H σύνδεση του πολιτισμού με την οικονομία είναι, κατά μία έννοια, σαν το σύμφωνο συμβίωσης: κάποιοι το θεωρούν ανίερο, κάποιοι άλλοι είναι αναφανδόν υπέρ του, το αποτέλεσμα είναι ότι οποιαδήποτε προσπάθεια για τη νομιμοποίησή του, διά της κοινοβουλευτικής οδού, «παγώνει».
Η σύγκριση ασφαλώς και είναι τεχνητή και δεν προκύπτει από τα «συμφραζόμενα», πρόκειται όμως για ένα κοινωνικό ταμπού που αν δεν πέσει κανένα βήμα ανάπτυξης δεν θα είναι στέρεο, γιατί θα στηρίζεται σε ένα ασφυκτικό, ελλιπέστατα τροφοδοτούμενο, σύστημα αξιών. Για να γίνουμε σαφέστεροι: κανείς δεν αμφισβητεί τη σημασία του πολιτισμού, όμως ο καθένας δίνει ξεχωριστό περιεχόμενο στη λέξη. Η πλειονότητα συνδέει τον πολιτισμό με την αρχαία Ελλάδα, λίγοι αντιλαμβάνονται τη δυναμική, τη διαρκή εξέλιξη και τη διεθνή αποδοχή της σύγχρονης πολιτιστικής παραγωγής, και ακόμη λιγότεροι πιστεύουν ότι μπορεί να συμβάλει δραστικά στη στήριξη της ελληνικής οικονομίας.
Η προχθεσινή ημερίδα με τίτλο «Η οικονομική και κοινωνική διάσταση των έργων του τομέα πολιτισμού» (με βασικούς ομιλητές τον υπουργό Κ. Τασούλα και τη γ.γ. του υπουργείου, Λίνα Μενδώνη) είχε αυτόν ακριβώς τον σκοπό. Εκτός από τους αριθμούς (640 έργα του ΕΣΠΑ, προϋπολογισμού 743 εκατ. ευρώ, 5.000 εργαζόμενοι) παρουσιάστηκε και μία έρευνα της εταιρείας Delloitte, σύμφωνα με την οποία: μια επένδυση 1 εκατ. ευρώ σ’ ένα έργο πολιτιστικής κληρονομιάς (μόνο στη φάση εκτέλεσης) έχει πολλαπλασιαστική επίπτωση στο σύνολο της οικονομίας, που ανέρχεται στα 2,36 εκατ. ευρώ σε παραγόμενο συνολικό προϊόν, 0,84 εκατ. σε μισθοδοσία και 45 νέα ισοδύναμα ανθρωποέτη απασχόλησης.
Πριν από χρόνια, o Γάλλος ηγέτης Φρανσουά Μιτεράν, ο οποίος άφησε πίσω του ένα άλλο Παρίσι με μεγαλόπνοα έργα (όπως την Εθνική Βιβλιοθήκη, την Grande Arche, την Οπερα της Βαστίλλης και πολλά ακόμη), υποστήριζε ότι επιμένει προς αυτήν την κατεύθυνση, γιατί έτσι προσφέρει στους πολίτες υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια τονώνοντας και την οικονομία της χώρας.
Χρειάστηκαν δεκαετίες για να προσεγγίσει η Ελλάδα αυτήν την «ανάγνωση» του Γάλλου προέδρου. Για να μπορέσει να αντιληφθεί τι σημαίνει να αξιοποιεί τις αποδόσεις της «πολιτιστικής βιομηχανίας της» όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό. Το ΥΠΠΟ σκοπεύει να διεκδικήσει πόρους από τα επιχειρησιακά προγράμματα της νέας προγραμματικής περιόδου 2014 – 2020 (έχει ήδη ανταποκριθεί το υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, βλέποντας τις θετικές επιπτώσεις των έργων στην οικονομία) και υπολογίζει πολύ στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Creative Europe» για τη στήριξη πρωτοβουλιών που αφορούν τον πολιτισμό. Η Ευρώπη, στον τομέα αυτό, προσβλέπει στη συνεργασία μεταξύ των κρατών. Η Ελλάδα μπορεί να συμβάλει, αξιοποιώντας όχι μόνο τα μνημεία της αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό της. Ο πολιτισμός της δεν είναι «άυλος». Είναι απτός, στιβαρός και αποδοτικός. Ενα σύμφωνο συμβίωσης με την πραγματικότητα.