Οι υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας, της Κύπρου και Ισραήλ εξετάζουν την προοπτική εξαγωγών φυσικού αερίου από τις χώρες τους ως έναν τρόπο για να διαφοροποιήσουν τους ενεργειακούς πόρους της Ευρώπης και να μειώσουν την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία. Εχουν ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει μελέτη σχετική με το κόστος και τη βιωσιμότητα ενός υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου που θα μεταφέρει ισραηλινό και κυπριακό φυσικό αέριο μέσω Ελλάδας. Ο Σίλβαν Σάλομ, υπουργός Ενέργειας της απερχόμενης κυβέρνησης του Ισραήλ, δήλωσε πως ένας τέτοιος αγωγός θα διασφαλίσει το φθηνότερο φυσικό αέριο για τους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Ο ισχυρισμός αυτός απευθύνεται στην ανησυχία που έχει εκδηλωθεί στην Ευρώπη για το ενδεχόμενο να υπάρξουν διακοπές στην προσφορά εξ αιτίας της συνεχιζόμενης έντασης ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία. Ωστόσο σχετικές μελέτες του γερμανικού Marshall Fund καταδεικνύουν πως είναι αμφίβολη η τεχνική και εμπορική βιωσιμότητα ενός υποθαλάσσιου αγωγού. Τα νερά κάτω από τα θαλάσσια κοιτάσματα της Ελλάδας είναι πολύ βαθειά, κάπου 2.000 μέτρα, και αποτελεί μείζον πρόβλημα η απόσταση 1.200 χιλιομέτρων που θα έπρεπε να καλυφθεί. Το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου δεν θα ήταν φθηνό για τους Ευρωπαίους καταναλωτές δοθέντος του υψηλού κόστος της εκμετάλλευσης, εξόρυξης και μεταφοράς του. Επιπλέον, είναι αβέβαιες οι μελλοντικές τιμές του φυσικού αερίου σε διάφορες αγορές, εμφανίζονται σταθερά νέες πηγές προσφοράς και η ζήτηση για επιπλέον φυσικό αέριο στην Ευρώπη αναμένεται να παραμείνει περιορισμένη δεδομένου ότι δεν σημειώνεται σημαντική οικονομική ανάπτυξη.
Η ποσότητα φυσικού αερίου που έχει ανακαλυφθεί ως τώρα στα νερά του Ισραήλ και της Κύπρου περιορίζει τη δυνατότητα των χωρών αυτών να εξελιχθούν σε σημαντικές εξαγωγικές χώρες. Τα εξακριβωμένα αποθέματα επαρκούν για να αλλάξουν τα δεδομένα των οικονομιών τους αλλά όχι για να προσελκύσουν αυτό το είδος επενδύσεων που απαιτούνται για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω αγωγού ή διά θαλάσσης υπό τη μορφή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Επιπλέον δεν έχει ληφθεί τελική απόφαση για επένδυση με σκοπό την ανάπτυξη του Λεβιάθαν, του μεγαλύτερου θαλάσσιου κοιτάσματος του Ισραήλ. Σε ό,τι αφορά τα κοιτάσματα της Κύπρου είναι περιορισμένα και αποτελούν αντικείμενο διεκδίκησης από την Τουρκία, που έχει αποστείλει πλοίο της στην περιοχή.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συμπεριλάβει έναν υποθαλάσσιο αγωγό της Μεσογείου ή ένα δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στον κατάλογο των ενδεχόμενων μελλοντικών «σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος». Αν, όμως, δεν υπάρξουν μείζονος κλίμακας τεχνολογικά επιτεύγματα, αυτά τα σχέδια θα μείνουν στα χαρτιά. Συνεχίζονται, πάντως, οι έρευνες στα νερά της Κύπρου, οι σεισμικές μελέτες στην ΑΟΖ του Ισραήλ έχουν εντοπίσει μια πιθανώς μεγάλη πηγή και τα σχέδια για εξαγωγές ενδέχεται να επανεξετασθούν αν ανακαλυφθούν σημαντικά κοιτάσματα.
* Ο σερ Michael Leigh είναι επικεφαλής του προγράμματος German Marshall Fund (GMF) για τους ενεργειακούς πόρους στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι επίσης συνεργάτης της Transatlantic Academy, πρωτοβουλίας του GMF των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον. Το ανωτέρω άρθρο προέρχεται από επιστολή του που δημοσιεύθηκε στους Financial Times στις 5 Δεκεμβρίου.