Μόνο κάποιος ηλίθιος ή κολλημένος αριστερός μπορεί να κατηγορεί την πρόσφατη έξοδο της Ελλάδας στις αγορές. Ηταν σημαντική επιτυχία της χώρας, επιστέγασμα μιας σειράς μέτρων από την κυβέρνηση, που στόχευαν κυρίως στη βελτίωση της αξιοπιστίας. Από τη σκοπιά των οικονομικών μεγεθών, το δάνειο δεν έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Οπως ήδη είπε ο υπουργός Οικονομικών, τα χρήματα είναι ευπρόσδεκτα, αλλά δεν κάνουν σημαντική διαφορά στους αριθμούς. Θα τα καταφέρναμε το 2014 και δίχως αυτά. Η σημασία της επιτυχίας είναι ψυχολογική, προς τα μέσα και προς τα έξω. Σημαδεύει την είσοδό μας σε μία νέα φάση, ένα σκαλί στον ανήφορο που ελπίζουμε ότι θα μας βγάλει από την κρίση. Δικαίως, λοιπόν, η κυβέρνηση προβάλλει θετικά το γεγονός και αν την ωφελήσει στις εκλογές του Μαΐου, ακόμη καλύτερα. Χρειαζόταν μία χειροπιαστή ένεση αισιοδοξίας στο ζοφερό κλίμα και η επιτυχία της κάλυψης του δανείου μάς την έδωσε.
Φτάνει να μην το παρακάνουμε. Αν εξαιρέσουμε τα δημοσιονομικά και το ενδιαφέρον των επενδυτών για τις τράπεζες, η πραγματική οικονομία είναι σε άθλια κατάσταση. Ανεργία γύρω στο 27%, μείωση καταθέσεων, στασιμότητα στις εξαγωγές. Στις χρόνιες παθήσεις της κοινωνίας μας, δικαιοσύνη, παιδεία, υγεία, ασφαλιστικό, πρόνοια, διοίκηση, τα πράγματα σέρνονται και συχνά οπισθοχωρούν. Τα προβλήματα που έχουν μαζευτεί τόσες δεκαετίες είναι εδώ, όπως και το πολιτικό σύστημα που τα δημιούργησε, θεσμοί και άτομα. Εκεί σχεδόν τίποτα δεν έχει αλλάξει.
Ο κίνδυνος της άτακτης χρεοκοπίας και εξόδου από το κοινό νόμισμα επέβαλε πρώτα να τα απομακρύνουμε και κατόπιν να καταπιαστούμε με τα χρόνια προβλήματα. Ηταν και παραμένει σωστή ιεράρχηση και για έναν ακόμη λόγο. Η οριακή πλειοψηφία της κυβέρνησης δεν της επιτρέπει να διακινδυνεύσει ήττα, ιδίως όταν βλέπει κανείς τι υπάρχει από την άλλη μεριά, αλλά και μέσα στην ίδια. Μας το θύμισε και η περιπέτεια με το γάλα.
Το δάνειο είναι μια θετική εξέλιξη, αλλά δεν φτάνει για να ξαναπάρει μπρος η μηχανή. Γι’ αυτό χρειάζονταν τομές όπως η αναθεώρηση του Συντάγματος, μόνιμο εκλογικό σύστημα, μεταρρύθμιση στους βασικούς κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού. Ανάκαμψη της οικονομίας θα έρθει από μέτρα που βελτιώνουν τον τρόπο διακυβέρνησης, μόνον έτσι. Αν δεν γίνει αυτό, θα σκαμπανεβάζουμε κοντά στον πάτο και πόσο συχνά μπορούμε να ξαναβγαίνουμε στις αγορές;
Ισως δεν υπάρχουν ακόμα οι ιδανικές συνθήκες για να επιχειρηθούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, αλλά πρέπει να συνεχιστεί η πίεση να γίνουν. Αλίμονο αν η επιτυχία του δανείου δημιουργήσει αυταπάτες και καλλιεργήσει εφησυχασμό. Ο κίνδυνος για κάτι τέτοιο υπάρχει γιατί εκείνοι που δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα, στην αγωνία τους να επιβιώσουν, θα αρπαχτούν από κάθε πρόσχημα για να δείξουν ότι όλα τώρα πάνε καλά.