Οπως οι παγετώνες, ύστερα από χιλιετίες στασιμότητας, άρχισαν να λιώνουν με μεγάλη ταχύτητα, έτσι σήμερα στο διεθνές πολιτικό σύστημα αλλάζουν σχέσεις, αντιλήψεις και συμπεριφορές. Συμμαχίες χαλαρώνουν ή ενδυναμώνονται, παλιές έχθρες αναζωπυρώνονται και το διεθνές σύστημα διακυβέρνησης δοκιμάζεται. Είναι αδύνατο να προβλέψουμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.
Χθες, για πρώτη φορά μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης το 1991, πραγματοποιήθηκε μεγάλη παρέλαση εργαζομένων στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας. Πολλά από τα πανό που κρατούσαν δεν εξέφραζαν τις διεκδικήσεις της ρωσικής εργατιάς, αλλά επικροτούσαν τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για τη δυναμική επέμβαση στα εσωτερικά της Ουκρανίας και την προσάρτηση της Κριμαίας. Στις 9 Μαΐου θα ακολουθήσει μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία, στην επέτειο της ήττας της Γερμανίας από τους Συμμάχους στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η αναβίωση και αυτού του σοβιετικού εθίμου είναι έργο του Πούτιν, ο οποίος έχει θεσπίσει νόμους που διευκολύνουν την προσάρτηση εδαφών τα οποία αποτελούσαν τμήματα της Σοβιετικής Ενωσης και την πολιτογράφηση κατοίκων αυτών των εδαφών.
Ο Ρώσος πρόεδρος δεν πτοείται από τις οικονομικές κυρώσεις που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ και η Ε.E. και είναι φανερό ότι θα συνεχίσει να διεκδικεί την ενίσχυση της χώρας του και, ταυτόχρονα, να δοκιμάζει τις αντιδράσεις των ΗΠΑ. Χθες, το υπουργείο Αμυνας της Κίνας ανακοίνωσε κοινή ναυτική άσκηση με τη Ρωσία στην Ανατολική Σινική Θάλασσα. Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, σε πρόσφατη επίσκεψή του στην περιοχή, εξέφρασε τη στήριξη των ΗΠΑ στην Ιαπωνία στη διαμάχη της με την Κίνα για την κυριαρχία ενός συμπλέγματος ακατοίκητων νησιών τα οποία ελέγχει η Ιαπωνία. Αλλά και η Ρωσία βρίσκεται σε διαμάχη με την Ιαπωνία για τέσσερα νησιά τα οποία η Σοβιετική Ενωση προσάρτησε στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, εμπλέκοντας τις ΗΠΑ περισσότερο. Στο «δυτικό μέτωπο» της Ρωσίας, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ έχουν διαμηνύσει ότι θα συμπαρασταθούν στην Ουκρανία αν δεχθεί επίθεση, καθώς και ότι τα μέλη της Συμμαχίας θα απαντήσουν ενωμένα εάν απειληθεί κάποιο απ’ αυτά. Στο «ανατολικό μέτωπο», η Ρωσία παίρνει σαφή θέση υπέρ της Κίνας.
Αυτή η κινητικότητα στη σκακιέρα της γεωπολιτικής αποκτά μεγαλύτερη σημασία επειδή οι ΗΠΑ και η Ευρώπη φαίνονται να βρίσκονται σε αδύναμη θέση: ενώ πρέπει να απειλούν τη Ρωσία με δυναμική αντίδραση, δεν θέλουν να εμπλακούν σε πόλεμο· την ίδια ώρα, χάνουν έδαφος στον πιο κρίσιμο τομέα – αυτόν της οικονομίας. Προχθές, η Παγκόσμια Τράπεζα δημοσίευσε μελέτη που συγκρίνει την πραγματική παραγωγή των χωρών. Βάσει στοιχείων του 2011, καταλήγει ότι η κινεζική οικονομία ίσως προσπεράσει αυτήν των ΗΠΑ πριν από το τέλος του 2014. Επίσης, η Ινδία περνάει στην τρίτη θέση, μπροστά από την Ιαπωνία και τη Γερμανία. Αργά ή γρήγορα, η κυριαρχία των ΗΠΑ και της Ευρώπης στο διεθνές σύστημα διακυβέρνησης θα αμφισβητηθεί εντόνως. Οι αλλαγές αυτές –ή η διάλυση του συστήματος– θα κρίνουν το μέλλον του κόσμου και κάθε χώρας χωριστά.