Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το πρώτο τεχνικό πανεπιστήμιο της χώρας, περνάει δύσκολες στιγμές. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη επιλογή των αρίστων μαθητών της Ελλάδας. Και όχι άδικα, καθώς έχει κατακτήσει τη διεθνή αναγνώριση στην παραγωγή της γνώσης και την έρευνα.
Περηφανευόμαστε ότι διαθέτουμε μερικούς από τους πιο χαρισματικούς φοιτητές, ερευνητικές ομάδες διεθνούς αριστείας, ευρύτατο δίκτυο αποφοίτων με διεθνή εμβέλεια, μεγάλη παράδοση στην εκπαίδευση επιστημόνων μηχανικών. Καθηγητές του Ιδρύματός μας βραβεύονται διεθνώς και είναι υπεύθυνοι υλοποίησης μεγάλων ερευνητικών και αναπτυξιακών έργων. Μετά τις πρόσφατες διεθνείς και ανεξάρτητες αξιολογήσεις οι Σχολές μας κατατάσσονται σε κορυφαίο επίπεδο ως προς την εκπαίδευση και τη διεξαγόμενη έρευνα.
Στην εξαιρετικά κρίσιμη καμπή χρειάζεται αλλαγή σελίδας στο ιστορικό ΕΜΠ.
Πρώτιστη ανάγκη είναι να αποκατασταθούν οι βασικές του λειτουργίες. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις και άμεσες θεραπείες σε προβλήματα που έχουν σωρευτεί με ευθύνες της Πολιτείας αλλά και από τις εσωτερικές αδυναμίες. Η αλλαγή σελίδας πρωτίστως σημαίνει σεβασμό στους θεσμούς και στους διακριτούς ρόλους και την ανάληψη των ευθυνών που αναλογούν στον καθένα ξεχωριστά: Πρύτανη, φοιτητή, κοσμήτορα, διοικητικό υπάλληλο, καθηγητή… Η παρούσα συγκυρία απαιτεί μια ψύχραιμη και ορθολογική προσέγγιση από όλους, μακριά από ρητορείες και πληθωρισμό μη ρεαλιστικών υποσχέσεων.
Η επόμενη σελίδα για το Ιδρυμα εστιάζεται στην αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών. Χρωστάμε στους φοιτητές μας εκσυγχρονισμένα προγράμματα. Με συνέργειες ανάμεσα στις Σχολές μας και με ενισχυμένο τον ρόλο του πενταετούς μας διπλώματος στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Με τόνωση της εξωστρέφειας και των διεθνών συνεργασιών. Με την τήρηση ενός σταθερού ακαδημαϊκού ημερολογίου, ώστε διδάσκοντες, εργαζόμενοι, φοιτητές και οι οικογένειές τους να μπορούν να προγραμματίζουν τη ζωή τους χωρίς ανατροπές.
Μια ακόμα αλλαγή αφορά στη διαμόρφωση ευνοϊκού κλίματος στο Ιδρυμα για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας. Θα πρέπει άμεσα να δημιουργηθεί από το ΕΜΠ ένα νομικό πρόσωπο στο πρότυπο των πανεπιστημιακών ερευνητικών κέντρων της Ευρώπης που θα αποτελέσει μοχλό υποστήριξης, προγραμματισμού και προώθησης της βασικής και της εφαρμοσμένης έρευνας. Στη διάρθρωσή του θα προβλέπονται ευρείες ερευνητικές – αναπτυξιακές θεματικές ομάδες με βάση τη δυναμική και τις δυνατότητες συνεργειών των εργαστηρίων μας. Πέρα από έργα ενταγμένα στις μεσοπρόθεσμες εθνικές και ευρωπαϊκές προτεραιότητες, θα πρέπει να διασφαλίζονται πόροι για εσωτερικά προγράμματα ενίσχυσης της καινοτομίας και επιβράβευσης της αριστείας (βασική έρευνα, κατοχύρωση ρόλου μεταδιδακτορικού ερευνητή ΕΜΠ, αρχική ενίσχυση νέων καθηγητών), πρωτοβουλίες που αναφέρονται στην τέχνη και στον πολιτισμό.
Τέλος, είναι απαραίτητη η βελτίωση των συνθηκών εργασίας και ζωής, της καθημερινότητας στο Ιδρυμα. Το ΕΜΠ οφείλει να είναι επίκεντρο της φοιτητικής ζωής και όχι να αποξενώνει τη νέα γενιά μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον υποβαθμισμένων εγκαταστάσεων και υπηρεσιών.
Για την υλοποίηση των στόχων αυτών δεν αρκεί η καλή διάθεση της όποιας διοίκησης, ιδίως σε συνθήκες οικονομικής ένδειας και διοικητικής απορρύθμισης. Απαιτείται προγραμματισμός και καταγραφή – εκμετάλλευση των δεξιοτήτων μας για ομαδικό παιχνίδι με φαντασία και τεχνογνωσία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των δυνατοτήτων της κοινότητας του ΕΜΠ για καινοτόμα έργα κοινής ωφέλειας, είναι το δίκτυο ηλεκτρονικών υποδομών του Ιδρύματος (εσωτερική δικτύωση και διασύνδεση με το Internet). Δημιουργήθηκε με τη συνεργατική πρωτοβουλία των μελών της κοινότητας και αποτέλεσε πρότυπο για την ανάπτυξη εθνικής εμβέλειας προηγμένων δικτυακών υποδομών. Η ανάπτυξη και λειτουργία των ακαδημαϊκών – ερευνητικών δικτύων τηλεματικής καθιέρωσε το ΕΜΠ και τη χώρα ως πρωτοπόρους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Στόχος μας είναι η αξιοποίηση αυτής της εμπειρίας για τη διάκριση του ΕΜΠ σε πρωτοβουλίες και σε άλλους χώρους που προαπαιτούν σημαντικές συνέργειες.
Οι καιροί ου μενετοί. Μαζί με τους συναδέλφους θα γυρίσουμε σελίδα, θα κερδίσουμε το στοίχημα για το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο: Ενα πρωτοπόρο τεχνικό πανεπιστήμιο, κέντρο αριστείας και παραγωγής γνώσης με πρωτεύοντα ρόλο στην ανασυγκρότηση της χώρας.
* Ο κ. Βασίλης Μάγκλαρης είναι καθηγητής ΕΜΠ και υποψήφιος πρύτανης.