Η συζήτηση ήταν για τη συρρίκνωση της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα, όταν η Αμερικανίδα συνομιλήτρια γύρισε τη συζήτηση στις ΗΠΑ: «Ούτε εγώ ανήκω πια στη μεσαία τάξη», είπε απογοητευμένη. Μπορεί να εργάζεται για το αμερικανικό δημόσιο, εξήγησε, αλλά η εργασιακή της σχέση είναι εργολαβική, άρα ασταθής. Μα έχει το σπίτι της, το αυτοκίνητό της, την ασφάλισή της… Δεν είναι αυτά δείγματα της μεσαίας τάξης; Το σπίτι είναι ιδιοκτησία της τράπεζας, απάντησε, διότι το έχει αγοράσει με δάνειο. Οσο για τη μεσαία τάξη, αν όντως ανήκε σε αυτή, η οικονομική της κατάσταση θα γινόταν πιο άνετη με τα χρόνια.
Την εκτίμηση αυτή φαίνεται να μοιράζονται ολοένα περισσότεροι Αμερικανοί, καθώς βλέπουν την οικονομική ανάκαμψη να τους προσπερνά. Σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center, τα δύο τρίτα των Αμερικανών θεωρούν ότι οι ανισότητες στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί. Εξι στους δέκα μετριοπαθείς συντηρητικούς και εννιά στους δέκα προοδευτικούς θέλουν η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.
Ισως έτσι να εξηγείται και η δημοφιλία της Ελίζαμπεθ Γουόρεν, της καθηγήτριας Νομικής που εξελέγη γερουσιαστής με τους Δημοκρατικούς στη Μασαχουσέτη υπερασπιζόμενη τους καταναλωτές έναντι των τραπεζών. Το τελευταίο βιβλίο της με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Μια ευκαιρία να παλέψεις», στο οποίο περιγράφει την άνοδό της από μία μικροαστική οικογένεια, είναι νούμερο 2 σε πωλήσεις στην Amazon. Στα αμερικανικά μίντια δεν περνά ημέρα χωρίς η ερώτηση να τεθεί τουλάχιστον μία φορά: ενδιαφέρεται να βάλει υποψηφιότητα για την προεδρία των ΗΠΑ; Η ίδια το αρνείται και κρατάει χαμηλούς τόνους. Οι υποστηρικτές της, όμως, αυξάνονται. Μετράει υπέρ της το γεγονός ότι έχει αναδειχθεί εκπρόσωπος μιας ανησυχούσας μεσαίας τάξης, η οποία βλέπει ότι η σκληρή δουλειά, ο ανταγωνισμός, ακόμη και οι σπουδές, δεν αρκούν πλέον για την επιτυχία. Οπως εκτιμά η δημοσιογράφος Τζίλιαν Τετ στους Financial Times, όσο το αμερικανικό όνειρο ήταν ζωντανό, η ανισότητα ήταν ανεκτή, διότι όλοι πίστευαν ότι μπορούν να γίνουν πλούσιοι.
Σύμφωνα με τον Γάλλο οικονομολόγο Τομά Πικετί, αυτό δεν ισχύει πλέον. Οπως υποστηρίζει, η ανισότητα έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία λόγω της ανόδου μιας νέας κατηγορίας «σούπερ μάνατζερ». Ο κ. Πικετί τονίζει ότι, χάρη και στην πολύ ευνοϊκή φορολογία, η συγκέντρωση του πλούτου είναι τόσο μεγάλη που η Αμερική έχει μετατραπεί σε μία χώρα όπου το χρήμα κυρίως κληρονομείται -κάτι που είχε καταλάβει εγκαίρως ο θρυλικός επενδυτής Γουόρεν Μπάφετ, μία από τις αγαπημένες επενδυτικές συμβουλές του οποίου είναι ένας… πλούσιος γαμπρός (ή νύφη, βεβαίως). Μία ένδειξη δίνει η σχολή διοίκησης επιχειρήσεων του πανεπιστημίου Columbia στη Νέα Υόρκη, η οποία τροφοδοτεί με στελέχη τη Wall Street: Η χρηματοοικονομική εξειδίκευση είναι μόνο ένα από τα δυνατά σημεία της φήμης της. Ακόμη πιο σημαντικό είναι ίσως το δίκτυο των επιτυχημένων αποφοίτων και η ένταξη σ’ έναν προνομιούχο κύκλο, που έχει τις επαφές ώστε να παρέχει πρόσβαση σε κεφάλαια.
Ο κ. Πικετί έκανε θραύση πριν από δύο εβδομάδες σε ένα άλλο πανεπιστήμιο της πόλης, το Σίτι, κατά την παρουσίαση του βιβλίου του «Το Κεφάλαιο τον 21ο Αιώνα», παρουσία των βραβευμένων με Νομπέλ οικονομολόγων Πολ Κρούγκμαν, Τζόζεφ Στίγκλιτς. Η συζήτηση προκάλεσε τόσο ενδιαφέρον, που τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν και οι παρευρισκόμενοι γέμισαν τρεις αίθουσες. Το περιοδικό New York τον χαρακτήρισε «οικονομολόγο ροκ σταρ». Το βιβλίο του βρίσκεται στην πρώτη θέση των πωλήσεων της Amazon, ξεπερνώντας ακόμη και εκείνο της γερουσιαστού Γουόρεν. Οπως σημειώνει ο Economist, η δημοφιλία του Πιτακί στις ΗΠΑ, όταν παραμένει σχετικά άγνωστος στη χώρα του, δείχνει ότι η ευαισθησία στην ανισότητα «έχει την αίσθηση του νέου στις ΗΠΑ, ενώ είναι δεδομένη σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία». Αν παρατηρήσει όμως κανείς τα σημάδια, μπορεί να αντιληφθεί ότι το ζήτημα της ανισότητας έχει έρθει για να μείνει – ίσως μάλιστα και να καθορίσει ποιος, ή καλύτερα ποια, θα είναι η επόμενη πρόεδρος των ΗΠΑ.