Δεν υπάρχει καμία πρόθεση αποδοκιμασίας της πρωτοβουλίας του Σταύρου Θεοδωράκη και των άλλων 15 νεαρών εθελοντών από το «Ποτάμι» να μοιράσουν αύριο, σε παραλίες της Αττικής, 20.000 φυλλάδια με κεντρικό μήνυμα «Μην αφήσεις τίποτα στην παραλία, παρά μόνο τις πατημασιές σου». Αξιέπαινη και θετική είναι κάθε προσπάθεια που έχει στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών στα θέματα του σεβασμού του κοινού μας κτήματος, του δημόσιου χώρου, είτε αυτός λέγεται παραλία είτε πλατεία, της προστασίας της κοινής κληρονομίας, της ελληνικής φύσης, του κοινού μας κεφαλαίου, του ελληνικού τοπίου: το δεύτερο σύνθημα στο πίσω μέρος του φυλλαδίου, «ανοιχτές παραλίες, ανοιχτά μυαλά», αναφέρεται στο προωθούμενο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, «που περιορίζει την ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες, επιτρέπει το μπάζωμά τους, δημιουργεί παραθυράκια, νομιμοποιεί αυθαίρετα και υποβαθμίζει την ποιότητα του τουρισμού». Αποτελεί απλώς μια αφορμή για να διατυπωθούν ορισμένοι προβληματισμοί.
Σίγουρα είναι έξυπνο και χρηστικό το φυλλάδιο που γίνεται τασάκι. Δεν υπάρχει κάτι πιο οχληρό από μια φαινομενικά καθαρή παραλία φυτεμένη με γόπες, αμέτρητες γόπες. Ομως γι’ αυτόν που εγκαταλείπει τη γόπα γιατί θεωρεί την άμμο δίπλα του ένα «μεγάλο τασάκι», έναν ελεύθερο κάδο απορριμμάτων ή γιατί -κυρίως αυτό- δεν θέλει φεύγοντας από την παραλία να κουβαλήσει μαζί του τίποτα που να έχει σχέση με σκουπίδι και θέλει να φύγει «καθαρός», ξαλαφρωμένος, το αυτοσχέδιο τασάκι αποτελεί μια πρόσκαιρη λύση, ένα παιχνίδι που γίνεται βάρος και θα μείνει κι αυτό στην παραλία μαζί με τα τενεκεδάκια μπίρας, τις συσκευασίες φραπέ, νερού, παγωτού, τα καλαμάκια, τα βρωμισμένα χαρτομάντιλα… Οι κάδοι, όταν υπάρχουν, είναι ξεχειλισμένοι, πού να το βάλει τώρα το τασάκι, στην τσέπη του; Μαζί με τα μαγιό στην πετσέτα; Αδύνατον! Πέτα το, λοιπόν, πίσω από τον βράχο, δίπλα στα αγριόχορτα, παραπέρα…
Καμιά φορά δεν χρειάζεται παρά μόνο μια φράση («άφησε στην παραλία μόνο τις πατημασιές σου»), ώστε κάποιος να σκεφτεί αλλιώς και να πράξει το επωφελές για όλους, όμως συνήθως νικά η νοοτροπία της κοινωνικής μυωπίας. Χρειάζεται πολύς κόπος για να πείσεις τον ασυνείδητο, τον απολίτιστο τσαπατσούλη, με το μυαλό στην «ξεπέτα», που αγκομαχά για μια επιφανειακή ευπρέπεια, ότι τη γόπα που πετάει θα τη βρει μπροστά του. Οτι δεν είναι με γεια του με χαρά του. Οτι η φύση δεν τα χωνεύει όλα. Οτι το νερό ναι μεν μετασχηματίζεται, ταξιδεύει συνεχώς κι ανακυκλώνεται (η μαγευτική αυτή υδάτινη διαδρομή «έχτισε» τον υπέροχο «γαλάζιο πλανήτη» μας), όμως δεν μπορεί πια να αποκαταστήσει στο ακέραιο τις γνώριμες ισορροπίες – τουλάχιστον στην ανατολική Μεσόγειο δέχεται 350 εκατ. τόνους λυμάτων κάθε χρόνο. Εκατομμύρια γόπες παρασύρονται από το κύμα και καταλήγουν στο νερό, όπου δεν διαλύονται – το 20% των σκουπιδιών στις ελληνικές θάλασσες είναι φίλτρα τσιγάρων. Η διαχείριση των αποβλήτων του πολιτισμού αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό ελληνικό παράδειγμα ατομικής, συλλογικής και κρατικής ανευθυνότητας. Ενα αυτοσχέδιο τασάκι δεν φέρνει την άνοιξη…