Ο Γεώργιος και ο Ανδρέας Παπανδρέου υπηρέτησαν τον ελληνικό λαό ως πρωθυπουργοί περισσότερο από μία φορά; Η ιδιαιτερότητα της ελληνικής πολιτικής ζωής είναι ότι οι ηγέτες επιστρέφουν. Δεν βλέπω κάποιο στοιχείο στην ελληνική Ιστορία που να μην επιτρέπει να συμβεί το ίδιο και με τον Γιώργο Παπανδρέου. Νομίζω ότι μπορεί να είναι ξανά ένας μεγάλος ηγέτης της Ελλάδας. Εκανε το καλύτερο που μπορούσε υπό απίστευτες συνθήκες. Οι Ελληνες θα αρχίσουν να αντιλαμβάνονται πόσες μεταρρυθμίσεις έθεσε σε κίνηση κατά τη διάρκεια της διετίας που κυβέρνησε. Επίσης, το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’80 δεν έχει καμία σχέση με το σημερινό. Δεν ξέρω αν θα διασπασθεί και αν θα μετακινηθεί προς νέες κατευθύνσεις, αλλά θα μπορούσαν να υπάρξουν νέες ισορροπίες και ανακατατάξεις.
Τα παραπάνω δεν τα λέει ο γράφων. Τα λέει ο στενός σύμβουλος του κ. Παπανδρέου και επί τέσσερις δεκαετίες φίλος του Ανδρέα και της Μαργαρίτας, καθηγητής του Χάρβαρντ, Ρίτσαρντ Πάρκερ, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά τον πρώην πρωθυπουργό και πιστεύει σε αυτόν. Το σκεπτικό του, το οποίο κατέθεσε μιλώντας στον γράφοντα μετά την αποχώρηση του κ. Παπανδρέου από την πρωθυπουργία, αποτυπώνει την υπαρκτή επιθυμία του τελευταίου να πρωταγωνιστήσει και πάλι στην πολιτική σκηνή, επιθυμία που ίσως απορρέει και από το οικογενειακό DNA.
Σε κάθε περίπτωση, η προσδοκία υπάρχει. Αλλωστε, όπως έλεγε στον γράφοντα πριν από λίγες ημέρες κορυφαία πολιτική προσωπικότητα, και αντίπαλος του κ. Παπανδρέου, «όλοι μας ήμασταν υπερβολικά αυστηροί και εν μέρει άδικοι με τον Γιώργο, ο οποίος δείχνει να θέλει να γυρίσει για να διορθώσει την εικόνα που έχει δημιουργηθεί».
Δεν ξέρω αν αδικήθηκε ο κ. Παπανδρέου. Το βέβαιο είναι ότι άργησε να αντιληφθεί την κρισιμότητα της κατάστασης και απεδείχθη κατώτερος των περιστάσεων. Οπως και αν έχει, η Ιστορία θα κρίνει τους χειρισμούς του. Αλλωστε, ανάλογη καθυστέρηση και άγνοια επέδειξαν και οι περισσότεροι Ελληνες πολιτικοί, όπως και οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, οι οποίοι επίσης φέρουν τεράστιες ευθύνες. Οχι μόνο διότι μέχρι και το 2008 πίεζαν να αγοράζουμε τα όπλα τους, αλλά και διότι ούτε αυτοί είχαν αντιληφθεί το τσουνάμι που ερχόταν.
Θα επιστρέψει, λοιπόν, ο Γιώργος; Και αν το επιχειρήσει, πώς θα τον δεχθεί η ελληνική κοινωνία; Ερωτήματα που, προς το παρόν, παραμένουν αναπάντητα. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν έχει αποδεχθεί τον εξοστρακισμό του. Ταυτόχρονα, βλέπει την πλήρη κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ και τη δυσφορία της κοινής γνώμης με τη συνεχιζόμενη παρουσία του κ. Βενιζέλου σε ηγετικό ρόλο και θέλει να πάρει τη ρεβάνς, παραγνωρίζοντας όμως ότι επί των δικών του ημερών άρχισε η απότομη διολίσθηση. Διαπιστώνει το αδιέξοδο της ευρύτερης Κεντροαριστεράς, μετά τις παλινδρομήσεις των «58» και τις ατυχείς κινήσεις του Φώτη Κουβέλη, παρακολουθεί την απήχηση του «Ποταμιού», και δεν αντέχει στον πειρασμό.
Οσο για τη στάση που τηρεί, είναι ευπρόσδεκτη η εξήγηση που έδωσε χθες για την απόφασή του να καταψηφίσει το άρθρο για τις τράπεζες, όπως και η στήριξη που εξέφρασε στην κυβέρνηση, αλλά δεν πείθει. Είναι σαφές ότι προσβλέπει στον κατακερματισμό του χώρου, όντας πεπεισμένος ότι θα είναι σε θέση να τον επανενώσει. Ομως, οι μέχρι τώρα ενδείξεις δεν συνηγορούν υπέρ μιας τέτοιας προοπτικής. Σε αντίθεση με τον Κώστα Καραμανλή, δεν έχει μεγάλη απήχηση ούτε καν στον δικό του πολιτικό χώρο. Είναι ίσως δύσκολο να το κατανοήσει, και ακόμη πιο δύσκολο να αποδεχθεί ότι δεν πρόκειται να ηγηθεί ενός κόμματος εξουσίας και να επιστρέψει «δικαιωμένος», όπως συνέβη με τον παππού και τον πατέρα του. Αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα.
Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν θα υπάρχει πολιτικά. Απλά, αν επιμείνει και τελικά ιδρύσει κόμμα, θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι θα πρόκειται για έναν μικρό «παπανδρεϊκό σχηματισμό». Ομηρος του οικογενειακού DNA, ενδεχομένως και των προτροπών κάποιων σθεναρών υποστηρικτών του, δεν αποτιμά σωστά τους σημερινούς συσχετισμούς και τις προσδοκίες της κοινωνίας, και δεν αντιλαμβάνεται ότι ο πρώην πρωθυπουργός του 44% δεν έχει λόγο να μετατραπεί σε έναν ακόμη πολιτικό αρχηγό ενός κόμματος που θα μάχεται για να εισέλθει στη Βουλή.