Κάποιες φορές, όταν τα πράγματα γίνονται πολύ ζόρικα ―αν με εννοείτε―, μία παύση είναι απαραίτητη. Μια παύση για να καταφύγουμε λίγο στη δύναμη της «αγίας απλότητας», που τόσο αναζωογονεί. Τη βρίσκουμε εύκολα στη Φύση, πρώτα απ’ όλα. Ξέρετε πόσο αναζωογονεί μια βόλτα στον Εθνικό Κήπο, για παράδειγμα; Ξέρετε πόσο σου φρεσκάρει τη σκέψη να καθίσεις για λίγο και να ακούσεις τα πουλιά, κοιτάζοντας ένα δένδρο; Ωστόσο, επειδή δεν έχουμε πάντα πρόχειρο ένα δένδρο, ένα βάζο με λουλούδια, έναν σκαντζόχοιρο, μια χελώνα ή ό,τι άλλο ―λίγη φύση, εν πάση περιπτώσει, βρε παιδάκι μου―, υπάρχει ένα θαυμάσιο υποκατάστατο. Εντελώς ακίνδυνο για την υγεία, δεν είναι καθόλου εθιστικό, το συνιστώ ανεπιφύλακτα και το λένε Γιώργο Ορφανό. Τυγχάνει, δε, να είναι ο Υμάθ (Υπουργός Μακεδονίας-Θράκης) της τρέχουσας περιόδου.
Η θέα του Γιώργου Ορφανού και μόνον, σε γεμίζει γαλήνη―σχεδόν υπνηλία. Ενας αγαθός γίγας στην όψη, σωσίας του Μπορίς Καρλόφ (με το μακιγιάζ που τον έκανε διάσημο, εννοείται…), χωρίς απαιτήσεις, χωρίς εκλάμψεις, χωρίς εκπλήξεις. Απλός, τετράγωνος, με μια στοιχειώδη γκάμα διαθέσεων και αισθημάτων, από την απάθεια μέχρι την απλή, παιδιάστικη χαρά, παριστάνει με σχετική επιτυχία τον υπουργό σε ένα ουσιαστικά ανύπαρκτο υπουργείο. Σε κάνει να σκέπτεσαι πόσο απλή είναι, σε τελευταία ανάλυση, η ζωή. Τι θέλεις για να είσαι ευτυχισμένος; Μια μπριζόλα για να φας (άψητη, κατά προτίμηση), μια μπίρα για να πιεις, μια κατσίκα* για να έχεις παρέα και μια γωνιά για να αράξεις…
Αρκεί να μην ανοίγει το στόμα του, βέβαια, ειδικά σε θέματα για τα οποία δεν έχει ιδέα, όπως τις προάλλες που δήλωσε αντίθετος στην ίδρυση Τμήματος Ισλαμικών Σπουδών στο Αριστοτέλειο. Η Θεολογική Σχολή, στην οποία σχεδιάζεται να ενταχθεί το νέο τμήμα, «δεν υπάρχει χώρος», πιστεύει ο Γ. Ορφανός, διότι αυτή «ασχολείται με την ορθόδοξη πίστη και λατρεία και δημιουργεί τους καθηγητές που διδάσκουν τη θρησκεία μας». Για τον λόγο αυτόν, «δεν πρέπει να την αναμείξουμε με κάτι άλλο». Θεωρεί, επίσης, ότι η ίδρυση ή μη Τμήματος Ισλαμικών Σπουδών είναι «θέμα εθνικού χαρακτήρα» (!) και, ως τέτοιο, «δεν μπορεί να αποφασίζεται μονομερώς, αλλά έπειτα από διαπραγμάτευση». Περιμένει, δε, να λάβουμε «ανταλλάγματα ως χώρα» προτού αποφασίσουμε την ίδρυση του τμήματος.
Να ξεκαθαρίσω, κατ’ αρχάς, ότι ποσώς με απασχολεί αν θα ιδρυθεί ποτέ πανεπιστημιακό τμήμα Ισλαμικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη ή όπου αλλού στην ελληνική επικράτεια. Μη σας πω κιόλας ότι μου φαίνεται υπερβολή να δαπανηθούν πολύτιμοι πόροι για τη δημιουργία ενός ακόμη ψοφοδεούς πανεπιστημιακού τμήματος, επειδή σώνει και καλά πρέπει να υπάρχει. Τέλος, για να είμαι εντελώς σαφής, να σας πω ότι αν είχα γιο και μου έλεγε ότι θέλει να σπουδάσει Ισλαμικές Σπουδές, εγώ, χωρίς φασαρίες και καβγάδες, απλά και πολιτισμένα, θα δεχόμουν στωικά το χτύπημα της μοίρας και θα τον αποκλήρωνα αμέσως.
Ωστόσο, πώς γίνεται να μη μένεις εμβρόντητος όταν ακούς τον παιδαριώδη τρόπο με τον οποίο σκέπτεται το ζήτημα ο Υμάθ Ορφανός; Αναρωτιέμαι, ειλικρινά, με ποιους εννοεί ότι θα όφειλε η Ελλάδα να διαπραγματευόταν την ίδρυση ενός οιουδήποτε πανεπιστημιακού τμήματος. Θα έπρεπε, μήπως, η Ελλάδα να διαπραγματευόταν με τη Βρετανία αν ήθελε να ιδρύσει τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας; Υποτίθεται ότι ιδρύεται ένα πανεπιστημιακό τμήμα επειδή η λειτουργία του θα προαγάγει τη γνώση― ή κάνω λάθος; Σε αυτό το επίπεδο, η γνώση δεν είναι ζήτημα συναλλαγής, όπως κάναμε κάποτε με τη μαμά μας: «εγώ θα διαβάσω τα γαλλικά μου, αλλά εσύ θα με αφήσεις να φάω γλυκό το βράδυ». Επομένως, με ποιον να διαπραγματευθούμε; Δικό μας αποκλειστικά είναι το θέμα. Δεν κάνουμε χάρη, ούτε πουλάμε εκδούλευση σε κανέναν αν αποφασίσουμε να μελετήσουμε την ιστορία της θρησκείας του ή του πολιτισμού του. Για εμάς το κάνουμε, εφόσον μας ενδιαφέρει· όχι για τον άλλο.
Αλλά τι κάθομαι και συζητώ; Η βαθιά, η συγκινητική απλοϊκότητα του Υμάθ αποκαλύπτεται σε όλο το μεγαλείο της, όταν εκφράζει τον φόβο του ότι «η σχολή που δημιουργεί τους καθηγητές που διδάσκουν τη θρησκεία μας» ίσως μολυνθεί, κατά κάποιο τρόπο, αν «την αναμείξουμε με κάτι άλλο» ― κάτι ακατονόμαστο, όπως οι ισλαμικές σπουδές. Καταλαβαίνετε τι έχει πάθει ο καημένος; Νομίζει ότι αν τολμήσεις να ενδιαφερθείς να γνωρίσεις και να καταλάβεις το «άλλο», το διαφορετικό, θα κολλήσεις κι εσύ ― τέτοια αθωότητα! Ως εδώ όμως ήταν ο ρόλος του δημοσιογράφου. Τη συνέχεια μόνο ο ψυχίατρος μπορεί να τη γράψει…
Το καλό πάντως με τον Γ. Ορφανό είναι ότι πρόκειται για έντιμο άνθρωπο. Θέλω να πω ότι, ως πολιτικό προϊόν, δεν προσπαθεί ο άνθρωπος να σε παραπλανήσει. Αυτό που βλέπεις, όταν τον κοιτάζεις (και λες μέσα σου: «Ωχ, Παναγία μου…»), αυτό παίρνεις.
* Εμμεση αναφορά σε μια από τις ωραιότερες γελοιογραφίες που έχω δει. Ενας Αφγανός Ταλιμπάν έχει απέναντί του μια γυναίκα (το υποθέτουμε αυτό, γιατί βρίσκεται κάτω από μια μπούργκα) και μια κατσίκα. Λέει: «Βασίζομαι σε σένα, μου είσαι πολύτιμη». Η γυναίκα συγκινείται και του λέει: «Σ’ ευχαριστώ». Της απαντά: «Δεν μιλάω σε σένα»…