«Οπως προέκυψε, είχαν σβήσει τα αρχεία από τους υπολογιστές του Δήμου Μαραθώνα και τα είχαν μεταφέρει σε σκληρούς δίσκους στα σπίτια τους».
Παρόμοιες φράσεις έχουν χρησιμοποιηθεί για να καταγράψουν το ίδιο φαινόμενο, με παραλλαγές, στον δημόσιο βίο. Αυτή τη φορά η καταγγελία, που κίνησε τους ελέγχους της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, προήλθε από τον νέο δήμαρχο του Μαραθώνα. Η υπόθεση που διερευνήθηκε αφορά υπεξαίρεση και νόθευση δημοσίων εγγράφων, παραβίαση υπολογιστικών συστημάτων, ψευδείς βεβαιώσεις … κ.ο.κ. και ήρθε στην επιφάνεια από τον κ. Ηλία Ψινάκη.
Ομως το θέμα μας δεν είναι να επαινέσουμε την άμεση αντίδραση του νέου δημάρχου στις καταγγελίες. Σωστά, καθώς φαίνεται, έπραξε και μπράβο του. Εκείνο που υπερβαίνει την απλή κριτική και καταχωρίζεται στις εξωφρενικές «συνήθειες» είναι η «σχέση» η οποία αναπτύσσεται ανάμεσα σε όσους διαχειρίζονται δημόσιες υποθέσεις και στο αντικείμενό τους. Πώς δηλαδή κάποιος δημόσιος λειτουργός μπορεί να χειρίζεται ένα δημόσιο ζήτημα ως προσωπική του υπόθεση.
Σκληροί δίσκοι και στικάκια USB μεταφέρονται με άνεση στα σπίτια ανώτερων ή κατώτερων υπαλλήλων, αποθηκεύονται ή καταστρέφονται, σαν να πρόκειται για ημερολογιακές σημειώσεις ή ιδιωτικές φωτογραφίες. Το είδαμε να γίνεται στη λίστα Λαγκάρντ, το παρατηρούμε στις διαδοχές ηγεσιών στα υπουργεία, εμφανίζεται ως σχεδόν τυπική διαδικασία (!) στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ανάλογο το πρόβλημα με τους 133 φορείς του Δημοσίου που δεν χορηγούσαν στοιχεία για το προσωπικό τους στο πλαίσιο της απογραφής. Αδιαφάνεια, παράνομες προσλήψεις και επιδοτήσεις η επικρατέστερη ερμηνεία…
Δεν υπάρχει πιο σαφής ομολογία ενοχής, οικονομικής ατασθαλίας, διαφθοράς, από την απόκρυψη ή εξαφάνιση στοιχείων.
Η «ιδιοκτησιακή» σχέση που αναπτύσσεται με την έννοια του Δημόσιου στην Ελλάδα είναι φαινόμενο ευρύ και διαχρονικό. Ευρύ, γιατί δεν περιορίζεται σε συρτάρια γραφείων ή, πλέον, σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Περιλαμβάνει την αντίληψη που έχουμε για τον δημόσιο χώρο, το δημόσιο χρήμα, τα δημόσια έγγραφα, τις δημόσιες υποθέσεις. Από πού εκπορεύεται αυτό το αίσθημα απόλυτης εξουσίας και «οικειότητας» του ενός ή των ολίγων πάνω σε θέματα τα οποία αφορούν εξίσου όλους τους Ελληνες; Από την απαξίωση των θεσμών; Από την εδραιωμένη κοινωνία των ημετέρων; Από την ατιμωρησία;
Οι απαντήσεις δεν λύνουν το πρόβλημα. Οσο η παραβίαση και των στοιχειωδών κανόνων θεωρείται κανονικότητα και το αυτονόητο επιβραβεύεται ως κατ’ εξαίρεση, τίποτα δεν θα προχωράει στη χώρα. Οι καταγγελίες θα γεμίζουν απλώς τα δελτία ειδήσεων. Θα είναι εφήμερες, δηλαδή βολικές για τους ενόχους.