Γιόρταζαν τα 100 χρόνια από την ίδρυσή του οι φίλαθλοι του Αρη Θεσσαλονίκης και βανδάλισαν σχεδόν όλα τα μνημεία του κέντρου της πόλης· έβαψαν με σπρέι τον Λευκό Πύργο, το Βασιλικό Θέατρο, τη ΧΑΝ, το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και «όλη την Τσιμισκή». Για αντικοινωνικές, ασύδοτες, απολίτιστες συμπεριφορές έκανε λόγο ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης. «Δηλαδή, αν έχουμε πτώση σε χαμηλότερη κατηγορία, θα γκρεμίσουμε τον Λευκό Πύργο;» διερωτήθηκε. Παλιότερα, διότι οι βανδαλισμοί είναι συχνοί στα έργα της νέας παραλίας, στους δείκτες μνήμης (ιδιαίτερες κατασκευές που ενημερώνουν τον επισκέπτη για την ιστορία της πόλης), στο μνημείο του Ολοκαυτώματος κ.ο.κ., ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης είχε μιλήσει για έναν συνεχή πόλεμο, «αυτοί μουντζουρώνουν, εμείς καθαρίζουμε και όποιος κουραστεί πρώτος». Η ίδια μάχη δίνεται και στην Αθήνα. Παραμονές της 25ης Μαρτίου τα συνεργεία καθάρισαν τις σκάλες, τα τοιχάκια, τα μάρμαρα της πλατείας Συντάγματος και, πριν αυτά λάμψουν ελεύθερα από το στίγμα της καταστροφής, βάφτηκαν και πάλι…
Το χειρότερο από όλα είναι η κοινωνική «αποδοχή» αυτού του κατεδαφιστικού «παιχνιδιού», που στο βάθος δεν σκανδαλίζει, αντιμετωπίζεται όπως τα σκουπίδια στα ρείθρα και οι στρώσεις του καυσαερίου και της σκόνης στις στάσεις των ΜΜΜ· οι βάνδαλοι το αντιλαμβάνονται ίσως ως μια «ηχηρή» δήλωση παρουσίας ή πάλι μια κατάθεση ιδεολογικής θέσης, ακόμη και αισθητικής άποψης, ένα είδος ντανταϊστικής παρέμβασης, και οι Αρχές ως ένα, ναι μεν οχληρό επίπονο δαπανηρό, αλλά μάλλον αναμενόμενο καθήκον σε μια παγιωμένη καθημερινότητα.
Στην πραγματικότητα ο βανδαλισμός είναι μια πράξη αφόρητου αυταρχισμού, το συλλογικό «εγώ» της ομάδας των βανδάλων βάζει, σαρωτικά και αυθαίρετα, την ακυρωτική «σφραγίδα» του σε ό,τι θα έπρεπε, αντίθετα, να διατηρείται – τον καθαρό λειτουργικό δημόσιο χώρο, το έργο τέχνης, το απτό κατάλοιπο της συλλογικής μνήμης, το αποτύπωμα της παράδοσης… Είτε αποτελεί εκδήλωση χουλιγκανισμού ή είναι διαμαρτυρία ενάντια στη «βαρβαρότητα του πολιτισμού, στο κατεστημένο και στις κυρίαρχες αντιλήψεις», είτε γίνεται ελαφρά τη καρδία, ασυνείδητα, μέσα στον πυρετό της ομαδικής «εκτόνωσης» ή απόλυτα συνειδητά, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Η φθορά αυτού που ανήκει σε όλους.
Πρόκειται για ένα υποτιμημένο πολιτισμικό πρόβλημα. Πίσω από την αχρήστευση αυτού που έχει δημιουργήσει η παλιά και η νέα κοινή ζωή, πίσω από τη θεώρηση των δειγμάτων του πολιτισμού και της ιστορίας ως τροχοπέδη, ως βάρος από το οποίο πρέπει κανείς να απαλλαγεί, κρύβεται ενδεχομένως η απόρριψη της ιστορικής ταυτότητας.
Πίσω από την ερείπωση της απεικόνισης θεσμών και αξιών υποβόσκει ίσως η άρνηση της συλλογικής και ατομικής κοινωνικής ύπαρξης. Οχι μια μάχη για μια νέα συλλογικότητα, αλλά ο μηδενισμός. Μια αγωνία χωρίς ορισμούς, κώδικες, ήθη, θεμέλιο. Ενα απόλυτο. Ομως κάθε απόλυτο είναι ένας τρόπος να αποφεύγουμε τα προβλήματα – και τη ρίζα τους.