Μη βιάζεσαι να ξεγράψεις τον Ταγίπ Ερντογάν. Ο πρωθυπουργός που έμοιαζε καταδικασμένος κι αναγκάστηκε εννιά μέρες πριν προσέλθουν οι Τούρκοι στις κάλπες να φιμώσει το τουίτερ, ανεδύθη νικητής στις τουρκικές εκλογές και φωνάζει στους πολιτικούς του αντιπάλους να κρυφτούν. Δεν ήταν όμως μόνο οι προοπτικές του Ερντογάν που κέρδισαν παράταση. Είναι και η χρηματοπιστωτική εικόνα της Τουρκίας που έδειξε σημάδια σταθεροποίησης, έπειτα από τρεις και πλέον μήνες περιδίνησης σε μια φουρτούνα από διεθνείς επενδυτικές πιέσεις, ντόπιες κεφαλαιακές εξαρτήσεις και πρωτοφανείς πολιτικούς κλυδωνισμούς.
Η επικράτηση του ΑΚΡ του Ερντογάν εκτόξευσε την τουρκική λίρα σε υψηλό πέντε εβδομάδων. Παραμένει κατά 7% χαμηλότερα από τα προ εξαμήνου επίπεδα. Το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης άνοιξε με άλμα που είχε να δει από πέρσι. Ούτε η «εμπρηστική» επινίκιος ομιλία του Ερντογάν έδωσε αφορμή για «ανησυχία». Οι αγορές έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στη «συνέχεια», στην απομάκρυνση ενδεχομένου πλήρους αναρχίας, στη σιδηρά πυγμή. Ομως πόσο βελτιώθηκε η μοίρα της Τουρκίας; Μπορεί να ατενίζει το μέλλον με αυτοπεποίθηση – τουλάχιστον ανάλογη με αυτή που αντικρίζει ο Ερντογάν το προεδρικό μέγαρο;
Οχι. Η Τουρκία δεν βγήκε από τη στενωπό, δεν έχει μπει ακόμα: Η διαδικασία αποχώρησης των διεθνών κεφαλαίων από τις αναδυόμενες οικονομίες δεν έχει καλά-καλά αρχίσει. Η πολιτική εκτόνωση δεν μοιάζει κοντινή. Η εξάρτηση της τουρκικής οικονομίας από ξένο δανεισμό δεν μειώνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Τότε -θα ρωτήσει ένας παρατηρητής- πώς οι αγορές που παραδοσιακά βλέπουν πιο καθαρά το μέλλον, δείχνουν να χτυπούν φιλικά στην πλάτη την Τουρκία, ενώ τα αδιέξοδά της αυξάνονται; Πώς είναι δυνατόν να θεωρούν ότι η πολιτική ανυπακοή στην Τουρκία, που βγήκε σαν τζίνι από το μπουκάλι, θα υποχωρήσει με την επικράτηση του ΑΚP; Μήπως τελικά οι αγορές είναι ένας μηχανισμός που προτιμά να ανταμείβει ολοκληρωτικές συμπεριφορές – και πόσο αξιόπιστη μπορεί να είναι η επανατοποθέτηση σε μια οικονομία που λειτουργεί κάτω από τέτοιες πιέσεις;
Ας θυμηθούμε την επιδείνωση των της Ελλάδας για παράδειγμα. Η κατάσταση δεν επιδεινώνονταν γραμμικά. Υπήρχαν φάσεις «ανησυχίας» και φάσεις «ανακούφισης». Μόνο που οι πρώτες ήταν συχνότερες και εντονότερες, με αποτέλεσμα να διαγράψουν καθοδική πορεία συνολικά. Αυτές οι παλινδρομήσεις μεταξύ «ανασφάλειας» και «σταθερότητας» ενισχύονται από τα αντανακλαστικά των αγορών: Σήμερα, μετά από μήνες πωλήσεων, πολλά νομίσματα, μετοχές, ομόλογα αναδυόμενων οικονομιών έχουν περιθώρια για ανοδική διόρθωση και βραχυπρόθεσμα κέρδη. Οι πετυχημένοι επενδυτές είναι αυτοί που εκμεταλλεύονται και τις βραχυχρόνιες διακυμάνσεις. Η Τουρκία είναι σήμερα (όπως και την προηγούμενη εβδομάδα, και την επόμενη) μια χώρα της οποίας το οικονομικό μοντέλο θα πιεστεί ιδιαίτερα, σε ένα κόσμο που θα δυσπιστεί όλο και περισσότερο να χρηματοδοτεί αναδυόμενες οικονομίες. Επιπλέον, η κοινωνία της είναι σε τροχιά εσωτερικής σύγκρουσης: οι κάτοικοι των αστικών κέντρων διεκδικούν οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα – την ώρα που η μεγάλη συντηρητική μάζα συσπειρώνεται όλο και περισσότερο γύρω από αναχρονιστικούς «πατερούληδες» . Αυτά όμως δεν αποτελούν συστατικά στοιχεία ενός «sucess story». Η νίκη Ερντογάν δεν αποτελεί «χάπι εντ» για την τουρκική περιπέτεια. Παρά το βραχυπρόθεσμο κέρδος και την ανάπαυλα στις αγορές, η Τουρκία στην συνείδηση πολλών (μακρινών) επενδυτών περνά σε μια άλλη κατηγορία. Από χώρα με ευρωπαϊκές φιλοδοξίες την οποία αξιολογούσαν με ανάλογα κριτήρια, γίνεται χώρα που έχει ανάγκη «σιδηρά πυγμή για να μη διολισθήσει στο χάος». Οι επενδυτές δεν αποστρέφονται τέτοιες χώρες, κάθε άλλο. Ομως φεύγουν πολύ πιο γρήγορα από αυτές με την πρώτη παραφωνία – κι από παραφωνίες, σε τέτοιες συγκυρίες, άλλο τίποτα.