Το 45% των πολιτών δεν εμπιστεύεται καθόλου το πολιτικό μας σύστημα, ενώ μόλις το 0,6% το εμπιστεύεται πλήρως, έδειξε έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ.
Αναμενόμενο. Οι πολιτικοί είναι που εγκαλούνται για την ανεργία, τις περικοπές, τη συρρίκνωση των χαμηλών εισοδημάτων, την κοινωνικοποίηση των συνεπειών της ύφεσης. Το πολιτικό κόστος της λιτότητας, η οποία προβάλλει και στον ορίζοντα του 2015 (το τέλος του Μνημονίου και η έξοδος στις αγορές για δανεισμό δεν θα λύσουν τα σοβαρά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας ούτε θα φέρουν αυτόματα την κοινωνική ευημερία), γίνεται ολοένα και βαρύτερο για τους ηγέτες.
Επειτα είναι η ανάπτυξη που ναι μεν έρχεται (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βλέπει αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,9% το β΄ εξάμηνο του 2014) αλλά δεν είναι ακόμη εδώ. Λιτότητα και ανάπτυξη δύσκολα συμβαδίζουν. Ούτε η αύξηση των εγχώριων εισοδημάτων μπορεί να επιτευχθεί με σουβλατζίδικα, δηλαδή με το αναπτυξιακό μοντέλο της πολύ υψηλής κατανάλωσης ως ποσοστό του ΑΕΠ -88%- και τις εξαιρετικά χαμηλές επενδύσεις και εξαγωγές. Είναι οι παλινωδίες σ’ ένα περιβάλλον ασφυκτικών πιέσεων, σπασμωδικών διακανονισμών, ανέφικτων στόχων, όπως σχετικά με τη ρύθμιση των 100 δόσεων για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, που στις 10 Νοεμβρίου πήρε ΦΕΚ έχοντας περιλάβει τις βεβαιωμένες μη ληξιπρόθεσμες οφειλές ΕΝΦΙΑ και φόρου εισοδήματος, για να αποσυρθεί και να αφαιρεθεί η παραπάνω δυνατότητα. Ο νέος νόμος πήρε υπογραφές αλλά και μέρες μέχρι να δοθεί στη δημοσιότητα… Είναι τα παραδείγματα αδιαφάνειας και συμφερόντων που έχουν εξυπηρετηθεί, οι συχνές αντιπαραθέσεις που δεν εκφράζουν ιδεολογικές θέσεις ούτε αφορούν, τις περισσότερες φορές, το συμφέρον της κοινωνίας.
Ομως όχι ως βασικές αιτίες. Το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Η Κεντροδεξιά δεν έχει πια δεξιό περιεχόμενο, αφού έχει απολέσει τη συντηρητική πεποίθησή της στην παράδοση. Η Κεντροαριστερά δεν έχει πια αριστερό περιεχόμενο, αφού έχει κλονιστεί η στόχευσή της στο μέλλον. Το γεγονός ότι δεν έχει τόση σημασία ποιο κόμμα θα ανέβει στην εξουσία, αφού οι επιλογές τους αλλάζουν με βάση όχι την ιδεολογία, αλλά τη θέση – στην κυβέρνηση ή την αντιπολίτευση. Ζούμε σ’ ένα σύστημα που δεν είναι στην ουσία κομματικό, αφού καθένα από τα μεγάλα κόμματα μπορεί να κινητοποιεί τον λαό να πολεμήσει για διαφορετικά ή και αντίθετα, κάθε φορά, αιτήματα, προσδοκώμενα, θέσεις.
Αυτό που αποκαλούμε κρίση του πολιτικού συστήματος δεν είναι μια προσωρινή κρίση εξουσίας, μια κυβερνητική αποτυχία, αλλά μια μακροχρόνια αλλοίωση της δομής της ελληνικής δημοκρατίας. Εχουν διαβρωθεί τα θεμέλια των θεσμών, της κοινωνίας. Οχι τόσο από τις αντιξοότητες της οικονομικής δυσπραγίας και της ανεργίας, όσο από την απαξίωση όλου του ηθικού, πολιτισμικού, παραγωγικού μας κεφαλαίου. Τη σύγχυση, την απώλεια συνοχής και ταυτότητας. Τον πανικό μπροστά σε κάτι που δεν μπορούμε πια να χειριστούμε γιατί είχαμε υπερβεί τα όριά του.
Βέβαια ό,τι δημιουργείται μέσα στη ζωή και την εξευγενίζει θέτει καινούργιες βάσεις. Ομως, όπως δείχνει η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, καμία νέα πολιτική φιλοσοφία δεν δείχνει μέχρι στιγμής ικανή να αναστηλώσει το καταρρακωμένο πολιτικό σκηνικό. Η πολιτική σκέψη παραμένει ακόμη εγκλωβισμένη σ’ έναν κύκλο παλινδρομήσεων που υποσκάπτουν την ορθοδοξία της αναδημιουργίας.