Σπάνια ο βηματισμός μας συντάσσεται με αυτόν της Ευρώπης. Ακόμη και στη διάρκεια των δύο πολέμων που τη συγκλόνισαν τον 20ό αιώνα, εμείς ασχολούμασταν με αλλότριες εμφύλιες διαμάχες. Γι’ αυτό, είναι ιδιαίτερα σημαντική η δημοσίευση ενός ελληνικού μανιφέστου για την πολιτική ένωση της Ευρωζώνης, όταν μάλιστα το υπογράφουν 20 διακεκριμένοι Ελληνες διανοούμενοι, πολλοί από τους οποίους κατέχουν ή κατείχαν σημαντικές θέσεις σε ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Η σημασία του αυξάνεται επειδή έρχεται σε συνέχεια και σε συσχετισμό με δύο άλλα παρόμοια μανιφέστα: ένα που είναι προϊόν Γερμανών και ένα που είναι προϊόν Γάλλων διανοουμένων (η στήλη τα παρουσίασε και τα δύο στις 30/4). Το πλήρες κείμενο του ελληνικού μανιφέστου μπορεί να το βρει κανείς στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://athensreviewofbooks.com/? p=1447. Οπως και τα άλλα δύο μανιφέστα, περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις για την οικονομική και πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης, οι οποίες δεν αντιφάσκουν με τις προτάσεις των δύο άλλων, αλλά μάλλον τις συμπληρώνουν. Κοινός τόπος των τριών μανιφέστων είναι η βαθύτερη οικονομική, κοινωνική και πολιτική ενοποίηση για την εμπέδωση του επιπέδου, αλλά και των αρχών, της Ευρώπης.
Μερικές από τις ελληνικές προτάσεις θα μπορούσαν να παρεξηγηθούν ως «τράκες» ή ως επαιτεία, όπως π.χ. «να στηριχτούν οι χώρες με ευάλωτα σύνορα», «δημιουργία δικτύων προστασίας των φτωχών», «διευρωπαϊκή κινητικότητα των ανέργων». Πρόκειται όμως για προτάσεις «από τα μέσα», με σύγχρονο έλεγχο, και όχι για προτάσεις καταναλωτικής τράκας, του τύπου των αείμνηστων ΜΟΠ του χαρισματικού Ανδρ. Παπανδρέου.
Μερικές άλλες προτάσεις, ενώ είναι σωστές, φαίνεται να μη λαμβάνουν υπ’ όψιν τους την άθλια «ελληνική πραγματικότητα». Για παράδειγμα, η πρόταση για «σύγκλιση στα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος» θα πρέπει να αντιμετωπίσει τη μέχρι σήμερα ανυπακοή μας στις σχετικές ντιρεκτίβες, με αποτέλεσμα τα αλλεπάλληλα πρόστιμα. Η πρόταση για «την επανεκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση των ανέργων» θα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν της το όργιο διαφθοράς με τα περιβόητα ΚΕΚ που λειτουργούσαν με λεφτά των κουτόφραγκων. Η πρόταση για «κοινό πλαίσιο στην εκπαίδευση» θα πρέπει να αποκρούσει τη συκοφαντική εκστρατεία και τις δυναμικές κινητοποιήσεις που υπέστη η διακήρυξη της Μπολόνια, επειδή επιτάσσει «την εισαγωγή πτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών σε όλες τις χώρες, σχετιζομένων με την αγορά εργασίας». Ισως όμως, σε τούτη την «ελληνική πραγματικότητα» αναφέρεται η καίρια φράση στο επίμετρο του μανιφέστου: «Η πολιτική ένωση προϋποθέτει… μια κοινή ευρωπαϊκή συνείδηση που θα προσδώσει κύρος και νομιμότητα στους κανόνες αυτούς». Μέσα σε 2-3 μήνες, το γερμανικό και το γαλλικό μανιφέστο είχαν προσυπογράψει μερικές χιλιάδες Γερμανοί και Γάλλοι διανοούμενοι. Ο αριθμός των υπογραφών που θα μαζευτούν στο ελληνικό μανιφέστο θα είναι ένας δείκτης τού κατά πόσον αισθανόμαστε Ευρωπαίοι ή αυτάρκεις στην απομόνωση της καθ’ ημάς Ανατολής.