Είχε την ατυχία η Ελλάς να ασκεί την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενώσεως όταν κλιμακωνόταν η κρίση στην Ουκρανία και στη συνέχεια οι πολίτες της Κριμαίας αποφάσισαν την ενσωμάτωση της χερσονήσου στη Ρωσία. Η απουσία της Ελλάδος από τις δραματικές εξελίξεις σε αυτήν τη χώρα υπήρξε κραυγαλέα. Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Βενιζέλου ήταν μία παρωδία διπλωματικής «πρωτοβουλίας», αποκλειστικά ελληνικού χαρακτήρος, αφού επί της ουσίας δεν του επετράπη –από τους ισχυρούς εταίρους μας– να εκπροσωπήσει την Ε.Ε.
Ταπεινωτικό μεν πλην όμως αναμενόμενο. Η εξωτερική πολιτική δεν είναι τίποτε άλλο από την προβολή ισχύος μιας χώρας στην περιφέρειά της, και προφανώς δεν θα μπορούσε κανείς να αναμένει οτιδήποτε από τη σημερινή Ελλάδα, με έναν υπουργό που δίδει μάχη προσωπικής πολιτικής επιβιώσεως καθώς το κόμμα του εξαερώνεται. Εξ ου και η εξαφάνιση της χώρας μας από τη διπλωματική σκηνή.
Οι κυρώσεις που αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την Παρασκευή ήταν προσχηματικές. Ηταν η έκφραση αμηχανίας για μία εξέλιξη των γεγονότων, που πήρε δραματικότερη τροπή από εκείνη που ανέμεναν όσοι ενθάρρυναν την αναταραχή. Αντίθετα, η Ουάσιγκτον φαίνεται να υιοθετεί μία περισσότερο δυναμική αντίδραση. Η «Δύση» συνεπώς, με βάση τις υπάρχουσες ενδείξεις, δεν αντιδρά ενιαία, τουλάχιστον υπό την έννοια που εμφανιζόταν στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου έναντι της Σοβιετικής Ενώσεως – αν και διχογνωμίες δεν έλειψαν και τότε.
Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν το θέμα της Κριμαίας οδηγήσει σε μία ταύτιση της ευρωπαϊκής με την αμερικανική πολιτική, όπως την προωθεί μία δυναμική ομάδα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ –όχι απολύτως συγχρονισμένη με τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα– ή εάν αναδείξει σοβαρές αποκλίσεις στο πλαίσιο της Δύσεως, πρωτίστως μεταξύ Γερμανίας και ΗΠΑ. Σε κάτι τέτοιο προσβλέπει ασφαλώς και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι οι προσδοκίες του θα επαληθευθούν. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, ωστόσο, βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή της διαχείρισης της κρίσεως στην Ουκρανία.
Προφανώς, η Ελλάς δεν έχει δυνατότητα να αποτρέψει εξελίξεις που δημιουργούν οξύτατες εντάσεις σε διεθνές επίπεδο. Βέβαιο είναι επίσης ότι η χώρα μας δεν είναι δυνατόν να προσδοκά οφέλη από την κλιμάκωση της εντάσεως στην Ουκρανία.
Πριν από ενενήντα πέντε χρόνια, ο Ελευθέριος Βενιζέλος επείσθη από τον τότε Γάλλο πρωθυπουργό Ζορζ Κλεμανσό και απέστειλε εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία τον Ιανουάριο του 1919 να πολεμήσει εναντίον των Μπολσεβίκων. Θεωρούσε ότι η σύμπλευσή του με τη μεγάλη σύμμαχο Γαλλία θα του εξασφάλιζε ανταλλάγματα. Οι ελληνικές δυνάμεις αποδεκατίσθηκαν, ανταλλάγματα δεν υπήρξαν, οι ομογενείς μας υπέστησαν σκληρότατους διωγμούς. Το κυριότερο ήταν ότι οι Μπολσεβίκοι ενίσχυσαν με όπλα και χρυσό τον Μουσταφά Κεμάλ στον πόλεμό του εναντίον των ελληνικών δυνάμεων στη Μικρά Ασία.
Η σημερινή συγκυρία δεν έχει τις δραματικές διαστάσεις της εποχής εκείνης. Η μείζων διαφορά όμως είναι ότι ο Ελ. Βενιζέλος είχε τη δυνατότητα επιλογής, που πλέον δεν υφίσταται. Η Ελλάς θα λειτουργήσει ως χώρα περιορισμένης κυριαρχίας και στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, όπως συμβαίνει και στην οικονομία. Αλλοι προσδιορίζουν το εύρος και την ένταση της αντιπαραθέσεως με τη Ρωσία.