Αναθεώρηση τώρα

3' 31" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κανείς δεν πήρε στα σοβαρά την εξαγγελία του πρωθυπουργού για μια νέα, ευρείας κλίμακας αναθεώρηση του Συντάγματος. Ως γνωστόν αυτή «ρίχτηκε στο τραπέζι» λίγες μέρες πριν από τις εκλογές για την Αυτοδιοίκηση και την Ευρωβουλή και δικαιολογημένα αντιμετωπίστηκε περισσότερο σαν ένα ακόμη προεκλογικό τέχνασμα παρά σαν μια ουσιαστική πρόταση αναθεώρησης. Μολονότι περιείχε προτάσεις για ριζικές αλλαγές (εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, Συνταγματικό Δικαστήριο) ήταν τόσο εμφανές ότι αποσκοπούσε σε εντυπώσεις, ώστε ουδείς ασχολήθηκε με αυτές. Οπως ήταν αναμενόμενο, η εξαγγελία ξεχάστηκε εντελώς και από την ίδια τη κυβέρνηση και φαντάζομαι ότι προορίζεται να ανασυρθεί ξανά σε κάποια νέα προεκλογική εκστρατεία.

Αντιλαμβάνομαι ότι είναι σκληρό να ταράζει κανείς τα μπάνια της κυβέρνησης και των κομμάτων, όμως η επόμενη Βουλή πρέπει οπωσδήποτε να είναι αναθεωρητική κι αυτό προϋποθέτει απόφαση για αναθεώρηση από την παρούσα Βουλή. Αν δεν τεθεί το ζήτημα τώρα, υπάρχει ο κίνδυνος, ιδιαίτερα σε περίπτωση πρόωρων εκλογών, να μην αποφασισθεί τίποτα και η αναθεώρηση να παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες.

Η παρούσα Βουλή πρέπει οπωσδήποτε να αποφασίσει αναθεώρηση του Συντάγματος για να αλλάξει, αν μη τι άλλο, το διαβόητο άρθρο 86 (ποινική ευθύνη υπουργών) για το οποίο όχι μόνο οι πολίτες αλλά και όλες οι πολιτικές δυνάμεις έχουν συμφωνήσει ότι είναι σκανδαλώδες αφού εισάγει προνομιακό καθεστώς οιoνεί ατιμωρησίας των υπουργών. Πρέπει, επίσης, οπωσδήποτε να αποφασίσει την αναθεώρηση του άρθρου 101Α που προβλέπει ομοφωνία ή πλειοψηφία τεσσάρων πέμπτων των μελών της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής για τον διορισμό των προσώπων που στελεχώνουν τις Ανεξάρτητες Αρχές. Επειδή η ομοφωνία ή αυξημένη πλειοψηφία δεν επιτυγχάνεται, η θητεία των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών παρατείνεται στο διηνεκές με νόμο, πρακτική που έχει κριθεί παράνομη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, του οποίου η θητεία των σημερινών μελών έχει ήδη παραταθεί επτά (!) φορές από το 2012 (τελευταία παράταση στις 28.6.2014 με τον ν.4271/2014) παρά το γεγονός ότι επανειλημμένες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (1098/2011, 2074/2011, 4404/2013 κ.ά.) έχουν κρίνει παράνομη την παράταση της θητείας τους και κατ’ επέκταση έχουν κρίνει παράνομη τη λειτουργία του ΕΣΡ.

Πρέπει, τέλος, οπωσδήποτε να αποφασίσει την αναθεώρηση του άρθρου 14 εδ. 9 (βασικός μέτοχος) αφού έπειτα από απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης αυτή έχει καταστεί ανίσχυρη και δεν εφαρμόζεται.

Οι παραπάνω αλλαγές είναι υποχρεωτικές και αν η κυβέρνηση ολιγωρεί η αντιπολίτευση έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει τη διαδικασία αναθεώρησης καταθέτοντας τη σχετική πρόταση. Αν αρχίσει η διαδικασία αναθεώρησης, ασφαλώς και πρέπει να επιδιωχθούν επιμέρους ορθολογικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες είναι ώριμες εδώ και καιρό. Διατάξεις όπως η συνταγματική απαγόρευση των μη κρατικών πανεπιστημίων, καθώς και η απαγόρευση του προσηλυτισμού δεν υπάρχουν σε κανένα Σύνταγμα της υφηλίου και άφοβα μπορούμε να τις καταργήσουμε. Το ίδιο άφοβα μπορούμε να καταργήσουμε τις ανελεύθερες για τον Τύπο διατάξεις που επιτρέπουν την κατάσχεση εντύπου για προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, για προσβολή θρησκείας ή για δημοσίευση απορρήτων και ασέμνων. Η κατάσχεση στην εποχή του Διαδικτύου είναι αναποτελεσματική και η κοινή νομοθεσία αρκεί για την προστασία των εννόμων αγαθών που απειλούνται.

Γενικά έχουμε ένα ιδιαίτερα φλύαρο Σύνταγμα με πολλές άχρηστες και λεπτομερείς διατάξεις που ανήκουν στην αρμοδιότητα του κοινού νομοθέτη. Ας πάρουμε ένα ψαλίδι και ας κόψουμε τους βερμπαλισμούς και τις ανάρμοστες για ένα Σύνταγμα διατάξεις, προσβλέποντας σ’ ένα λιτό κείμενο που να περιλαμβάνει τις θεμελιώδεις αρχές της κοινωνικής μας συμβίωσης.

Δεν νομίζω ότι υπάρχει χρόνος (ούτε η απαιτούμενη νηφαλιότητα) για μια σοβαρή συζήτηση πάνω σε φιλόδοξες αλλαγές του πολιτικού μας συστήματος. Ζητήματα, όπως ο περιορισμός της πρωθυπουργοκεντρικής εξουσίας, ο επανακαθορισμός της εξουσίας της Δικαιοσύνης, ο διαχωρισμός κράτους και Εκκλησίας και η αξιοκρατική και αποτελεσματική οργάνωση της διοίκησης απαιτούν έναν ουσιαστικό εθνικό διάλογο που φοβάμαι ότι δεν είμαστε σε θέση να κάνουμε. Μπορούμε ίσως να επιδιώξουμε κάποιες μικρές αλλαγές, όπως π.χ. την αλλαγή της σύνθεσης του λεγόμενου Μισθοδικείου. Πρόκειται για ένα δικαστήριο που έχει προκαλέσει με την αποδοχή όλων των συντεχνιακών αιτημάτων των δικαστών και γενικά έχει κάθε άλλο παρά έχει πείσει για την αμεροληψία του.

Περιέγραψα τριών ειδών συνταγματικές αλλαγές που πρέπει να πραγματοποιήσουμε: τις υποχρεωτικές, τις ορθολογικές και τις φιλόδοξες. Δεν επιτρέπεται το πολιτικό προσωπικό της χώρας να αδρανήσει και να χαθεί η δυνατότητα αναθεώρησης από την επόμενη Βουλή. Πρέπει να πραγματοποιήσουμε τις πρώτες και κάποιες από τις δεύτερες και να ανοίξουμε τη συζήτηση για τις τρίτες.

* Ο κ. Σταύρος Τσακυράκης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή