Σπανίως πιστεύω έναν πολιτικό όταν τον ακούω να λέει (πάντα με τη χαρακτηριστική τους συγκαταβατικότητα): «Οχι, δεν με εξέπληξε το γεγονός». Είναι ίδιον του τύπου του πολιτευόμενου που ευδοκιμεί στα μέρη μας σπανίως να καταδέχεται να αναγνωρίσει λάθος, άγνοια ή έκπληξη. Μολαταύτα, εγώ για πρώτη φορά δεν αμφέβαλα για την ειλικρίνεια των πολιτικών, που τους ρωτούν από χθες το βράδυ αν ξαφνιάστηκαν με την επίσπευση της προεδρικής εκλογής και εκείνοι, στερεότυπα, απαντούν «όχι». Ποιος να ξαφνιαστεί; Ακόμη και ο Μιχελογιαννάκης, που λέει ο λόγος, πρέπει να το φανταζόταν. (Μαζί με πάρα πολλά άλλα, εννοείται, καθώς η φαντασία τού εν λόγω κοινοβουλευτικού πρέπει να είναι περίπου σαν πίνακας του Bruegel, αλλά χωρίς την τέχνη του Bruegel…)
Η ανακοίνωση της επίσπευσης των προεδρικών εκλογών ήταν σαν την είδηση του θανάτου της θείας – εκείνης που φυτοζωούσε συνδεδεμένη με ένα μηχάνημα. «Α, την καημένη», λες με μικρή έκπληξη. Προσποιητή έκπληξη, που δεν είναι παρά ένδειξη σεβασμού προς την πραγματικότητα του θανάτου, την κοινή μοίρα των ανθρώπων. Δεν το λες για τη θεία. Αυτή ήταν, ούτως ή άλλως, νεκρή προ πολλού: μερικά όργανα μόνο λειτουργούσαν σχεδόν κανονικά, όπως ακριβώς μόνον μερικοί υπουργοί συνέχιζαν να δουλεύουν κανονικά, αφότου η κυβέρνηση μπήκε οικειοθελώς στην εντατική τον περασμένο Ιούνιο με τον ανασχηματισμό.
Η επίσπευση εντούτοις δεν ήταν αναγκαία – θα μπορούσε θαυμάσια να έχει αποφευχθεί και η κατάσταση να συνεχιζόταν για λίγο (για πόσο;) όπως την ξέραμε. Αν όμως ήθελε η κυβέρνηση να κάνει οπωσδήποτε κάτι, μήπως και καταφέρει μ’ αυτό να πάρει την πρωτοβουλία των κινήσεων, η επίσπευση ήταν η μόνη δυνατότητα. Η μόνη δυνατότητα για να συσπειρώσει ό,τι μπορεί από τους ψηφοφόρους της του Ιουνίου 2012 – γιατί αυτός είναι, θεωρητικά, ο στόχος, όσο και αν στην πράξη φαίνεται υπερβολικά φιλόδοξος.
Η έκβαση του εγχειρήματος είναι, φυσικά, αβέβαια. Επειδή, πρώτον, αφότου η κυβέρνηση αποπροσανατολίστηκε και άρχισε να παραπαίει, έχασε και την αξιοπιστία της απέναντι σ’ ένα υπολογίσιμο μέρος του κόσμου που ψήφισε ειδικά τη Ν.Δ. και το οποίο αντιλαμβανόταν την ανάγκη των μεταρρυθμίσεων και πίστευε σε αυτές. Δεν φαντάζομαι, βέβαια, ότι αν έχουμε εκλογές αυτοί θα ψηφίσουν ελαφρά τη καρδία ΣΥΡΙΖΑ (Τ-Λ), αλλά με το «Ποτάμι» να κυκλοφορεί στην αγορά δεν είναι δεδομένοι: αν τους θέλει η Ν.Δ., οφείλει να τους ξανακερδίσει.
Ο δεύτερος λόγος, που μειώνει τις πιθανότητες επιτυχίας για την κυβέρνηση, είναι ότι η εμπιστοσύνη κερδίζεται πολύ δυσκολότερα τη δεύτερη φορά, όταν την έχεις χάσει μία φορά – όπως ισχύει γενικώς στις ανθρώπινες σχέσεις. Η ανάκτησή της είναι θέμα λεπτών χειρισμών και, εδώ, ας μου επιτραπεί να αμφιβάλλω αν μπορούμε να τους περιμένουμε. Διότι, πάνε έξι μήνες τώρα, που το Μαξίμου είχε γίνει η ζώσα απόδειξη του νόμου του Μέρφι: ό,τι μπορούσε να πάει στραβά πήγε στραβά. Θα αλλάξει αυτό τώρα; Μακάρι, αλλά από τη φύση μου δεν είμαι αισιόδοξος…
Τέλος, πολλά θα εξαρτηθούν από την απήχηση της υποψηφιότητας του Σταύρου Δήμα. Το πρώτο θετικό στην περίπτωσή της είναι ότι πρόκειται για τον Σταύρο και όχι για τον Πύρρο. (Δεν ειρωνεύομαι καθόλου – θυμίζω απλώς ότι στις μέρες μας έχουμε δει και ώς και τη Σοφία Βούλτεψη υπουργό, συνεπώς τίποτε δεν είναι απίθανο…) Πολιτικά, πρόκειται σαφώς για δεξιά επιλογή, αλλά με ευρεία αποδοχή και στους κεντρώους, λόγω του τεχνοκρατικού προφίλ του υποψηφίου, της αξιοπρεπέστατης παρουσίας του στην πολιτική ζωή και της άριστης επίδοσής του στις Βρυξέλλες στον ρόλο του επιτρόπου. Οι πολιτικές ρίζες του βρίσκονται στην ΕΡΕ: θεωρείται πολιτικό τέκνο του Κων. Παπακωνσταντίνου, στενού συνεργάτη του Κων. Καραμανλή, αν και ο ίδιος ο Στ. Δήμας διαψεύδει τη φήμη που τον ήθελε συγγενή του αειμνήστου πολιτικού. Γεγονός είναι, πάντως, ότι ο Στ. Δήμας ξεκίνησε την πολιτική με τη φουρνιά των καλοσπουδαγμένων νεαρών που έβαλε στην πολιτική ο Καραμανλής τη δεκαετία του 1970. Ενδεικτικό, νομίζω, της θέσης του Στ. Δήμα στο ιδεολογικό φάσμα της Δεξιάς είναι η συμμαχία του με τους μακαρίτες σήμερα Αθανάσιο Κανελλόπουλο και Μιλτιάδη Εβερτ, η οποία συνέβαλε στην αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης Μητσοτάκη στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Οι επικριτές του θα σας πουν, ακόμη, ότι τον συνοδεύει η φήμη από το μακρινό 1980, τότε που έγινε για πρώτη φορά υπουργός (Εμπορίου) στην κυβέρνηση Γεωργίου Ράλλη, ότι δύσκολα υπογράφει. Ο Δήμας σπανίως θυμώνει, αλλά όταν τα ακούει αυτά (όπως μου λένε οι φίλοι του) ο εκνευρισμός του μόλις που γίνεται αισθητός: στη ζωή του, λέει, έχει μάθει να προπαρασκευάζεται καλά πριν πάρει αποφάσεις. Την απόφαση να είναι υποψήφιος υποθέτω ότι θα την πήρε με σχετική ευκολία, αφού ουσιαστικά ισοδυναμεί με την απόφαση ότι αν εκλεγεί δεν θα χρειαστεί να αποφασίσει τίποτε για τα επόμενα πέντε χρόνια. Το αδιαμφισβήτητο, πάντως, είναι ότι ο Στ. Δήμας όποτε λειτούργησε σε οργανωμένο περιβάλλον (π.χ., στις Βρυξέλλες) διέπρεψε. Είναι άδικο, λοιπόν, να του αμφισβητήσουμε τη σοβαρότητά του. Αυτός, τουλάχιστον, έπειτα από σχεδόν σαράντα χρόνια στην πολιτική, κατάφερε να τη διατηρήσει και να την ενισχύσει.
Και, τέλος, ένα πλεονέκτημα του υποψηφίου, που είμαι βέβαιος ότι εσείς το έχετε ήδη σκεφθεί, αλλά εγώ -αφού δεν μπορώ να λυτρωθώ από την ψυχαναγκαστική φύση του χαρακτήρα μου- θα το περιλάβω εδώ για την πληρότητα της παρουσίασης: ο Σταύρος Δήμας είναι νεότατος. Στα 74 του σήμερα, είναι σχεδόν παιδί, που ξεχειλίζει από τη χαρά της ζωής, εν σχέσει με άλλους πολιτικούς τα ονόματα των οποίων ακούστηκαν για την υποψηφιότητα…
Μία ταπεινή πρόταση
Αφού τα μπλέξαμε έτσι (Χριστούγεννα και εκλογές γίνανε μαλλιά-κουβάρια…) τουλάχιστον ας συμφωνήσουμε όλοι σε κάτι απλό: αν εκλεγεί Πρόεδρος στις 29 ο Σταύρος Δήμας, να ντυθεί Αγιος Βασίλης για το διάγγελμά του και να κάνει «χο-χο-χο». Γιατί όχι; Μπορεί να είναι κάπως εξεζητημένο για το κύρος του αξιώματος, όμως ο ρόλος είναι μέσα στο λεγόμενο «πνεύμα των εορτών» και έτσι ίσως να συμβάλει στην εθνική συμφιλίωση…