Θέμα πρώτο. Για όσους βαριούνται τα μυθιστορήματα και προτιμούν την Ιστορία, συνιστώ για φέτος το καλοκαίρι το βιβλίο του Νόρμαν Ντέιβις «Εξαφανισμένα βασίλεια: η ιστορία της μισοξεχασμένης Ευρώπης». Δυστυχώς, δεν έχει μεταφρασθεί στα ελληνικά, αλλά όσοι διαβάζουν αγγλικά μπορούν να το βρουν σε Penguin. Ξεκινώντας από το βασίλειο των Βησιγότθων στην Τουλούζη και φθάνοντας ώς την αοίδιμο ΕΣΣΔ, το βιβλίο πραγματεύεται την ιστορία κρατικών οντοτήτων της Ευρώπης που εξέλιπαν, πλην όμως, σε διαφορετικό βαθμό η καθεμιά τους, έχουν αφήσει τα ίχνη τους στη μορφή της σημερινής Ευρώπης.
Δεν θα σας κουράσω με λεπτομέρειες. Θα πω μόνον ότι το ενδιαφέρον του βιβλίου έγκειται στο ότι ο επιμελής αναγνώστης (το λέω, διότι είναι απαιτητικό ανάγνωσμα) αποκτά την αίσθηση της προοπτικής μιας ιστορικής εξέλιξης, την οποία στις μέρες μας έχουμε χάσει, θεωρώντας τη μορφή του κόσμου μας ως δεδομένη. Για να το πω διαφορετικά, με την αφήγηση της «μισοξεχασμένης» Ευρώπης, ο Ντέιβις υποσκάπτει αριστοτεχνικά την ψευδαίσθηση της σταθερότητας, που λίγο έως πολύ όλοι μας στην Ευρώπη έχουμε για τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Στις ιστορίες της Βουργουνδίας, της Αραγωνίας, της Γαλικίας, της Πρωσίας και άλλων κρατών που δεν υπάρχουν πια, ο ανοιχτόμυαλος αναγνώστης θα αναγνωρίσει τις δυνάμεις οι οποίες διαμορφώνουν αυτό που λέμε «Ιστορία» και οι οποίες, με διαφορετική μορφή αλλά παρόμοια ουσία, λειτουργούν και σήμερα ακόμη, αλλάζοντας αργά και ανεπαίσθητα μια πραγματικότητα που την εκλαμβάνουμε ως αμετακίνητη.
Θέμα δεύτερο. Φίλος της στήλης μού έστειλε (και τον ευχαριστώ) το εκπληκτικό φυλλάδιο που τύπωσε ως υποψήφιος δήμαρχος Χαλανδρίου ένας κύριος Πασόκος ονόματι Γιώργος Θωμάς, ο οποίος είχε περάσει ένα φεγγάρι (2000-2004) και από τη Βουλή. Ο τρόπος με τον οποίον αυτός ο καλός άνθρωπος διεκδίκησε την ψήφο των δημοτών του Χαλανδρίου είναι ένας απίθανος αναχρονισμός: ανοίκειος, εξοργιστικός και συγχρόνως κωμικός και συγκινητικός. Τόσο ασύλληπτα γελοίο να βλέπεις τον υποψήφιο με το χαμόγελο του ανθρώπου από τον οποίον ποτέ δεν θα αγόραζες μεταχειρισμένο αυτοκίνητο να στέκεται όρθιος και με μια βέργα (σαν στρατηγός που εξηγεί το σχέδιο στους επιτελείς του) να δείχνει το Χαλάνδρι σε ένα χάρτη που έχει αναρτημένο στον τοίχο! Πόσο «άρχοντας», με την πασοκική έννοια του όρου, είναι ο άνθρωπος!
Η βδελυρά πασοκαρία αναβλύζει σε κάθε σελίδα του φυλλαδίου. Από τη φωτογραφία του Γ. Θωμά, σε ρόλο άγριου και συνοφρυωμένου πρασινοφρουρού στο πλευρό της Μελίνας Μερκούρη, μέχρι τη λεπτομερή παράθεση των επιτευγμάτων για τα οποία επαίρεται, ενώ κανονικά θα έπρεπε να ντρέπεται. Αναφέρει, χαρακτηριστικά, τη συμβολή του «στη διεκδίκηση και απορρόφηση» ευρωπαϊκών πόρων, που σπαταλήθηκαν σε βλακείες όπως «προγραμματικές συμβάσεις με δήμους για έργα και θεσμούς (sic) πολιτισμού», το «Εθνικό Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων», τα «δίκτυα δημοτικών κινηματογράφων», τα «ανοιχτά θέατρα σε νταμάρια και πάρκα», τα «Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα», το «πρόγραμμα Κάστρων Περίπλους» (τρέχα γύρευε…), τον «εξαιρετικά πρωτοποριακό (sic) θεσμό “Ενα σχολείο υιοθετεί ένα μνημείο πολιτισμού ή ένα μνημείο της φύσης”», το «εκπαιδευτικό πολιτιστικό πρόγραμμα “Μελίνα”». Εδώ σταματώ, για να αφήσω δύο ντράι μαρτίνι και ένα λαβράκι (ιχθυοτροφείου) στον νεροχύτη… Επανέρχομαι ξαλαφρωμένος και συνεχίζω. Στην πραγματικότητα, ο Γ. Θωμάς έκανε μια προεκλογική εκστρατεία υπερηφανευόμενος για τον τρόπο με τον οποίο η χώρα, τη δεκαετία του 1980, διασπάθισε σε γιορτές και πανηγύρια την τεράστια ευκαιρία που της δόθηκε χάρη στην ένταξή της στην τότε ΕΟΚ. Οπως ήταν επόμενο, ο άνθρωπος έλαβε μόλις 12% των ψήφων στον πρώτο γύρο των δημοτικών και πήγε στο σπίτι του.
Θέμα τρίτο. «Only connect», μας προτρέπει ο Ε. Μ. Φόστερ – αυτό κάνω και εγώ. Ξεφυλλίζοντας σήμερα το φυλλάδιο του Γ. Θωμά, ήταν σαν να πηγαίνεις πίσω στον 8ο αιώνα μ.Χ. και να βλέπεις το τελευταίο βασίλειο των γνήσιων, γηγενών Βρετανών (στην περιοχή όπου σήμερα είναι το Στράθκλαϊντ της Σκωτίας) να προσπαθεί να επιζήσει απέναντι στην πίεση Πικτών, Σκώτων, Αγγλοσαξόνων και Νορβηγών. Παρομοίως, στις μέρες τις δικές μας, η άλλοτε ένδοξη πασοκαρία εξαφανίζεται, ενώ συγχρόνως περνά υποδορίως στον ΣΥΡΙΖΑ (Τ-Λ/Λ-Τ). Γίνεται και αυτή ένα από τα «εξαφανισμένα βασίλεια», για τα οποία έγραψε το θαυμάσιο βιβλίο του ο Ντέιβις…
Η εκδίκηση της Ιστορίας
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Αν ανήκετε στη συνομοταξία των Αντώναρων, πάρτε πρώτα το υπογλώσσιό σας, αφήστε το να επιδράσει και έπειτα συνεχίζετε την ανάγνωση παρακάτω.
Ο άθλιος και τρισκατάρατος Ανδρέας ο Παπανδρέου με τη συνταγματική αναθεώρηση του 1986 κατέστησε διακοσμητικό τον θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας, με μοναδικό σκοπό τότε να εξουδετερώσει έναν χρήσιμο πολιτικό, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον λεγόμενο και κανονικό Καραμανλή. Είκοσι οκτώ χρόνια αργότερα, το έφερε έτσι η Ιστορία, ώστε σήμερα να συζητείται για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας η επιλογή του Κωνσταντίνου Β΄ του Ακάματου, ώστε κατά τον τρόπο αυτόν να γίνει χρήσιμος εν αχρηστία του, καταλαμβάνοντας ως διακοσμητικός μια θέση διακοσμητική. Πείτε μου, σας παρακαλώ, δεν είναι υπέροχη η ειρωνεία της Ιστορίας;
ΥΓ.: Ψυχραιμία, Τουίτυ! Μη συγχύζεσαι…