Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένονταν οι πρώτες κινήσεις της νέας κυβέρνησης και στον τομέα της «εσωτερικής ασφάλειας», τόσο λόγω ορισμένων ακραίων προεκλογικών τοποθετήσεων όσο και λόγω των εσωκυβερνητικών ισορροπιών. Τα πρώτα δείγματα στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη είναι θετικά, καθώς ο νέος πολιτικός προϊστάμενος είναι γνώστης του χώρου και δείχνει διατεθειμένος να προσεγγίσει τα ζητήματα από μια διαφορετική σκοπιά. Κεντρικό ζήτημα που θα πρέπει να διαχειριστεί είναι ο ανησυχητικός εθισμός πολιτών και αστυνομίας στη χρήση βίας (μολότοφ και δακρυγόνα), καθώς για πολλά χρόνια οι εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες δεν είχαν προφανώς συνειδητοποιήσει ότι η χρήση της αστυνομίας ως κατασταλτικού μηχανισμού θα πρέπει να γίνεται με εξαιρετική φειδώ και ως έσχατο μέτρο διαχείρισης μιας έκρυθμης κατάστασης. Εκτός από τον δραστικό περιορισμό των περιπτώσεων υπερβολικής ή αναίτιας χρήσης βίας από την αστυνομία (μέσω και της αναβάθμισης στην εκπαίδευση), χρειάζεται ανάληψη ευθυνών από τους φορείς διοργάνωσης των συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας και τα πολιτικά κόμματα, ενώ και η ελληνική κοινωνία θα πρέπει, επιτέλους, να αποφασίσει τι είδους αστυνομία θέλει και να υπάρξει μια συμφωνία για τους «κανόνες του παιγνιδιού».
Οσον αφορά στην ΕΥΠ, εκ των ων ουκ άνευ αποτελεί η πλήρης αξιοκρατία στη στελέχωση και οργάνωση, ενώ ιδιαίτερα χρήσιμη θα ήταν η θεσμοθέτηση και λειτουργία Εθνικού Συμβουλίου Πληροφοριών για αποτελεσματικότερο συντονισμό όλων των φορέων που ασχολούνται με θέματα συλλογής και αξιολόγησης πληροφοριών για θέματα εθνικής ασφάλειας (ασφαλώς με τις απαραίτητες δικλίδες για την αποφυγή τυχόν καταχρήσεων). Επίσης, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στις παραδοσιακές «εξωτερικές» δραστηριότητες της υπηρεσίας, αλλά και με αξιοποίηση των τεχνολογικών δυνατοτήτων της υπηρεσίας για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος και της εγχώριας τρομοκρατίας. Επίσης, για τη διαχείριση της απειλής των τζιχαντιστών και φαινομένων ριζοσπαστικοποίησης, θα βοηθούσε η εντατικοποίηση της συνεργασίας των ελληνικών υπηρεσιών πληροφοριών και ασφαλείας με τις άλλες χώρες της Ε.Ε., αλλά και κράτη της περιοχής, ενδεχομένως και με διοργάνωση μιας περιφερειακής διάσκεψης υπηρεσιών πληροφοριών.
Τέλος, για το εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης, κάθε χώρα έχει μια πεπερασμένη ικανότητα απορρόφησης του «διαφορετικού» και η Ελλάδα φαίνεται να την έχει υπερβεί κατά πολύ. Αρα ο αριθμός θα πρέπει όχι μόνο να μην αυξηθεί, αλλά σε βάθος χρόνου να βαίνει μειούμενος με δικαιότερη κατανομή των βαρών εντός της Ε.Ε., καθώς και με περισσότερα και πιο ανθρώπινα κέντρα υποδοχής και κράτησης, με χρηματοδότηση της Ε.Ε. Σαφώς θετική είναι η πρόθεση παραχώρησης υπηκοότητας σε μετανάστες δεύτερης γενιάς, που έχουν γεννηθεί/ζήσει/σπουδάσει στην Ελλάδα, καθώς έτσι μειώνεται σημαντικά το ενδεχόμενο περιθωριοποίησης και ριζοσπαστικοποίησης. Ασφαλώς θα πρέπει να τεθούν κάποια κριτήρια, ενώ τα πλήρη δικαιώματα θα συνοδεύονται και από αντίστοιχες υποχρεώσεις (π.χ. στράτευση). Συνολικά, θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα η επεξεργασία μιας Στρατηγικής Εσωτερικής Ασφάλειας (εναρμονισμένης με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή), σε συνεργασία και με τον αρμόδιο Ελληνα επίτροπο.
* Ο κ. Θάνος Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.