική λύση. Εξακολουθούμε να καλούμε τον πρόεδρο Πούτιν να χρησιμοποιήσει την εξουσία του για το καλό της Κριμαίας, της Ουκρανίας, της Ευρώπης και της Ρωσίας και να τερματίσει την κρίση.
Ενα πρώτο βήμα ζωτικής σημασίας θα ήταν να αποφύγει η Μόσχα να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της Κυριακής. Ούτως ή άλλως δεν θα έχει καμία νομική υπόσταση. Δεν θα έχει καμία ηθική ισχύ. Και δεν πρόκειται να αναγνωριστεί από τη διεθνή κοινότητα. Το δημοψήφισμα δεν πρέπει να διεξαχθεί.
* Ο κ. Τζον Κίτμερ (στο twitter: @HMA_JKittmer) είναι ο Βρετανός πρέσβης στην Αθήνα.