Είναι μάλλον εκτός τρέχουσας επικαιρότητας. Γράφτηκαν τόσα σχόλια για τα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία και την περί αριστείας αντίληψη του νέου υπουργού Παιδείας, που το θέμα έχει πλέον «καεί» (όπως λέμε στη δημοσιογραφική γλώσσα). Ξεθύμανε. Εγιναν και επισήμως ανακοινώσεις την περασμένη εβδομάδα· τα Πειραματικά (55 σε όλη την Ελλάδα) διαχωρίστηκαν από τα Πρότυπα (5), ορίστηκε και ο τρόπος εισαγωγής (με κλήρωση και όχι με εξετάσεις).
Και τι απέμεινε από όλον αυτόν τον ορυμαγδό; Η επιθυμία να καταργηθούν οι εξετάσεις; Ή μήπως η αξιολόγηση; Ή η αριστεία; Αντιφατικές και ασαφείς μοιάζουν οι εξαγγελίες, σαν να ήταν ένα γινάτι, όλο αυτό, της νέας ηγεσίας. Εκτοξεύτηκε στην κορυφή της επικαιρότητας για περίπου μία εβδομάδα η ανατροπή της εύρυθμης λειτουργίας, μόλις τριετούς, ενός θεσμού που άνοιγε τον βηματισμό του στο μέλλον, προσπαθώντας να δώσει ώθηση στη δημόσια εκπαίδευση συνολικά. Γιατί τα ΠΠ είναι δημόσια σχολεία. Ας μην το προσπερνάμε. Και κέρδιζαν χρόνο με τον χρόνο την εμπιστοσύνη μαθητών και γονέων. Φαινόταν από τη συμμετοχή στις εξετάσεις τους.
Ομως, είπαμε. Πάει αυτό. Τελείωσε. «Εκτελέστηκε» αναιτίως (όπως αποδεικνύεται, μετά και τις ανακοινώσεις του υπουργείου Παιδείας). Τι απομένει εκτός από την απορία γιατί να αρχίσει η θητεία του κ. Μπαλτά με την αποδόμηση ενός θεσμού (επιμέρους, στο σύνολο των προβλημάτων της εκπαίδευσης), ο οποίος πορευόταν και βελτιωνόταν; Γιατί;
Στα Πρότυπα και Πειραματικά, όμως, δεν επιστρέφουμε για να αναμασήσουμε τα ποικιλοτρόπως σχολιασμένα. Δεν έχουμε –και δεν δόθηκαν αρμοδίως– απαντήσεις. Παραμένουν μόνο, δυσάρεστα, ερωτήματα.
Στη σημερινή έκδοση του «Κ» υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ (της Μανίνας Ντάνου) στο Πειραματικό Λύκειο Αγίων Αναργύρων, όπου φοιτούν 240 παιδιά από περιοχές της δυτικής Αττικής που έχουν πληγεί από την κρίση και έχουν μεγάλα ποσοστά ανεργίας. Το λύκειο αυτό είχε πέρυσι τους περισσότερους αριστούχους εισακτέους στα ΑΕΙ (δέκα συγκέντρωσαν πάνω από 19.000 μόρια), μαθητές που αναδείχθηκαν πρώτοι στην περιοχή, με επιτυχίες σε Ολυμπιάδες φυσικής και μαθηματικών, πρωτιές στον πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό «Λυσίας», μαθητές που έχουν βραβευτεί και για τα θεατρικά ή τα ρεπορτάζ τους σε μαθητικά έντυπα. Ενα σχολείο αρίστων.
Ο διευθυντής του, Παναγιώτης Τσακρής, δηλώνει ότι η κρίση έχει κάνει την ανάγκη των γονέων για ένα καλό σχολείο ακόμη μεγαλύτερη. «Χρήματα για ιδιωτικά, ειδικά στις περιοχές μας, δεν υπάρχουν. Εδώ οι μισοί γονείς είναι άνεργοι. Δεν μπορείς να στείλεις εύκολα το παιδί στο φροντιστήριο ή για ιδιαίτερα, μόνη διέξοδος είναι το καλό σχολείο». Οι 25 διδάσκοντες δουλεύουν και τα απογεύματα σε ομίλους για θέατρο, μαθηματικά, φυσική, περιβάλλον, δημιουργική γραφή κ.λπ., στους οποίους μπορούν να συμμετέχουν και παιδιά που δεν φοιτούν στο σχολείο. Το σχολείο κάνει, επίσης,συνεργασίες με πανεπιστήμια, έρευνες, ημερίδες.
Ομως η πιο πηγαία και αποτελεσματική υπεράσπιση του θεσμού προκύπτει από την πλευρά των μαθητών: «Οταν ήρθα εδώ, περίμενα ότι θα βρω “φυτά”», λέει η Εύα από την Α΄ Λυκείου. «Αλλά βρέθηκα προ εκπλήξεως. Εδώ δεν με βλέπουν σαν εξωγήινη επειδή θέλω να διαβάσω. Ο διευθυντής του γυμνασίου με προειδοποίησε ότι τα πράγματα θα είναι δύσκολα, δεν θα είμαι η καλύτερη, όμως εγώ προτιμώ να υπάρχουν καλύτεροι από εμένα, γιατί στο τέλος εκείνους θα συναγωνιστώ». «Ο καλός μαθητής ποτέ δεν χάνεται, απλώς σε αυτό το σχολείο έχει μία ευκαιρία παραπάνω», συμπληρώνει ο Αναστάσης της Γ΄ Λυκείου.
Χωρίς υπερβολές ή φόρτιση, οι μαθητές περιγράφουν το βίωμά τους. Πείθουν ότι η αριστεία είναι, τελικά, ένας τρόπος σκέψης που παράγεται και καλλιεργείται όπου υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες και άνθρωποι, διδάσκοντες και διδασκόμενοι. Τι σημαίνει άριστοι; Ανοιχτοί στην κριτική και στην αξιολόγηση, αλλεργικοί στις «ρετσινιές», απ’ όπου κι αν προέρχονται.