Σαν σίγουρος για τη γοητεία του εραστής, ο Μάριο Ντράγκι εξερευνεί το πόσο μπορεί να παρατείνει την «ελεγκτική» του σχέση με τις αγορές μόνο με λόγια – χωρίς πράξεις:
Ούτε η τελευταία παρέμβαση της ΕΚΤ χαλάρωσε τη νομισματική πολιτική, δεν έκανε πιο φθηνό το ευρώ. Ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης κράτησε και πάλι χαρακτήρα – και ας έχει υποχωρήσει ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης στο 0,5% απειλώντας με ύφεση, και ας έχει πονέσει το ακριβό ευρώ τους εξαγωγείς, και ας αναμένουν ανυπόμονα μια αύξηση της ρευστότητας πολλές σημαντικές ευρωπαϊκές οικονομίες. Ηταν όμως μια παρέμβαση πλούσια σε υποσχέσεις και μπλα μπλα. Για πρώτη φορά ο Μάριο Ντράγκι αναφέρθηκε τόσο εκτενώς στην πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης (QE), τυπώματος α λα Fed δηλαδή. Είπε πως τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου συμφώνησαν ομόφωνα για τη χρήση του εργαλείου σε περίπτωση που παραστεί ανάγκη. Για να προσθέσει ότι αυτή, ακόμη, αργεί. «Ο Ντράγκι έβγαλε το QE από την εργαλειοθήκη, το έδειξε στους συγκεντρωμένους δημοσιογράφους και μετά το συσκεύασε πίσω στη θήκη του», ήταν το εύστοχο tweet ενός εκ των τελευταίων. Από κει που ήταν θέμα-ταμπού για την ΕΚΤ, προβιβάζεται σε θέμα του απώτερου μέλλοντος.
Υπάρχουν λόγοι που εξηγούν την ψυχραιμία του Ντράγκι και την αντίστασή του να μειώσει τα επιτόκια ή να εξαγγείλει χειροπιαστά μέτρα νομισματικής χαλάρωσης. Για παράδειγμα, η χαμηλή ένδειξη του πληθωρισμού, που έχει θορυβήσει πολλούς, επηρεάζεται από το γεγονός ότι η ετήσια σύγκριση έγινε με το περυσινό καθολικό Πάσχα, περίοδος που οι τιμές είναι αυξημένες. Αν η ένδειξη του επόμενου μήνα δείξει μια σημαντική ανάρρωση του δείκτη, θα δικαιώσει την ψυχραιμία του Ντράγκι.
Ενας πιο σημαντικός λόγος που εξηγεί την ψυχραιμία της ΕΚΤ είναι η τακτική. Διαφημίζοντας στις αγορές την εικόνα μιας Ευρωζώνης σταθερής και σίγουρης που δεν παρασύρεται σε σπασμωδικές αντιδράσεις, ισχυροποιεί την εικόνα καταφυγίου για τα διεθνή κεφάλαια, τα οποία όλο και περισσότερο αναζητούν ασφαλείς προορισμούς ενόψει γεωπολιτικών και «αναδυόμενων» εντάσεων. Οσο πιο πειστική είναι η εικόνα, τόσο περισσότερα κεφάλαια επενδύονται σε ευρωπαϊκές αξίες. Με αυτό τον τρόπο, η ρευστότητα στο ευρωσύστημα αυξάνεται όχι ενδογενώς (επειδή η ΕΚΤ τυπώνει χρήμα) αλλά απέξω, καθώς προσελκύει διεθνείς τοποθετήσεις. Βέβαια, αυτή η διαδικασία ενισχύει περαιτέρω το ευρώ, αλλά μέχρι στιγμής «τα γλυκόλογα» επαρκούν για τον έλεγχο της ισοτιμίας του (αν και τελευταία έχουν χάσει λίγο τη μαγεία τους). Η ΕΚΤ θα προσπαθήσει να παρατείνει όσο περισσότερο μπορεί την εικόνα της ψύχραιμης, νομισματικά ενάρετης κεντρικής τράπεζας που έχει αποθέματα εργαλείων αντίδρασης. Ταυτόχρονα, προετοιμάζει το οπλοστάσιο για την επόμενη φάση, κάτι που αφορά και την Ελλάδα.
Η Ευρωζώνη θωρακίζεται πριν από τον επόμενο μεγάλο αγώνα. Σχεδιάζει τη διάταξη άμυνας στην επόμενη χρηματοπιστωτική κρίση. Βιάζεται να αποκαταστήσει την αξιοπιστία και την πρόσβαση στις αγορές σε όλα τα μέλη της. Θέλει η επόμενη κρίση εμπιστοσύνης να τη βρει με όλες τις χώρες της Ευρωζώνης «εκτός κινδύνου» (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο), με πρόσβαση σε αγορές. Εχει λόγο: Η επόμενη απειλή προϋποθέτει οριζόντια αντιμετώπιση, χωρίς εξαιρέσεις, χωρίς προαπαιτούμενα.
Ο χρόνος που έχει κερδίσει η ΕΚΤ με τη διαβεβαίωση-ομπρέλα «θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να διαφυλάξουμε το ευρώ» τελειώνει. Η τρόικα, ως μηχανισμός εξασφάλισης/εγγύησης της αξιοπιστίας στις αγορές, επίσης τελειώνει. Σύντομα, η ΕΚΤ θα κληθεί να αναλάβει η ίδια μεγαλύτερο ρόλο «εγγυητή», θα πρέπει να υποστηρίξει τις υποσχέσεις της. Στην επόμενη αναταραχή θα κληθεί να παρέμβει στις αγορές ομολόγων, να αγοράσει ομόλογα από ανήσυχους επενδυτές, να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα QE στην Ευρωζώνη. Ομως αυτό το πρόγραμμα δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά με όρους και προϋποθέσεις τύπου προγραμμάτων διάσωσης. Η ΕΚΤ θα πρέπει να μπορεί να παρεμβαίνει αγοράζοντας ομόλογα όλων των χωρών/τραπεζών της Ευρωζώνης. Ετσι κάνεις «ό,τι είναι απαραίτητο» για το ευρώ.
Στην επόμενη κρίση η ευρωπαϊκή διάταξη άμυνας δεν μπορεί να είναι α λα καρτ. Το όπλο της ποσοτικής χαλάρωσης λειτουργεί αποτελεσματικότερα όταν είναι οριζόντιο. Η ραγδαία αποκατάσταση της εικόνας της Ελλάδας στις αγορές βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση, προετοιμάζει το έδαφος για ένα αξιόπιστο QE. Εκτός και αν η ελληνική ροπή για ακρότητες επιβάλει για άλλη μια φορά τη δημιουργία μιας ακόμα –καταστρεπτικής για την Ελλάδα– καραντίνας.