Στο (όχι και τόσο μακρινό) παρελθόν, οι σημαντικοί δείκτες των αγορών αποτελούσαν ευαίσθητα βαρόμετρα: Σε κρίσιμες στιγμές έδιναν κατευθύνσεις για το πού πάει το πράγμα. Αυτή η εμπειρική βεβαιότητα σήμερα δοκιμάζεται. Στην έναρξη της εβδομάδας και παρά την ανεπίστρεπτη γεωπολιτική επιδείνωση στην Κριμαία ή τις συναλλαγματικές εξελίξεις στην Κίνα, οι αγορές έδειξαν ανεμελιά μέχρι σημείου μακαριότητας: Τόσο τα «δυτικά» χρηματιστήρια όσο και αυτό της Μόσχας κατέγραψαν κέρδη. Η ερμηνεία της ανόδου ως «ράλι ανακούφισης« είναι τραβηγμένη: Κάποια πλευρά κάνει λάθος – ή και αμφότερες.
Οι εξελίξεις του περασμένου Σαββατοκύριακου θα μπορούσαν να γεμίσουν μήνες την εποχή πριν από το 2008. Η Κριμαία άλλαξε την κυρίαρχη αφήγηση. Για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια, η Μόσχα και η Δύση είναι κι επισήμως «απέναντι», εγκλωβισμένες σε έναν καβγά που μοιάζει να κλιμακώνεται. Η διαφαινόμενη απομόνωση του Κρεμλίνου προκαλεί αναλήψεις δισεκατομμυρίων από ρωσικούς λογαριασμούς στη Δύση και μαζικές πωλήσεις αμερικανικών ομολόγων από τη Μόσχα. Το δημοψήφισμα και η προσάρτηση της Κριμαίας πυροδοτούν κυρώσεις από Ε.Ε. και ΗΠΑ κατά των υπευθύνων (μεταξύ τους, πρόσωπα–κλειδιά του ρωσικού επιτελείου) και είναι μόνο η αρχή.
Η Δύση έχει ξαναπροσπαθήσει να πιέσει τη Ρωσία με κυρώσεις τη δεκαετία του ’80, χωρίς επιτυχία. Τα πράγματα είναι πιο μπερδεμένα σήμερα, καθώς το εμπόριο της Ρωσίας μόνο με την Ε.Ε. αγγίζει τα 270 δισ. ευρώ. Από την άλλη, η Ρωσία, αν καταστρέψει τις σχέσεις της με την υπόλοιπη ήπειρο, θα αποχαιρετήσει αυτό που φιλοδοξεί να γίνει. Η νέα ισορροπία του τρόμου υπόσχεται ρίσκο για αμφότερες.
Η «αναζωπύρωση του ρωσικού μετώπου» δεν ήταν η μόνη σημαντική εξέλιξη τη Δευτέρα, ήταν απλώς η πιο σημαντική από τις γεωπολιτικές. Η απόφαση του Πεκίνου να διπλασιάσει το εύρος της καθημερινής διακύμανσης της ισοτιμίας του γουάν με το δολάριο έστειλε το κινεζικό νόμισμα σε χαμηλά 11μήνου και εγκαινιάζει μια νέα εποχή στο παγκόσμιο σύστημα. Βασικό νέο χαρακτηριστικό, η «έκπληξη»: από κει που η Κίνα ήταν η προβλέψιμη οικονομία που παρείχε αποδόσεις στο διεθνές κεφάλαιο και το νόμισμά της μόνο ανέβαινε, τώρα που ωριμάζει «θέλει τον χώρο της», «κλείνεται στο δωμάτιό της». Με τις τελευταίες πρωτοβουλίες το Πεκίνο προσπαθεί να ελέγξει τη πλημμυρίδα του κεφαλαίου που μπαίνει για εύκολο κέρδος στην οικονομία του και την ξεχειλώνει. Στην ουσία η Κίνα, έχοντας αποκτήσει αυτοπεποίθηση, μπαίνει στο παγκόσμιο παιχνίδι νομισματικού ανταγωνισμού, διεκδικεί να παίξει το δικό της παιχνίδι, να ξεφουσκώσει η ίδια τις φούσκες της. Είναι μια τεράστια αλλαγή που αλλάζει τις ισορροπίες στο σύστημα.
Ενα τεράστιο τόξο, από την Τουρκία και την Ουκρανία μέχρι τη Ρωσία και την Κίνα, έχει κόψει κάβους με τις βεβαιότητες του παρελθόντος, έχει αποσκιρτήσει από το «κοινό μέτωπο» που διαφήμιζε το G8 το 2008. Από συντονισμένοι σύμμαχοι για το ξεπέρασμα της κρίσης έχουν γίνει από απρόβλεπτοι μέχρι ανοιχτά ανταγωνιστικοί παίκτες. Η πρώτη αντίδραση των αγορών ήταν αμήχανη, αλλά δεν θα αργήσουν να χωνέψουν τα νέα δεδομένα. Οι βεβαιότητες του μονοπολικού κόσμου χάνονται. Η ιστορία αποκτά και πάλι απρόβλεπτους και «κακούς».
Διαβάζοντας ωστόσο τις πλέον απαισιόδοξες προβλέψεις για τις σχέσεις Ευρώπης – Ρωσίας, οι οποίες περιγράφουν την απειλή ψυχρού πολέμου, ενεργειακού ανταγωνισμού, κυρώσεων και εμπάργκο, δεν μπορείς παρά να κάνεις την εξής σκέψη: η Ευρώπη έκανε τα πιο αποφασιστικά βήματα ενοποίησης πιεσμένη από κάποια απειλή – συχνά δε ρωσική. Σήμερα έχει βαλτώσει σε απραξία και εσωτερικές έριδες, την ώρα που αγχωτικές προθεσμίες «τρέχουν». Μήπως το σίριαλ της ευρωπαϊκής ενοποίησης έχει ανάγκη έναν «κακό», για να πάρει και πάλι μπροστά; Μήπως, τελικά, κάτι βλέπουν οι αγορές;