Ηταν πράγματι μια παράδοξη βραδιά. Δύσκολο να την κρίνεις με θεατρικούς όρους, να απαντήσεις αν «σου άρεσε», να σχολιάσεις την ερμηνεία της Ιζαμπέλα Ροσελίνι. Πόσο συναρπαστικό θα μπορούσε να είναι ένα επεισόδιο του National Geographic με ζωντανή αφήγηση; Πόσο σε αφορούν τα σαδομαζοχιστικά παιχνίδια των σαλιγκαριών, πώς είναι διαμορφωμένος ο κόλπος της πάπιας, τι μήκος έχει το πέος ενός γορίλα που ζυγίζει 250 κιλά (μόλις 5 εκατοστά πληροφορηθήκαμε!), αν είναι «μουλωχτό αρσενικό» ο θαλάσσιος ελέφαντας ή πώς διασφαλίζουν οι αρουραίοι την πατρότητά τους; Το «Green Porno», σε κείμενα της Ροσελίνι και του Ζαν Κλοντ Καριέρ, που παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, ήταν κάποιες στιγμές χαριτωμένο, άλλες αμήχανο, συχνά αφελές ή παρωχημένο. Είχε όμως μια υπόγεια επίδραση. Καθώς ο άνθρωπος μετακινείται από το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, δεν είναι αυτός ο πρωταγωνιστής, αλλά η προσοχή συγκεντρώνεται σε έναν κόσμο εν πολλοίς άγνωστο και αδιάφορο, το θέαμα γίνεται παράξενο, ερεθιστικό και ταυτόχρονα απωθητικό: η ζωή διαιωνίζεται όπως και να ’χει, είτε την παρακολουθούμε από απόσταση είτε κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να την εμποδίσουμε – καταστρέφοντας χλωρίδα και πανίδα.
Για 70 λεπτά (μέσα από αφήγηση και δίλεπτες προβολές ταινιών που σκηνοθέτησε η ίδια η Ροσελίνι, υποδυόμενη μια μύγα, ένα σαλιγκάρι ή μια δηλητηριώδη αράχνη), παρακολουθούμε έναν αναπαραγωγικό οργασμό, ο οποίος συμβαίνει ερήμην μας και ουδόλως μας αφορά. Αρσενικά που κατασπαράσσονται αμέσως μετά τη συνουσία, το σπέρμα ενός επιβήτορα που εξολοθρεύεται από τον διάδοχό του μέσα στον κόλπο του θηλυκού, όργια, συμπλοκές, εκκεντρικότητες, ανεξήγητες ακροβασίες, φονικά αινίγματα, διαστροφές (με ανθρώπινους όρους), αρσενικά που κυοφορούν, νεογέννητα που καταβροχθίζονται ζωντανά. Οπως γράφει και ο Ζαν Κλοντ Καριέρ: «Λες κι η φύση, μες στην ηθελημένη πολυπλοκότητά της, βάλθηκε να προκαλέσει σύγχυση, λες κι η ζωή, για να επιτρέψει την αναπαραγωγή, να επιδίδεται σ’ ένα επικίνδυνο, χαοτικό παιχνίδι, οι κανόνες του οποίου φτιάχτηκαν ποιος ξέρει από ποιον και διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος. Σολομοί που ζευγαρώνουν στο ποτάμι όπου γεννήθηκαν, λίγο πριν εξαρθρωθούν και πεθάνουν. Η βασίλισσα των τερμιτών που μπορεί να γεννά εργάτριες ή πολεμιστές, ανάλογα με τις ανάγκες της ομάδας της…», κ.ο.κ.
Πληροφορίες, ενδεχομένως αδιάφορες, γι’ αυτό και ανακουφιστικές. Ανορθόδοξο; Οχι, αν σκεφτεί κανείς ότι το «χρήσιμο» είναι συχνά πυκνά πηγή άγχους, ένας άτυπος βαθμολογητής απορροφητικότητας γνώσεων και ικανοτήτων. Ενώ, μια 70λεπτη περιπλάνηση με χιούμορ στο ζωικό βασίλειο, με έναν έμπειρο οδηγό (τη Ροσελίνι εν προκειμένω), υπνωτίζει μέσα από μια ανοίκεια τελετουργία, που συμβαίνει τόσο κοντά και τόσο μακριά μας. Είναι μέρος του δικού μας κύκλου ζωής, ένα σύμπαν από το οποίο εξαρτιόμαστε όσο κι εκείνο εξαρτάται από εμάς.
Εχει κάτι καθησυχαστικό ο «θαυμαστός κόσμος των ζώων». Μια τρομερή και θαυμαστή μονοτονία. Οσο παράξενα κι αν είναι τα ζευγαρώματά τους, δεν παρατηρείται καμία αλλαγή.
«Το μυστικό δεν είναι η τελειότητα αλλά η διαφορετικότητα», παρατηρεί στο τέλος της παράστασης η Ιταλίδα (όσο και Αμερικανίδα) ηθοποιός, συνοψίζοντας το πιο σαφές και σοφό μήνυμα από μια κοινωνία, των ζώων, που ζει με την απόκλιση και την ποικιλία, χωρίς να την εξολοθρεύει επειδή «διαφωνεί». Το «Green porno» μπορεί να μην είχε τίποτα να προσφέρει στην τέχνη του θεάτρου. Ηταν όμως μια απρόσμενη προσέγγιση στην τέχνη της συνύπαρξης.