Θαρσείν χρη… χρειάζεται θάρρος και προνοητικότητα για να τιμηθεί ένας κορυφαίος οικονομολόγος, κατευθυντήριος νους της οικονομίας, εν μέσω οικονομικής κρίσεως και πολιτικών εξελίξεων. Αυτόν τον καιρό διάλεξε η Τράπεζα της Ελλάδος για να τιμήσει τον Ξενοφώντα Ζολώτα, που υπήρξε ο μακροβιότερος διοικητής της και πρωθυπουργός της Οικουμενικής Κυβέρνησης από τις 23 Νοεμβρίου 1989 ώς τις 11 Απριλίου 1990, καθώς και υπουργός Συντονισμού στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος του 1974. Αφορμή για την πολυσήμαντη τιμητική εκδήλωση είναι η συμπλήρωση εφέτος 110 ετών από τη γέννηση του Ξενοφώντος Ζολώτα, με κεντρικό ομιλητή στα γραφεία του Κεντρικού Καταστήματος της Τραπέζης της Ελλάδος τον διοικητή κ. Γιάννη Στουρνάρα, καθώς και τον καθηγητή της Ιστορίας Οικονομικών Θεωριών του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μιχάλη Ψαλιδόπουλο και τον πρώην διευθυντή της Τράπεζας της Ελλάδος και στενό συνεργάτη του Ζολώτα, κ. Νίκο Αλεξόπουλο.
Στην εκδήλωση που έγινε χθες το απόγευμα προεβλήθη σπάνιο αρχειακό υλικό για τη ζωή και το έργο του Ζολώτα, το οποίο αποτελεί και το θέμα της έκθεσης με τίτλο «Ο Καθηγητής και η Τράπεζα της Ελλάδος», η οποία ανοίγει σήμερα για το κοινό, Τρίτη 16 Δεκεμβρίου, στο Μουσείο της Τράπεζας, Αμερικής 3. Η έκθεση ακολουθεί την πορεία της ζωής του Ξ. Ζ. – γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου 1904 στην Αθήνα και έφυγε από τη ζωή στις 11 Ιουνίου 2004, σε ηλικία 100 ετών, έχοντας αφήσει τη σφραγίδα του στην νεώτερη ιστορία της ελληνικής οικονομίας, αφού δίδαξε 40 χρόνια Πολιτική Οικονομία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απ’ όπου παραιτήθηκε τον καιρό της δικτατορίας. Με πλούσιο συγγραφικό έργο που έχει μεταφρασθεί σε πολλές ξένες γλώσσες, διετέλεσε για 36 χρόνια εκδότης της «Ελληνικής Επιθεώρησης Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών» (1931-1967) και από το 1952 είχε εκλεγεί Ακαδημαϊκός. Αγαπητός στους φοιτητές του, υπόδειγμα για τους καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών, κατέπληξε τη διεθνή πνευματική κοινότητα εκφωνώντας δύο λόγους ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος στην Ουάσιγκτον, στις 26 Σεπτεμβρίου 1957 και στις 2 Οκτωβρίου 1959, χρησιμοποιώντας μόνον ελληνικής προέλευσης λέξεις, ομιλώντας αγγλιστί! Τα χειροκροτήματα διέκοπταν την ομιλία του καθώς το ακροατήριο αναγνώριζε τη δύναμη της ελληνικής γλώσσας και την επίδρασή της στο επιστημονικό αλλά και καθημερινό λεξιλόγιο όσων ομιλούν την αγγλική γλώσσα!
Αυτόν τον γίγαντα της μόρφωσης, τον διαπρεπή οικονομολόγο και φωτισμένο καθηγητή τίμησε η Τράπεζα της Ελλάδος με μία εκδήλωση που ξεπερνά την επετειακή αφορμή και αποδεικνύει ότι μία προσφορά έργου και ζωής περνά μακρύτερα από τα ανθρώπινα δεδομένα και μπορεί στον σκεπτόμενο πολίτη να δίνει απαντήσεις εκεί όπου απαιτείται γνώση και προοδευτικός νους που βλέπει μακριά.
Ομιλία Γ. Στουρνάρα
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας στην ομιλία του που, κατά πολλούς, έδωσε βαθύτερη διάσταση στην τιμητική εκδήλωση, τόνισε ότι «ο Ζολώτας ήταν ένας εξέχων εκπρόσωπος της ομάδας από την πολιτική και οικονομική ηγεσία της χώρας που πίστευε πως η Ελλάδα κατά τη μεταπολεμική περίοδο μπορούσε να αντιμετωπίσει το φάσμα της φτώχειας και να ενταχθεί με αξιώσεις στο ευρωπαϊκό στερέωμα».
«Με την ιδιότητα του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος ανέλαβε την ευθύνη για την τήρηση ενός σημαντικού πλαισίου άσκησης της οικονομικής πολιτικής», όπως ανέφερε στη χθεσινή ομιλία του ο κ. Γιάννης Στουρνάρας, το οποίο απετέλεσε για περίπου 20 χρόνια το βασικό περιβάλλον άσκησης της οικονομικής πολιτικής «πάνω στο οποίο θεμελιώθηκε το μεταπολεμικό ελληνικό οικονομικό θαύμα». Για να προσθέσει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος «ήταν προϊόν κυρίως συλλογικής προσπάθειας, κοινών στόχων και οραμάτων». Και συνέχισε, ηλεκτρίζοντας την προσοχή του ακροατηρίου: «Θα ήθελα πολύ να ήμουν σε θέση να πω ότι ισχύει το ίδιο και σήμερα. Σήμερα όμως υπάρχουν ακόμη κάποιοι που πιστεύουν ότι, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η Ελλάδα μπορεί όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να ακμάσει έξω από την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ακόμη χειρότερα, υπάρχουν άλλοι που φαίνεται να πιστεύουν ότι η Ελλάδα μπορεί να παραμείνει στην Ευρωζώνη χωρίς να σέβεται τους κανόνες της, χωρίς να τηρεί τις δεσμεύσεις της. Ωστόσο, αν μας δείχνει κάτι η εμπειρία του παρελθόντος, είναι ότι η Ελλάδα μπόρεσε να πετύχει τους στόχους της μόνο όταν σεβάστηκε τους κανόνες του παιχνιδιού και τους αξιοποίησε προς όφελός της. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα μπόρεσε και ανέδειξε προσωπικότητες όπως ο Ξενοφών Ζολώτας».
Η έκθεση
Στην οδό Αμερικής 3 ξεκινά τη λειτουργία της σήμερα Τρίτη 16 Δεκεμβρίου 2014 η έκθεση – αφιέρωμα στον Ξ. Ζολώτα. Ακολουθεί την πορεία της ζωής του από τα παιδικά και νεανικά του χρόνια, τις σπουδές του στην Αθήνα και στη Λειψία και τα ανοδικά του βήματα στον δημόσιο βίο της Ελλάδας και το Πανεπιστήμιο Αθηνών ώς τις θητείες του στην Τράπεζα της Ελλάδος, την είσοδο και ενασχόληση με την πολιτική και τον σχηματισμό της οικουμενικής κυβέρνησης το 1989, καθώς και το συγγραφικό του έργο με τη διεθνή αναγνώριση. Περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό και έγγραφα από το προσωπικό αρχείο του Ζολώτα από την παιδική και νεανική του ηλικία και τις σπουδές του στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και τεκμήρια που αφορούν το πανεπιστημιακό έργο του Ζολώτα, την εκλογή του στην Ακαδημία Αθηνών το 1952 και το συγγραφικό του έργο στο διάστημα 1926 – 1955. Ακόμη, στην έκθεση υπάρχει σκηνογραφική αναπαράσταση του γραφείου του στην Τράπεζα της Ελλάδος, με αυθεντικό προσωπικό και υπηρεσιακό υλικό. Επίσης, προβολή της εκπομπής «Μονόγραμμα» του Γιώργου Σγουράκη από το αρχείο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης και παρουσίαση φωτογραφικού, οπτικοακουστικού και αρχειακού υλικού από τη θητεία του ως Συνδιοικητή (1944-1945) και Διοικητή (1955-1967, 1974-1981) καθώς και από την περίοδο της δικτατορίας όταν είχε παραιτηθεί. Ακόμη παρουσιάζεται συνοπτικά η πολιτική δράση του Ζολώτα, κυρίως ως πρωθυπουργού της Οικουμενικής Κυβέρνησης (1989-1990). Τη γενική επιμέλεια της έκθεσης έχει το Κέντρο Πολιτισμού, Ερευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος (ΚΕΠΟΕΤ), εξέδωσε δε δίγλωσσο κατάλογο των εκθεμάτων, ενώ το Ιδρυμα Εκτύπωσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών της Τράπεζας της Ελλάδος (ΙΕΤΑ) έκοψε ειδικά αναμνηστικά μετάλλια με τη μορφή του Ζολώτα, τα οποία διατίθενται δωρεάν στους επισκέπτες της έκθεσης. Η έκθεση στο Μουσείο της Τράπεζας, Αμερικής 3, θα είναι ανοικτή κάθε Τρίτη, Τετάρτη και Παρασκευή από τις 09.00 ώς τις 15.00 και κάθε Πέμπτη από τις 09.00 ώς τις 19.00. Στις επίσημες αργίες το μουσείο είναι κλειστό.
«Our critical problems such as the numismatic plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is characteristic of our epoch. But, to my thesis, we have the dynamism to program therapeutic practices as a prophylaxis from chaos and catastrophe.»
Χαρακτηριστικό απόσπασμα από ομιλία του Ξενοφώντος Ζολώτα, Διοικητού της Τραπέζης της Ελλάδος, στην Ουάσιγκτον στις 26 Σεπτεμβρίου 1957, στην αγγλική αποκλειστικά με λέξεις προερχόμενες και επηρεασμένες από την ελληνική γλώσσα.
ΤΗΛΕΦΟΣ