Η ανατροπή που προκάλεσε στη ζωή του Μπράιαν Ουίλιαμς ένα ψέμα μάς κλείνει με νόημα το μάτι. Θα μπορούσε να είναι ένα περιστατικό ανάμεσα σε πολλά που συμβαίνουν καθημερινά ανά τον κόσμο, συμπίπτει όμως με μια εποχή στην οποία οι αλήθειες και τα ψέματα συνθέτουν στη χώρα μας ένα αποσταθεροποιημένο πολιτικό σκηνικό.
Ας δούμε το συμβάν όπως το περιγράφει ο διεθνής Τύπος («Κ» σελ. 9): Ο 55χρονος Αμερικανός δημοσιογράφος Μπράιαν Ουίλιαμς, του τηλεοπτικού δικτύου NBC, από τους παρουσιαστές ειδήσεων με τη μεγαλύτερη τηλεθέαση, διηγήθηκε (ψευδώς) στο κοινό πως το ελικόπτερο με το οποίο ταξίδεψε στο Ιράκ, το 2003, έκανε αναγκαστική προσγείωση όταν δέχθηκε καταιγισμό ρουκετών. Οταν, όμως, ήρθε αντιμέτωπος με την πραγματικότητα, αναγκάστηκε να κατηγορήσει την ασθενική μνήμη του για το ψέμα. Ο Ουίλιαμς ζήτησε συγγνώμη, είπε ότι δεν μπορεί να καταλάβει πού οφείλεται η σύγχυση, τι τον έκανε να μπερδέψει τα… ελικόπτερα, ενώ η αλήθεια ήταν «ότι επέβαινε στο ελικόπτερο που ακολουθούσε».
Τι τον έσπρωξε σε αυτήν την -ας πούμε- ανακολουθία δεν ξέρει και ο ίδιος. Τουλάχιστον, εμφανίζεται να μην ξέρει, καθώς, προσπαθώντας να καλύψει το ψεύδος, το κάνει ακόμα χειρότερο: «ήταν μια προσπάθεια να ευχαριστήσω έναν βετεράνο και κατ’ επέκταση όλους του γενναίους μας στρατιωτικούς και τους παλαίμαχους, όλους αυτούς που υπηρέτησαν ενώ εγώ δεν υπηρέτησα». Πώς αποκαλύφθηκε η δημοσιογραφική «αμνησία»; Παλαίμαχοι που επέβαιναν στο ελικόπτερο που πραγματικά χτυπήθηκε από τη ρουκέτα ανάρτησαν σχόλια στο Facebook… Μέσα από τα social media φρεσκαρίστηκε η μνήμη του Ουίλιαμς, υποθηκεύοντας όμως και τη δημοσιογραφική καριέρα του. Σύμφωνα, μάλιστα, με την Washington Post, το ψέμα αυτό, που μπορεί σε εμάς να φαίνεται περιορισμένης σημασίας αλλά για τους Αμερικανούς έχει ειδικό συμβολικό βάρος, ενδέχεται να βλάψει ό,τι πιο πολύτιμο διαθέτει ένας δημοσιογράφος: την αξιοπιστία του.
Το ηθικό δίδαγμα αυτής της ιστορίας, ότι η αλήθεια, αργά ή γρήγορα, «λάμπει» (με πολλές ενστάσεις για το ρήμα), είναι μάλλον ντεμοντέ. Γιατί η πραγματικότητα -αποδεικνύεται καθημερινά- έχει πολλές όψεις. Μάλιστα, όσο πιο αμετακίνητη φαίνεται τόσο προσφέρεται για ποικίλες ερμηνείες. Παράδειγμα: συγκλίνουν όλες οι εκτιμήσεις και οι δηλώσεις ότι η Ελλάδα πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις προς τους εταίρους της; Αυτομάτως ανακύπτουν διαφορετικές αναγνώσεις. Ακόμη και τα ίδια τα πρόσωπα που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις «συμφωνούν ότι διαφωνούν», αφήνοντας το κοινό να βγάλει τα συμπεράσματά του.
Ασφαλώς, η χρεοκοπία μιας χώρας δεν συγκρίνεται με τη χρεοκοπία ενός δημοσιογράφου. Τηρουμένων, όμως, των αναλογιών, είναι μια αδρή πινελιά στην επικράτεια της αλήθειας και του ψέματος. Επιπλέον, στην υπόθεση του Μπράιαν Ουίλιαμς πρωταγωνιστούν: ο Τύπος, ένας πόλεμος, τα social media, ο χρόνος (διόλου πανδαμάτωρ). «Υλικά» καθόλου αμελητέα. Επηρεάζουν, διαμορφώνουν συνειδήσεις, καταστρέφουν ή αποκαθιστούν ζωές, καθιερώνουν ή αποκαθηλώνουν σταρ.
Ο κ. Ουίλιαμς, όταν ήταν στο «λάθος» ελικόπτερο, δεν φαντάστηκε ότι μια μικρή μετατόπιση στην αφήγηση θα προκαλούσε «τσουνάμι» εξελίξεων. Δεν υπολόγισε ότι θα έπρεπε εκ των υστέρων να κατασκευάσει μιαν άλλη πραγματικότητα, απολογητική αλλά και συγκεχυμένη, με ελάχιστες πιθανότητες να πείσει για την ειλικρίνειά του. Εδωσε μια εκδοχή, για να δημιουργήσει εντυπώσεις. Και για λίγο τα κατάφερε. Για πόσο «λίγο» δεν έχει και τόση σημασία -στον συλλογισμό μας τουλάχιστον. Η αποκαθήλωση θα ερχόταν, αργά ή γρήγορα. Και μαζί η έκθεση στην πραγματικότητα, που δεν είναι παρά η μόνη αλήθεια.