Η ανάρρωση της έξωθεν εικόνας της Ελλάδας έγινε ανεπαίσθητα και ορμητικά μαζί, όπως η ανάδυση σε πλήρη συνείδηση ύστερα από παρατεταμένο ύπνο. Οι διαδικασίες για τον πρώτο δανεισμό με ομόλογα είναι σήμερα σε πλήρη εξέλιξη – και ευφορία. Ξένοι επενδυτές «προσπερνούν» τη χρεοκοπία της Ελλάδας μετά από μόλις δύο χρόνια (χρόνο ρεκόρ) και την ξαναδανείζουν μετά από τέσσερα. Οι πληγές όμως που άφησε στην οικονομία και την κοινωνία περίπου 10 εκατομμυρίων απροετοίμαστων Ελλήνων θα χρειαστούν περισσότερο καιρό για να ξεχαστούν.
Οι αγορές όμως έχουν μνήμη χρυσόψαρου. Τις τελευταίες εβδομάδες το κλίμα «έφτιαξε» τόσο συνολικά όσο και επιφανειακά, με τον ίδιο τρόπο που «χάλασε». Η αγορά επιλέγει τώρα να δει στην Ελλάδα το «θεραπευμένο άσωτο», το «πετυχημένο πείραμα», την «καθαρισμένη πληγή». Υπάρχει βέβαια και χρηματικό κίνητρο: Η χώρα στα εγκαίνια του νέου της δανεισμού θα προσφέρει γλυκιές αποδόσεις σε όποιον σπεύσει. Με αυτή την καραντίνα-εξπρές, οι αγορές δηλώνουν πως βλέπουν την Ευρωζώνη ως «σχεδόν» ομοσπονδία σε αυτή τη συγκυρία, πιο «ενοποιημένη». Η ελληνική χρεοκοπία δεν πέρασε στα ψιλά της (εντελώς) ομόσπονδης Καλιφόρνιας, αλλά ούτε κλειδώθηκε για δεκαετίες εκτός αγορών όπως αν χρεοκοπούσε μια ανεξάρτητη χώρα.
Εντός Ελλάδας όμως, ο μεγάλος σχεδιασμός γεννά αντιφάσεις, σουρεαλισμό και υποψίες: Για τους περισσότερους Ελληνες η χώρα κατέρρευσε όταν όλα πήγαιναν καλά, για να αναδυθεί τώρα, που έχει καταστραφεί. Αν σκεφτεί κανείς ότι την εξέλιξη επέβαλε ο μεγάλος ανοδικός κύκλος της Ευρωζώνης, πολλές αντιφάσεις εξηγούνται. Αποκαθιστώντας (έστω όπως-όπως) τη σχέση του αδύναμου κρίκου της με τις αγορές, η Ευρωζώνη μπορεί να ισχυριστεί ενόψει των ευρωεκλογών ότι προστατεύει αθώους φορολογούμενους και ότι βγήκε όρθια και πιο δυνατή από την πρώτη υπαρξιακή της κρίση.
Ελληνες και ξένοι πολιτικοί θα σπεύσουν να πανηγυρίσουν «το γύρισμα της τύχης». Το να το αποδομήσει κάποιος είναι εύκολο: Ολοι γνωρίζουν πια την προχειρότητα των προγραμμάτων, την αδικία που παρήγαγε πλεονάσματα, την ανυπαρξία προοπτικής ανάπτυξης άνευ ρευστότητας, την πρόσδεση του κράτους με τη μικροπολιτική, τις χρόνιες αδυναμίες της παραγωγής – κι όλοι γνωρίζουμε υπερβολικά πολλούς ανέργους. Πόσο σκόπιμη είναι η αποδόμηση;
Υπάρχουν δύο επιλογές: Να αναλωθούμε σε ένα ακόμα κύκλο ενδοσκόπησης, αλληλοκατηγοριών, ενοχικότητας – αδιαφορώντας για τη μυλόπετρα που μπορεί να μας συνθλίψει… Να συνεχίζουμε σχετικοί-άσχετοι να χρονοτριβούμε με αφορισμούς υψηλής πολιτικής και διεθνούς οικονομίας, ενώ η αγορά ασθμαίνει, οι εξαγωγές συρρικνώνονται και τα εμπόδια για πραγματικές ξένες επενδύσεις – στο real estate για παράδειγμα- παραμένουν. Αλλά το να τορπιλίσουμε δημόσια την πιθανότητα οι ελληνικές επιχειρήσεις και νέα ζευγάρια να βρουν δανεικά ή να σαμποτάρουμε την ισότιμη συμμετοχή μας σε ένα ισχυρό μπλοκ -χωρίς διατυπωμένη εναλλακτική- δεν θα βοηθήσει την πλειονότητα.
Η άλλη επιλογή είναι να συντονιστούμε ψύχραιμα με το «στόρι» της ανάκαμψης που η μαμά-Ε.Ε. πουλά στον πλανήτη: Αλλά ταυτόχρονα να απαιτούμε από όποιον εκλέγεται στο εξής να εξηγεί επαρκώς: πώς θα επιστέψει με τόκο τα χρήματα που δανείζεται, πώς θα προστατέψει αδυνάτους από τον κοινωνικό αποκλεισμό, πώς θα αφήσει στην ησυχία του τον παραγωγικό πληθυσμό, πώς θα πιάσει με συνοπτικές διαδικασίες καταχραστές και κλοπιμαία. Παράλληλα να απαιτούμε από την Ευρωζώνη περισσότερο οξυγόνο, τώρα που «η Ελλάδα επέστρεψε στον ίσιο δρόμο». Προβλέπεται.
Η χώρα κλείνει συμβολικά ένα μεγάλο κύκλο περιπέτειας. Στην επόμενη φάση θα πρέπει να πείσει ότι η προοπτική της είναι σταθερή, ότι είναι team player για να αποτινάξει ουσιαστικά την ομηρία. Από την πλευρά της η Ε.Ε., είναι ώρα να στηρίξει ακόμα περισσότερο την ελληνική προσπάθεια με ενίσχυση ρευστότητας, επενδυτικές πρωτοβουλίες και πολλή διαφήμιση για τις ελληνικές προοπτικές… Μόνον οι αγορές, δεν φτάνουν.