Η καλλιέργεια ενός ενδημικού φρούτου που ανάλογα με την εποχή ακούει σε διάφορα ονόματα είναι τόσο παλιά ιστορία όσο και η Ελλάδα. Στις μέρες μας μιλάμε για τους δικούς μας τζιχαντιστές, αυτούς που παλαιότερα αποκαλούσαμε ταλιμπάν, μουτζαχεντίν, πρασινοφρουρούς, ληστές των ορέων και ό,τι άλλο θέλετε. Σήμερα ζούμε στον αστερισμό των εθνικών «τζιχαντιστών». Ο Ελληνας τζιχαντιστής έχει πολλές μορφές και ποικίλες ευκαιρίες να αφήσει τον αληθινό εαυτό του ελεύθερο, αλλά υπογείως, βαθιά στα λαγούμια ενός ιδεολογικού ορυχείου, συνδέονται, σαν αγωγοί ομβρίων, τα κανάλια που ενώνουν τις διαφορετικές εκδοχές του ενδημικού τζιχαντισμού.
Αυτός ο υπόγειος χάρτης ψυχικών καταστάσεων, που θυμίζει μετρό ή τους υπόγειους αγωγούς στους «Αθλίους» του Βίκτωρος Ουγκώ, μπορεί να προσφέρει, ενδεχομένως και μια εξήγηση γιατί τόσο διαφορετικοί, μεταξύ τους, άνθρωποι ενώνονται κάτω από τις ασαφείς και ρευστές ερμηνείες του εθνικού τζιχαντισμού. Ο «τζιχαντισμός», ως ψυχική κατάσταση, μπορεί να έχει μόνιμο ή εφήμερο χαρακτήρα, μπορεί να είναι αποτέλεσμα εγγενούς συμπλεγματικής διαταραχής ή σύμπτωμα ιδεοληψιών που εκφράζονται με τις σημαίες του θύματος, του στρατηλάτη, του δολιοφθορέα, του χειροκροτητή, του υπερπατριώτη ή του μηδενιστή. Ο τζιχαντισμός εκτρέφεται στις παρυφές μιας «κανονικής» ζωής και νομιμοποιείται από «ατυχίες», «αδικίες» και διαρκείς «παρανοήσεις». Θεριεύει, δε, όταν από το ημίφως μιας προσωπικής μοναξιάς εξέλθει σ’ ένα θέατρο ομαδικής παράκρουσης.
Ο τζιχαντισμός είναι σπορά. Μπορεί να ευδοκιμήσει σε οικογένειες, σε σχολεία, σε φυλακές, σε πανεπιστήμια, σε θρησκευτικές οργανώσεις, σε αδελφότητες και σωματεία, σε παρέες και μοναχικά οράματα, σε πολιτικούς σχηματισμούς και κομματικούς φορείς. Ο τζιχαντισμός ως στάση ζωής προσομοιάζει με τη θρησκοληψία και ως στίγμα προσωπικής έκφρασης παραπέμπει στο αταλάντευτο της εμμονικής επαναληπτικότητας. Οι εθνικοί «μας» τζιχαντιστές θα προσλάβουν, πιθανώς, άλλη ονομασία στα προσεχή χρόνια. Κάποιοι από αυτούς θα αποσχιστούν, κάποιοι άλλοι θα προσηλυτιστούν στο ακριβές αντίθετο της δικής τους εκδοχής τζιχαντισμού και κάποιοι άλλοι θα συνεχίσουν. Ακούραστοι στρατιώτες σκοπού, πιστοί υπηρέτες του ακαταλόγιστου.