Το δίλημμα των βουλευτών μπροστά στην κάλπη για την ανάδειξη Προέδρου της Δημοκρατίας μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: επιμονή στην εφαρμογή της υφιστάμενης οικονομικής πολιτικής ή άλμα στο κενό.
Η καταψήφιση του Σταύρου Δήμα και οι πρόωρες εκλογές που θα προκαλέσει είναι αρκετά πιθανό να φέρουν τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Το οικονομικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, γραμμένο στο πόδι, υποσχόμενο τα πάντα στους πάντες, εμπεριέχοντας την απειλή αθέτησης των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας προς τους εταίρους της στην Ευρώπη, έχει μηδενική πιθανότητα επιτυχίας. Και η αποτυχία του, αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κυβέρνηση, θα οδηγήσει σε έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, σε μία βαθιά υποτιμημένη Νέα Δραχμή, σε υπερπληθωρισμό και πολύ δραματικά διευρυμένα επίπεδα φτώχειας σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση.
Πριν από τις εκλογές, φοβούμενοι ακριβώς αυτές τις εξελίξεις, πολλοί Ελληνες θα αποσύρουν τις καταθέσεις τους με πολύ πιο έντονο ρυθμό από ό,τι το καλοκαίρι του 2012, παρασέρνοντας τις τράπεζες στη χρεοκοπία. Η άμεση καταβαράθρωση του Χρηματιστηρίου Αθηνών και η αύξηση των επιτοκίων ελληνικών ομολόγων ήδη έδειξαν πόσο καταστροφική είναι απλά και μόνο η πιθανότητα να εκλεγεί ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η αποτροπή του άλματος στο κενό και της καταστροφής πρέπει να αποτελέσει κίνητρο για όλους τους βουλευτές. Πέρα από αυτό όμως η κυβέρνηση πρέπει να υποσχεθεί άμεσα κάτι καινούργιο για τους 18 μήνες μετά την επιτυχημένη εκλογή προέδρου. Κάτι που ήταν αναγκαίο από το 2010, αλλά ποτέ δεν έγινε. Κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά τη διαπραγμάτευση με την τρόικα και τους όρους της μετα-μνημονικής εποχής.
Χρειάζεται ένα συμβούλιο ακαδημαϊκά διακεκριμένων οικονομολόγων, ανεξάρτητων από τα κόμματα, που θα συμβουλεύει αμισθί το ελληνικό κράτος. Δεν μιλώ για ένα συμβούλιο κομματικών εκπροσώπων, ούτε για ομάδα υπάλληλων του υπουργείου Οικονομικών που δεν έχουν περιθώριο να ασκήσουν ουσιαστική κριτική στην κυβέρνηση. Μιλώ για κορυφαίους, αναγνωρισμένους επιστήμονες, που θα αναλύουν συστηματικά τις μακροχρόνιες επιπτώσεις εναλλακτικών οικονομικών πολιτικών, θα παραδίδουν τα συμπεράσματά τους στην κυβέρνηση και θα τα δημοσιεύουν. Είναι ένας σημαντικός θεσμός τον οποίο έχει πραγματικά ανάγκη η Ελλάδα.
Πέρα από τον βασικό ρόλο της, μια τέτοια επιτροπή μπορεί να βοηθήσει το ελληνικό Δημόσιο στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα, με δύο τρόπους. Αφενός, θα έχει εμπεριστατωμένες εναλλακτικές λύσεις απέναντι στο πρόγραμμα της τρόικας. Αφετέρου, η κυβέρνηση πολλές φορές αντιμετώπισε τη δυσπιστία της τρόικας λόγω των πολιτικών της προκαταλήψεων. Τέτοια δυσπιστία θα είναι εντελώς αβάσιμη απέναντι σε μελετημένες αναλύσεις ενός συμβουλίου σαν αυτό που περιγράφω, τα μέλη του οποίου θα έχουν πολύ πιο εντυπωσιακές περγαμηνές από τα μεσαία στελέχη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας. Το συμβούλιο αυτό, τέλος, θα έχει τη δυνατότητα να κάνει δημόσιο επιστημονικό διάλογο με την τρόικα με τρόπο που δεν θα μπορούσε, για θεσμικούς λόγους, η ελληνική κυβέρνηση. Ετσι, περνώντας τον κάβο της προεδρικής εκλογής, η κυβέρνηση έχει την ευκαιρία να βελτιώσει σημαντικά την οικονομική της πολιτική και την διαπραγματευτική της δύναμη έναντι των δανειστών.
* Ο κ. Νίκος Οικονομίδης είναι καθηγητής, Stern School of Business, NYU & University of California, Berkeley