Την κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων προανήγγειλε ο ΣΥΡΙΖΑ «ως αυριανή κυβέρνηση της Αριστεράς». Ομως κάθε άλλο παρά απλή υπόθεση είναι. Πολλοί εξήγγειλαν την άμεση αποδέσμευση του Λυκείου από την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ουδείς τα έχει ώς τώρα καταφέρει. Αν και δεν χωράει αμφιβολία ότι οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι «δοκιμασία μεγάλης διάρκειας, μια μαραθώνια κούρσα με τεράστιο ψυχολογικό και δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος» για μαθητές και γονείς, εντούτοις απαιτείται πρώτα μια μακροχρόνια αλλαγή στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων δεν προηγείται αλλά έπεται της όποιας μεταρρύθμισης. Απλώς είναι εξαιρετικά ανακουφιστική για 100.000 και πλέον οικογένειες κάθε χρόνο, η δημαγωγική υπόσχεση της άμεσης «λύσης» του δράματος, η διά μαγείας εξαφάνιση του αξεδιάλυτου «κόμπου» τον οποίο δημιουργούν, στη λήξη της, οι παθογένειες της 12ετούς στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης.
Σίγουρα απαιτείται ένας «διαρκής πολύπλευρος έλεγχος των γνώσεων των μαθητών που δεν θα διακόπτει την εκπαιδευτική διαδικασία και κυρίως δεν θα δημιουργεί στους μαθητές και στις μαθήτριες το αίσθημα της απόρριψης και της αποτυχίας», όπως επισημαίνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αποτελεί κοινό τόπο ότι το σημερινό εξετασιοκεντρικό σύστημα, που καλλιεργεί την αποστήθιση -παρά τις περί του αντιθέτου καλές προθέσεις- αδρανούν την κριτική ικανότητα, «σκοτώνουν» τη γνώση. Ωστόσο κομβικό πρόβλημα, μεταξύ πολλών άλλων, είναι η πλήρης απαξίωση της μέσης τεχνικής εκπαίδευσης. Η πίεση δεκαετιών για καθολική πανεπιστημιακή εκπαίδευση, λόγω της διαδεδομένης πίστης ότι ο τεχνίτης είναι δεύτερης κατηγορίας πολίτης, μαζί με την πολυετή κρατική αβελτηρία οδήγησαν από τη μια στην απαξίωση της τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, στην αποτυχία κάθε προσπάθειας να οργανωθούν σωστά οι απόλυτα αναγκαίες για την κοινωνία βαθμίδες, μεταξύ Γυμνασίου και Πανεπιστημίου, και από την άλλη στη σταδιακή υποβάθμιση των ΑΕΙ που μετατρέπονται ενίοτε -από τους απροετοίμαστους για πανεπιστημιακή παιδεία νέους- σε κέντρα μεταλυκειακής εκπαίδευσης. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μόνο το 40% των αποφοίτων Γυμνασίου οδεύει στο Λύκειο, με στόχο το Πανεπιστήμιο. Οι υπόλοιποι διοχετεύονται, ανάλογα με την κλίση και τις προτιμήσεις τους, σε πολύ καλά οργανωμένες, υψηλού επιπέδου τεχνικές σχολές που προετοιμάζουν καλά εκπαιδευμένους επαγγελματίες.
Στη σημερινή κοινωνία της γνώσης, των νέων τεχνολογιών, της καινοτομίας, είναι συντριπτική η πίεση για εκπαίδευση. Αλλωστε η Παιδεία στον ταραγμένο κόσμο των πολλαπλών κρίσεων είναι το υπ’ αριθμόν ένα εχέγγυο σταθερότητας. Ομως τι είδους Παιδεία; Σίγουρα καθολική, δημόσια, αλλά πώς οργανωμένη;
Οι αλλαγές πρέπει να έχουν σχολαστικά μελετηθεί. Σχολεία και ΑΕΙ έχουν πληγεί από τα πειράματα, τις παλινωδίες, τα πολιτικάντικα πυροτεχνήματα, τον κομματικό ανταγωνισμό και τις συναλλαγές, την έλλειψη οραμάτων… Τα πιο ευκολοχώνευτα «μαθήματα», που καλλιεργούν την οργή ή την αδιαφορία…