«Δεν θα ζητηθεί περαιτέρω προσπάθεια από τους Γάλλους, επειδή η κυβέρνηση –ενώ αναλαμβάνει τη δημοσιονομική ευθύνη που απαιτείται για να βρεθεί η χώρα στον σωστό δρόμο– απορρίπτει τη λιτότητα». Τα λόγια αυτά δεν έχουν την αμεσότητα και το συμβολικό βάρος του επαναστατικού συνθήματος «Ελευθερία, Ισότης, Αδελφότης», αλλά είναι μια βαρυσήμαντη επιβεβαίωση του ρήγματος στην καρδιά της Ευρώπης. Με αυτή την επισήμανση, στο σχέδιο προϋπολογισμού του 2015, η γαλλική κυβέρνηση ξεκαθαρίζει ότι δεν έχει εμπιστοσύνη στην οικονομική πολιτική που επιβάλλεται στις χώρες της Ευρωζώνης και ότι είναι διατεθειμένη να διαρρήξει τη σχέση της με τη Γερμανία. Ο δεσμός αυτός είναι, όμως, ο πυρήνας του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και, έως τώρα, η κινητήριος δύναμη της ενοποίησης.
Τα μέτωπα που άνοιξαν μέσα στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια είναι πολλά. Οταν κλονίζεται ο γαλλογερμανικός άξονας, τότε τίποτα δεν είναι σίγουρο. Αυτό σημαίνει ότι σχηματίζονται νέες συμμαχίες, αναζητούνται νέες ισορροπίες και πολιτικές. Για πρώτη φορά, όμως, δεν αποκλείεται ο κίνδυνος να οδηγηθεί η Ενωση στη διάλυση ή σε μια πολύ χαλαρή σχέση μεταξύ χωρών-μελών. Η κρίση που εκδηλώθηκε πρώτα στην Ελλάδα και εξαπλώθηκε σε πολλές χώρες αποκάλυψε την έλλειψη σοβαρής πολιτικής διαχείρισης κρίσεων – απέδειξε, όμως, και την ανάγκη ολοένα και ισχυρότερης ένωσης. Ολοι κατάλαβαν την ανάγκη για αλληλεγγύη μεταξύ χωρών, αλλά και για καλύτερο συντονισμό των προσπαθειών διάσωσης μιας χώρας που βρίσκεται σε δεινή θέση. Δυστυχώς, όμως, στην πράξη είδαμε όχι μόνο αλληλεγγύη και διάσωση, αλλά και την αναβίωση διαχωριστικών γραμμών και εθνικά στερεότυπα. Οταν οι Γερμανοί χλεύαζαν τους Ελληνες, και οι Ελληνες θύμωναν με τους Γερμανούς, όταν ο Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί εξευτέλιζε τον Ελληνα πρωθυπουργό, κανείς δεν σκεφτόταν ότι μία μέρα η Γερμανία και η Γαλλία θα αντάλλαζαν βαριές κουβέντες. «Δεν ζητάμε», δήλωσε πρόσφατα ο Γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς. «Η Γαλλία αποφασίζει μόνη της», τόνισε. Προχθές, η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ δήλωνε, χωρίς να κατονομάσει τη Γαλλία, ότι «είναι ευθύνη της κάθε χώρας να κάνει τα μαθήματά της για να αυξήσει την παραγωγικότητά της». Ο Ιταλός πρωθυπουργός στήριξε τη θέση της Γαλλίας (και μάλιστα, υπονοώντας τα περί «μαθημάτων» της Μέρκελ, σχολίασε «οι χώρες δεν είναι μαθητούδια»).
Η Γαλλία πιστεύει ότι η λιτότητα θα υπονόμευε την οικονομία της, αλλά και την αποδοχή της κυβέρνησής της. Η Γερμανία, όμως, κερδίζει από την εφαρμογή αυτής της πολιτικής· γνωρίζει, επίσης, ότι αλλαγή πορείας θα βασιζόταν στη δική της οικονομική ισχύ και θα προκαλούσε μεγάλη αναταραχή εντός Γερμανίας. Οι χώρες-μέλη βάζουν τα εθνικά (αν όχι τα στενά κομματικά) συμφέροντα πάνω από τα κοινοτικά, την ώρα που η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα αναλάβει καθήκοντα τον επόμενο μήνα, θα είναι επιφορτισμένη με την ευθύνη να επιβάλλει τους κοινοτικούς κανόνες στην προσπάθεια ενίσχυσης της Ενωσης. Οι εντάσεις αυτές διαφαίνονται στη διαδικασία έγκρισης των επιτρόπων αυτές τις μέρες. Μέσα στη μεγάλη αμφισβήτηση όσων γνωρίζαμε για την Ευρώπη, το μέγεθος των χωρών δεν θα μετράει τόσο πια όσο η προσφορά της κάθε μιας σε ιδέες.