Το προηγούμενο Σάββατο ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος είχε γενέθλια. Γινόταν 77 χρόνων, αν υπολογίζω σωστά. Η μικρή γιορτή – έκπληξη στα παρασκήνια οργανώθηκε από τους ίδιους τους ηθοποιούς και τεχνικούς της παράστασης «Ενας άνθρωπος για όλες τις εποχές» που παρουσιαζόταν στο Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, έως την Κυριακή (1/3). Οποιον κι αν ρωτήσεις στο Ε.Θ., διοικητικό υπάλληλο ή καλλιτέχνη, έχει την ίδια αντίδραση: «Α, ο κύριος Μιχαλακόπουλος και ο κύριος Μοσχίδης… ανήκουν σε άλλη εποχή». Αν και το «άλλη» ισοδυναμεί κατά κανόνα με το καλύτερη, σε αυτήν την περίπτωση ο προσδιορισμός δεν αφορά την εποχή αλλά τα πρόσωπα: επαγγελματική συνέπεια, υποδειγματική συναδελφική συμπεριφορά, σκηνικό ήθος. Οι χαρακτηρισμοί κάπως τετριμμένοι, εν προκειμένω είναι ακριβείς. Η συνάντηση του Σερ Τόμας Μορ (Γ. Μιχαλακόπουλος) και του Καρδινάλιου Γούλσι (Γ. Μοσχίδης) δεν είναι μόνο ένα ιστορικό γεγονός στην Αγγλία του Ερρίκου Η΄ αλλά και μια θεατρική στιγμή που ανθολογείται.
Ομως το θέμα μας δεν είναι ούτε το δημοφιλές έργο του Ρόμπερτ Μπολτ (1960), το οποίο αναφέρεται στην Αγγλία του 16ου αιώνα και σε μια εποχή που η πολιτική, η κοινωνική και η θρησκευτική συνθήκη αλλάζει μ’ έναν διόλου ανώδυνο τρόπο, ούτε η ερμηνεία δυο στελεχών – πρωταγωνιστών του ελληνικού θεάτρου. Αν και το έργο είναι πειρασμός για σχόλιο. Οι σκέψεις του Τόμας Μορ πάνω σε θέματα συνείδησης, ακεραιότητας, νόμων, εξουσίας, φαυλότητας και υποκρισίας, είτε κρίνονται ως ευφυολογήματα είτε ως διαχρονικές παρεμβάσεις, παραμένουν σύγχρονες με έναν τρόπο αποκαλυπτικό. Οφείλεται άραγε στην περίοδο που διανύουμε; Πιθανόν.
Το θέμα μας είναι η περσόνα του ηθοποιού Γιώργου Μιχαλακόπουλου· ενός καλλιτέχνη που ερμηνεύει κυρίως όσα υπονοούνται και όχι όσα εννοούνται, που γεμίζει τις παύσεις με φράσεις και φέρει στην κίνησή του δεκαετίες θεατρικού παιχνιδιού και σκηνικής άσκησης. Παρακολουθώντας τον στον ρόλο αυτού του ασκητή νομικού, αμετακίνητου υπερασπιστή του δικαίου και του νόμου, να διερευνά όχι μόνο τα προσωπικά του όρια αλλά και της ίδιας της κοινωνίας στην οποία ζει, αντιλαμβάνεσαι ότι η ακεραιότητα δεν είναι μόνο θέμα υποκριτικής εμβέλειας.
Παραμένει δέσμευση του ίδιου του Γ. Μιχαλακόπουλου, που του υπαγορεύει και έναν τρόπο συμπεριφοράς και ομιλίας. Το όριο υπάρχει, το βλέπεις, το οσφραίνεσαι, το εισπράττεις σε κάθε βήμα που τον αλλάζει και τον ισχυροποιεί. Κινείται σε αυτήν την «ουτοπική κοινωνία» που οραματίζεται ο Τόμας Μορ στο έργο του, το οποίο θεωρείται σήμερα μοναδικό («Ουτοπία», 1515). Γράφει ο Μορ: «Δεν εγκαταλείπεις τη δημόσια ζωή επειδή δεν μπορείς να ξεριζώσεις τις λαθεμένες απόψεις ή να διορθώσεις τα κακώς κείμενα, όπως θα ήθελες, με τον ίδιο τρόπο που δεν εγκαταλείπεις το πλοίο σου επειδή δεν μπορείς να ελέγξεις τους ανέμους. Δεν υπάρχει λόγος να προβάλλεις τις ιδέες σου σε ανθρώπους τόσο φανερά προκατειλημμένους εναντίον τους, οι οποίοι σίγουρα θα τις απορρίψουν. Καλύτερα να παρακολουθείς τα πράγματα και να χειρίζεσαι δεξιοτεχνικά τις καταστάσεις, ώστε τουλάχιστον να βοηθάς να μην ξεφύγει τελείως ό,τι δεν μπορείς να κατευθύνεις σωστά».
Η περιγραφή αυτή του Μορ, σαν συμβόλαιο ζωής, ταιριάζει στον Γ. Μιχαλακόπουλο. «Δεν εγκαταλείπει τη δημόσια ζωή» (με τον τρόπο του), έχει τη φήμη ανθρώπου που «χειρίζεται δεξιοτεχνικά τις καταστάσεις», αποφεύγει την ασυνεννοησία όχι από υπεροψία αλλά από ένα αίσθημα οικονομίας. Είναι ανένδοτος σε θέματα αξιών όσο είναι και διαλλακτικός στην κατανόηση των ανθρώπινων. Δεν αντιμάχεται τον χρόνο: «Εχω ένα μότο που επαναλαμβάνω όταν με ρωτούν. “Μεγαλώνω αφηρημένος”», είχε πει σε συνέντευξη στην «Κ» (30/11/2014), στη Γιώτα Συκκά.
Εχει κάτι καθησυχαστικό και στέρεο η παρουσία του Γ. Μιχαλακόπουλου· όχι μόνο για το θέατρο αλλά και για την ταραγμένη εποχή μας.