Endgame, Τέλος του Παιχνιδιού, χωρίς το άρθρο «το», χωρίς τα εισαγωγικά, είναι τίτλος που καθηλώνει. Στη συνέχεια σε βάζει σε σκέψεις, αυτές οδηγούν σε ερωτήματα που μένουν αναπάντητα. Το απόλυτο αδιέξοδο; Ή, μήπως, όπως λένε οι Γάλλοι σκακιστές, είναι «το παιχνίδι όταν πια στη σκακιέρα έχουν μείνει ελάχιστα πιόνια;». Ο Samuel Beckett, Ιρλανδός με οικογενειακές ρίζες από Ουγενότους που έφυγαν από τη Γαλλία και ήρθαν στην Ιρλανδία, ήταν φανατικός σκακιστής. Στη θεατρική σκηνή, σε υποφωτισμένη σκακιέρα ζωής, τέσσερα πρόσωπα, ο Ηamm, τυφλός και παράλυτος σε αναπηρικό καροτσάκι, ο Clov, που τον υπηρετεί ορθός, δεν μπορεί να καθήσει, και οι γονείς του Hamm, ο Nagg και η Neil, που ζουν σε σκουπιδοντενεκέδες, ο ένας δίπλα στον άλλο, ανήμποροι να μετακινηθούν χωρίς πόδια… Ζοφερό το θέμα του μονόπρακτου που γράφτηκε στα γαλλικά, με τίτλο «Τέλος της παρτίδας – Fin De Partie» και μεταφράστηκε από τον ίδιο τον Μπέκετ, όπως το συνήθιζε, στα αγγλικά. «Endgame» φτιάχνοντας δικό του όρο, εφόσον στα αγγλικά δεν υπήρχε ανάλογος του σκακιστικού παιχνιδιού, όπως στη Γαλλία… Αυτό είναι και το μόνο «κλειδί» που μας δίνει ο ποιητής, λογοτέχνης και θεατρικός συγγραφέας που τιμήθηκε με το Nobel Λογοτεχνίας το 1969. Στη σκακιέρα της ζωής πρέπει κανείς να ακολουθεί αυστηρά τους κανόνες, παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια. Το ίδιο το «παιχνίδι«, η παρτίδα είναι που αξίζει, κι αυτό, μόνο το ιρλανδέζικο χιούμορ μπορεί να φωτίσει το πιο βαθύ σκοτάδι…
Το Endgame πρωτοπαίχθηκε στα γαλλικά στο Royal Court του Λονδίνου τον Απρίλη του 1957 και, μαζί με το «Περιμένοντας τον Γκοντό», «Krapp’s Last Tape», «Ευτυχισμένες Ημέρες» και «Play» άνοιξε το θέατρο για τον Beckett με παραστάσεις στο Παρίσι, στο Λονδίνο και στις Ηνωμένες Πολιτείες που σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία. Φίλος και βοηθός του Τζέιμς Τζόις, ο Σάμουελ Μπέκετ πήρε μέρος στη Γαλλική Αντίσταση στον Β΄ Π.Π. ως αγγελιαφόρος και πολλές φορές κινδύνευσε να συλληφθεί από την Γκεστάπο. Γεννημένος στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας τον Απρίλιο του 1906, πέθανε στο Παρίσι, σε ηλικία 83 ετών, από εμφύσημα, στις 22 Δεκεμβρίου 1989. Γεννήθηκε άνοιξη με φως, πέθανε γκρίζο χειμώνα – είχε και το δικό του «ταξίδι ζωής» τους κανόνες του, εφόσον έπασχε από Πάρκινσον. Ειδικά για το Endgame, έχει δημοσιεύσει και τους όρους που εκείνος έχει ρητά καθορίσει, «αλλιώς το έργο δεν είναι παρά μια παρωδία! Το έργο μου απαιτεί ένα άδειο δωμάτιο και δύο μικρά παράθυρα!».
Μακρύς ο πρόλογος αλλά καιρό είχαμε να δούμε Σάμουελ Μπέκετ στην αθηναϊκή σκηνή ύστερα από τις αξέχαστες παραστάσεις στο Θέατρο Κουν – φοιτητικά χρόνια, μην έχετε, αναγνώστες, απαιτήσεις να θυμάμαι πέραν του ότι, εκεί, στη σκοτεινή σκηνή με έξοχες ερμηνείες άνοιγε για τον θεατή ένα «φωτισμένο παράθυρο» για τον κυρίαρχο ρόλο που παίζουν οι λέξεις στο έργο του Μπέκετ και στο κλίμα της σκηνοθεσίας…
«Τέλος του Παιχνιδιού» του Samuel Beckett αρχή της σεζόν στο Θέατρο «Τζένη Καρέζη», με Κώστα Καζάκο – Χαμ, Κωνσταντίνο Καζάκο – Κλοβ, Γιώργο Μωρόγιαννη – Nagg, Νίνα Γιαννίδη – Νελ. Σκηνοθεσία Λεωνίδας Παπαδόπουλος, μετάφραση Οδυσσέας Νικάκης, φωτισμοί Θανάσης Σταυρόπουλος, ηχητικός Θοδωρής Μιχαλός, βοηθός σκηνοθέτη Ευθύμης Ξυπολιτάς. «Μέσα στο καταφύγιο του Χαμ, όλα είναι γκρίζα, σταχτιά, όλα σε ανοιχτό μαύρο. Γεννιόμαστε με το εισιτήριο της εξόδου στην τσέπη! Ποιος δεν το ξέρει;». Είναι ο κόσμος που χτίζει με απλές, καθημερινές λέξεις ο Σάμουελ Μπέκετ. Είναι «θέατρο παραλόγου»; Ή πραγματικότητα από άλλη οπτική γωνία; Σκέψεις και ερωτήματα τα οποία μόνον η παράσταση μπορεί να δώσει… Το έργο παίζεται Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, ώρα 21.15. Κάθε Σάββατο απογευματινή, ώρα 18.15, κάθε Κυριακή, ώρα 20.00. Τηλ. 210-36.36.144, Ακαδημίας 3, στην καρδιά της Αθήνας.
«Θρησκεία και Φιλοσοφία», διάλεξη του καθ. Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Στ. Βιρβιδάκη στο Megaron Plus
Στην εποχή της οικονομικής κρίσης «τα μείον» πληθαίνουν και, όπως ακριβώς συμβαίνει με την αξία του χρυσού «αυξάνεται η σημασία του Plus…». Αυτά για τους αναγνώστες της στήλης που δεν τους αρκεί μόνον η ενημέρωση σε θέματα επικαιρότητος αλλά θέλουν και τη βαθύτερη ουσία… Ο πρόλογος είναι για τη διάλεξη του Megaron Plus με θέμα «Θρησκεία και Φιλοσοφία: Σύγχρονες προσεγγίσεις», που θα δώσει απόψε, Πέμπτη 9 Οκτωβρίου, ώρα 19.00, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ο διακεκριμένος καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Στέλιος Βιρβιδάκης στο πλαίσιο του κύκλου εκδηλώσεων του Megaron Plus «Θρησκεία στον σύγχρονο κόσμο» που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το βιβλικό ίδρυμα «Αρτος Ζωής». Την εκδήλωση συντονίζει ο πρόεδρος του Δ.Σ. «Αρτος Ζωής» κ. Σταύρος Ζουμπουλάκης, συγγραφέας, πρόεδρος του εφορευτικού συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης από το 2013. Ο καθηγητής Στέλιος Βιρβιδάκης περιγράφει την προβληματική της φιλοσοφίας της θρησκείας, όπως διαμορφώνεται στην εποχή μας, απέναντι στις προκλήσεις του σύγχρονου αθεϊσμού. Η ομιλία του εκκινεί από το γεγονός ότι «η κατανόηση της θρησκείας ως συνόλου πεποιθήσεων και πρακτικών, με αναφορά σε μια ιδιαίτερη υπερβατική διάσταση, αποτελεί βασικό αντικείμενο της φιλοσοφικής σκέψης»… «Θα εξετάσει βασικές θέσεις και επιχειρήματα σχετικά με το περιεχόμενο της θρησκευτικής πίστης, κυρίως από τη σκοπιά της αναλυτικής φιλοσοφικής παράδοσης, αλλά και μέσα από την προοπτική του διαλόγου με εναλλακτικές φαινομενολογικές και ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Το θρησκευτικό φαινόμενο στον σύγχρονο κόσμο και η επιρροή του, καθοριστική σε πολλές περιπτώσεις, αντίθετα από τις ιστορικές προβλέψεις απαιτεί την ανοιχτή και αδογμάτιστη επανασυζήτησή του.
Στη διάρκεια του κύκλου διαλέξεων του Megaron Plus «Θρησκεία στον σύγχρονο κόσμο» τέσσερις ομιλητές, άνθρωποι του πνεύματος, πανεπιστημιακοί, καθηγητές φιλοσοφίας, θεολόγοι και νομικοί θα δώσουν ισάριθμες διαλέξεις που αφορούν τον διάλογο της θρησκείας (της χριστιανικής περισσότερο) με τη σύγχρονη φιλοσοφία, τον διάλογο των θρησκειών μεταξύ τους και τηνσχέση της θρησκείας με την εκκοσμίκευση και τη δημοκρατία. Σε ζητήματα, δηλαδή, που δεν ανακινούνται απλώς και μόνο λόγω επικαιρότητος – εξ ου και ο πρόλογος της στήλης. Η εκδήλωση θα μεταδοθεί απευθείας μέσω Διαδικτύου από το Εθνικό Δίκτυο Ερευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ), η μετάδοση είναι ανοιχτή σε όλο το κοινό. https://webcast.grnet.gr/
Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας, η διανομή των οποίων αρχίζει στις 17.30. Η διάλεξη θα γίνει στην αίθουσα MC2, στο νέο κτίριο, δίπλα στην αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη», όπως μας πληροφορεί το Μέγαρο. Σήμερα Πέμπτη, όσοι πιστοί, και φιλόσοφοι, προσέλθετε, ώρα 19.00.
ΤΗΛΕΦΟΣ