Αν εξετάσουμε ψύχραιμα το πολιτικό σκηνικό μετά τις τελευταίες εκλογές, τότε βλέπουμε να επιβεβαιώνεται η διαπίστωση του Επίκτητου, σύμφωνα με την οποία «οι άνθρωποι δεν ταράσσονται από τα πραγματικά γεγονότα, αλλά από αυτό που πιστεύουν για τα γεγονότα».
Πράγματι, μπροστά στη μεγαλύτερη μεταπολεμική κρίση της χώρας, οι περισσότεροι εξακολουθούμε να αντιδρούμε, να ψηφίζουμε, κάποιοι και να εκλέγονται, εμφορούμενοι (λίγο ή πολύ) από υποκειμενικές ή/και συλλογικές ιδεοληψίες.
Οι πολιτικές δυνάμεις έχουν χωριστεί σε δυο ομάδες: όχι τόσο σε «μνημονιακούς» και «αντιμνημονιακούς», αφού όλοι εναντίον της λιτότητας είμαστε, αλλά: α) σ’ εκείνους που, από «επίγνωση της αναγκαιότητας», προσαρμόστηκαν -αναγκαστικά- στην πραγματικότητα των μνημονίων για να τα ξεπεράσουμε, όπως έκαναν οι Ιρλανδοί και οι Πορτογάλοι, και β) σ’ αυτούς που έχουν τον ρόλο των αντιμνημονιακών χωρίς να προσμετρούν πάντοτε υπεύθυνα τις όποιες συνέπειες.
Το παιγνίδι αυτό το είδαμε και το 1919-1933 στη Γερμανία, ανάμεσα στον συνασπισμό κομμάτων που μετά την επανάσταση του 1918 ανέλαβαν να θεμελιώσουν τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, μαζί με την αναστήλωση της χώρας και τη διαπραγμάτευση με τους νικητές του πολέμου, και τα κόμματα που ήταν εναντίον της. Το παράδειγμα αυτό φαίνεται άσχετο με την κρίση της Ελλάδας σήμερα, όμως μας βοηθά να δούμε ορισμένες αναλογίες και διαφορές – με κάποια αφαίρεση από την τότε και τη σημερινή πραγματικότητα: όπως έπρεπε να διαπραγματευτεί η Γερμανία με τους νικητές, παρόμοια έπρεπε να διαπραγματευτούν η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία με τους Ευρωπαίους εταίρους για να αποφύγουν τη χρεοκοπία.
Ενώ όμως τότε σχεδόν όλα τα κόμματα που ήταν εναντίον του κυβερνητικού συνασπισμού ήθελαν να εξαφανίσουν τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, σήμερα τα αντιμνημονιακά κόμματα -με εξαίρεση τη Χρυσή Αυγή- δεν είναι εναντίον της δημοκρατίας: επειδή έχουν την τύχη να είναι στην αντιπολίτευση καλλιεργούν την ευφορία της αντιμνημονιακής ρητορείας και των αόριστων υποσχέσεων, ξεχνώντας την αμείλικτη διαπίστωση του εθνικού μας ποιητή, ότι «δεν είν’ εύκολες οι θύρες όταν η χρεία τις κουρταλεί». Και ακόμη: όπως η πόλωση ανάμεσα στα κόμματα που ήταν υπέρ ή κατά της Βαϊμάρης προώθησε τελικά την άνοδο του Χίτλερ, παρόμοια και στην Ελλάδα: η τεχνητή πόλωση ανάμεσα σε μνημονιακά και αντιμηνονιακά κόμματα διαστρέβλωσε την πραγματικότητα και δημιούργησε τέτοια σύγχυση, ώστε -εκτός άλλων- ευνόησε αναπόφευκτα και την άνοδο του ναζιστικού μορφώματος ως γνήσιου και κατεξοχήν αντισυστημικού!
Πού διαφέρει λοιπόν η «Ευρώπη των τοκογλύφων» του κ. Καμμένου από εκείνη της Χ.Α., εκτός από την εχθρότητα προς τη δημοκρατία και τη χρήση ωμής βίας από την τελευταία; Αυτή η «Ευρώπη των τοκογλύφων» αποδείχτηκε ανακρίβεια, όμως ως σύνθημα αποπροσανατολίζει και οδηγεί σε ακραία φαινόμενα, όπως, π.χ., η φυλετική περιχαράκωση και η βίαιη ξενοφοβία της Χ.Α.
Η εμπειρία της Βαϊμάρης έχει διδάξει ότι όσο μεγαλύτερη είναι η πόλωση και όσο περισσότερο τα «επιχειρήματα» απευθύνονται μόνο στο θυμικό τόσο πιο πολύ μεγαλώνει η διαρροή ψηφοφόρων από τα δημοκρατικά κόμματα προς το ναζιστικό κόμμα, τον αυθεντικό εχθρό της δημοκρατίας και δημιουργό παραισθήσεων.
Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίες οι έντονες διαρροές ψηφοφόρων από δημοκρατικά κόμματα προς τη Χ.Α. Γι’ αυτό και το ζητούμενο πρέπει να είναι η αλληλεγγύη των δημοκρατών, κάτι που τις ώρες αυτές ηχεί συνώνυμα και με την υπέρβαση του παλαιοκομματισμού.
Δεν θα αποκαλύψει η Χ.Α. ότι το ναζιστικό κόμμα του Χίτλερ, μόλις παγίωσε τη μονοκρατορία του, αντιμετώπιζε τους ανέργους ως «φυγόπονους» και «οκνηρούς» και τους «κοινωνικά ξεπεσμένους» ως «περιπλανώμενους αλήτες» που έπρεπε να «στειρωθούν»!
Αυτά και τόσα άλλα δεν μπορούν να ακουστούν στο Κοινοβούλιο, εκτός άλλων, επειδή τα δημοκρατικά κόμματα είναι εγκλωβισμένα σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς ρόλους, με μοναδικό σχεδόν κριτήριο αν ανήκουν στη συμπολίτευση ή την αντιπολίτευση.
*Ο κ. Στέλιος Χιωτάκης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης.