«Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την (γιορτή) σου όπως την θέλεις, τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις». Παραφρασμένος ο καβαφικός στίχος ταιριάζει απόλυτα, με τα όσα συμβαίνουν τις μέρες αυτές στο εναπομείναν ΠΑΣΟΚ, με αφορμή την επέτειο της «3ης του Σεπτέμβρη». Οι κ. Γ. Παπανδρέου και Ευάγγ. Βενιζέλος προχωρούν σε δύο διαφορετικούς και αλληλοσυγκρουόμενους εορτασμούς, σχετικά με το σημερινό νόημα της ιδρυτικής διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ. Το γεγονός είναι περισσότερο εξευτελιστικό για το συγκυβερνών κόμμα, απ’ ό,τι τα ξεχωριστά μνημόσυνα που τελούσαν, μέχρι πρότινος, οι κ. Μαργαρίτα Παπανδρέου και Δήμητρα Λιάνη, για τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ. Διότι αυτά οφείλονταν στον ανταγωνισμό, περί της συζυγικής νομιμότητας. Ενώ ο διπλός εορτασμός υποδηλώνει ενδοκομματικό και αγεφύρωτο χάσμα, ύστερα από τριάντα ολόκληρα χρόνια, για το σημερινό νόημα και τη σημασία της ιδρυτικής διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ. Αλήθεια, τι ισχύει σήμερα από εκείνη τη Διακήρυξη; Το σημερινό ΠΑΣΟΚ γιορτάζει την επιβεβαίωσή της, τη σιωπηρά αναθεώρησή της ή την αποκήρυξή της; Αυτά τα ερωτήματα διχάζουν τις δύο πλευρές του. Και σ’ αυτά οφείλεται, κατά κύριο λόγο, η σημερινή του συρρίκνωση.
Κατ’ επανάληψη από τη θέση αυτή υποστηρίξαμε πως οι μετέπειτα αρχηγοί του, Κ. Σημίτης (κυρίως), Γ. Παπανδρέου και Ευάγγ. Βενιζέλος, έστω σε κάποια επέτειο της «3ης του Σεπτέμβρη», όφειλαν να προχωρήσουν σε μια τολμηρή επισκόπηση, ίσως και αυτοκριτική, για το ανδρεοπαπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ. Κυρίως δε να διαμορφώσουν και να διακηρύξουν, με σαφήνεια, τη νέα του ιδεολογικοπολιτική του ταυτότητα. Αλλωστε, ύστερα από τριάντα χρόνια, όλα τα κόμματα οφείλουν να αναπροσαρμόσουν ορισμένες από τις ιδεολογικές τους αρχές και τις πολιτικές τους θέσεις. Το ΠΑΣΟΚ, από εποχής Σημίτη, ο οποίος δεν δίστασε να πει ένα απερίφραστο ευχαριστώ στους Αμερικανούς, για την παρέμβασή τους στην κρίση των Ιμίων, σε τίποτε δεν θυμίζει τον αρχέγονο «πρόγονό» του. Ωστόσο, απέφυγε και αποφεύγει να προχωρήσει, με σαφήνεια, διαφάνεια και επισημότητα, στη διαδικασία ανανέωσής του. Αν διαβάσει κανείς σήμερα τη «Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη 1974» και την αντιπαραβάλει με τα πεπραγμένα του, ιδίως κατά την ανδρεοπαπανδρεϊκή περίοδο, θα διαπιστώσει ότι ιδίως στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, που αποδιδόταν και το κύριο βάρος, πως επρόκειτο για έναν απατηλό τακτικισμό, ο οποίος απέβλεπε στην «καταλήστευση» των ψήφων της Αριστεράς. Για τις συνέπειες των οικονομικοκοινωνικών του πεπραγμένων, αρκεί τούτο. Τις απαράδεκτες στρεβλώσεις της μετριοκρατίας, με στόχο τη δήθεν κοινωνική ισότητα και τον αλόγιστο υπερδανεισμό, για την εξίσωση «προνομιούχων και μη προνομιούχων», την πληρώνουμε και θα την πληρώνουμε, επί δεκαετίες, εμείς, τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας.
Σ’ όλα αυτά όφειλαν να αναφερθούν οι μεθαυριανοί και εκατέρωθεν εορταστές του ΠΑΣΟΚ. Να τα δικαιολογήσουν, να τα επιδοκιμάσουν ή να τα αποκηρύξουν. Συγχρόνως, δε, να μας πουν τι είναι, τι πιστεύει και πού βαδίζει το «νέο ΠΑΣΟΚ», που όλοι ευαγγελίζονται. Υπάρχει, βέβαια και τρίτη επιλογή. Αφού και οι τρεις διάδοχοι του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ συνέβαλαν στην πολιτική του αγιοποίηση, να επιδιώκουν, τώρα, τη λησμοσύνη των κατά καιρούς λιβανωτών τους. Στην περίπτωση, όμως, αυτή όφειλαν να αναγγείλουν το γνωστό «δεν εορτάζουμε, ούτε δεχόμαστε επισκέψεις»…