ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Ο Αλέξης Τσίπρας αντιλαμβάνεται πλέον τη δύσκολη πραγματικότητα και έχει κάνει τη στροφή από την αντιπολιτευτική ρητορική της προεκλογικής περιόδου στον ρεαλισμό της διακυβέρνησης, τονίζει στην «Κ» ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF), Τσαρλς Κόλινς. Θεωρεί, δε, πως τώρα η κύρια πρόκληση είναι να κάνει το ίδιο και ο ΣΥΡΙΖΑ, νομοθετώντας τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
Σημειώνει ότι η τρόικα ανησύχησε όταν άκουσε τις πρώτες ανακοινώσεις της νέας κυβέρνησης, με τις οποίες απομακρυνόταν από το συμφωνηθέν πρόγραμμα, περιγράφει ως «καθοριστική» για τη συνέχεια την αυριανή συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού με τη Γερμανίδα καγκελάριο, ενώ επισημαίνει πως ένα «κούρεμα» χρέους τώρα είναι πολιτικά δύσκολο, αλλά θα μπορούσε να εξεταστεί στο μέλλον.
Ο κ. Κόλινς, ο οποίος έως το 2013 ήταν βοηθός υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, σημειώνει ότι ο πρόεδρος Ομπάμα θεωρεί την επιμονή των Ευρωπαίων στη λιτότητα υπερβολική και ζητεί από όλους να προσεγγίσουν με «ρεαλισμό» το ζήτημα της Ελλάδας.
– Σε τι κατάσταση βρίσκεται η ελληνική οικονομία;
– Είναι σαφές ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Χρειάζεται να βρει έναν τρόπο να προχωρήσει και να επεκτείνει το πρόγραμμα, ώστε να διασφαλίσει πρόσβαση στη ρευστότητα που χρειάζεται για να αποφύγει μια βαριά ασφυξία.
– Μπορεί να την αποφύγει;
– Υπάρχουν τρόποι να προχωρήσει προς τη σωστή κατεύθυνση. Η κυβέρνηση ανακαλύπτει τις πραγματικότητες της διαχείρισης ενός πολύπλοκου και εξαιρετικά απαιτητικού περιβάλλοντος. Στην αρχή, όταν ήρθαν στην εξουσία, νόμιζαν ότι θα υπήρχε πολύ μεγαλύτερη προθυμία από την Κομισιόν, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ για να διαπραγματευθούν. Τώρα αντιλαμβάνονται ότι τα περιθώρια που έχουν για να διαπραγματευθούν είναι πολύ περιορισμένα.
– Είναι οι εταίροι υπερβολικά σκληροί έναντι μιας αριστερής κυβέρνησης;
– Η τρόικα ανησύχησε όταν άκουσε τις πρώτες ανακοινώσεις της νέας κυβέρνησης, με τις οποίες απομακρυνόταν από το συμφωνηθέν πρόγραμμα με έναν τρόπο που θα έπληττε τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
– Τι ακριβώς ενόχλησε;
– Οι ανακοινώσεις για αύξηση του κατώτατου μισθού, η υποχώρηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, όλα αυτά δημιούργησαν έντονο προβληματισμό για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, τη δυνατότητα της χώρας να εφαρμόσει ένα βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο.
– Πώς αποτιμάτε τον κ. Τσίπρα;
– Είναι ευφυής, δυναμικός και σαφώς ένας καλός πολιτικός αφού εξασφάλισε τη λαϊκή υποστήριξη στις εκλογές. Εχω την αίσθηση πως έχει ήδη περάσει από την προεκλογική καμπάνια στη διακυβέρνηση της χώρας. Αντιλαμβάνεται τη δύσκολη πραγματικότητα στο σημερινό περιβάλλον. Η κύρια πρόκληση είναι τώρα να κάνει και ολόκληρος ο ΣΥΡΙΖΑ την αναγκαία στροφή προς τον ρεαλισμό της διακυβέρνησης. Να ψηφίσει τις μεταρρυθμίσεις και να εφαρμόσει την πολιτική που απαιτείται.
Η αυριανή συνάντηση
– Τι πρέπει να περιμένουμε από την αυριανή συνάντηση Τσίπρα – Μέρκελ;
– Η επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού στο Βερολίνο και η συνάντησή του με την κ. Μέρκελ προσφέρει καθοριστική ευκαιρία για να ξεκαθαρίσει το τοπίο στις σχέσεις Αθήνας – Βερολίνου, να υπάρξει κοινός τόπος και να καταστεί δυνατή η υλοποίηση του προγράμματος για την Ελλάδα.
– Πώς βλέπουν οι εταίροι τις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα;
– Η τρόικα, αν μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτή τη λέξη, είναι πρόθυμη να διαπραγματευθεί κάποιες προσαρμογές στις παραμέτρους του προγράμματος, εάν ο ΣΥΡΙΖΑ δείξει ότι είναι από την πλευρά του σε θέση να ενδυναμώσει το πρόγραμμα σε κάποιες άλλες πτυχές του, όπως π.χ. σε ό,τι αφορά την είσπραξη των φόρων, όπου οι προηγούμενες κυβερνήσεις υπολείπονταν. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ καταθέσει ένα αξιόπιστο σύστημα σε αυτόν τον τομέα, θα μπορούσε να εξασφαλίσει προσαρμογές σε άλλους τομείς. Η τρόικα έχει δείξει ότι είναι πρόθυμη να εξετάσει ένα διαφορετικό πρωτογενές πλεόνασμα. Το προηγούμενο ήταν πολύ υψηλό και μεγαλύτερο από ό,τι απαιτείτο σε ένα περιβάλλον τόσο χαμηλών επιτοκίων. Είναι έτοιμοι να συζητήσουν και περαιτέρω επιμήκυνση της αποπληρωμής των δανείων.
– Αλλά όχι «κούρεμα».
– Σε αυτή τη συγκυρία είναι πολιτικά δύσκολο για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να προχωρήσουν σε ένα τέτοιο βήμα. Αλλωστε, αυτό δεν είναι αναγκαίο για τη διασφάλιση της βραχυπρόθεσμης βιωσιμότητας του χρέους. Στην πορεία θα μπορούσε να συζητηθεί, αλλά σίγουρα όχι τώρα.
– Οι παρεμβάσεις Ομπάμα και του υπ. Οικονομικών Λιου;
– Επηρεάζουν ώς ένα βαθμό. Οταν βρισκόμουν στο υπουργείο Οικονομικών ήμασταν ενεργά αναμεμειγμένοι αναζητώντας τρόπους υπέρβασης των εμποδίων. Βλέπαμε με κατανόηση την ελληνική περίπτωση και το γεγονός ότι η χώρα χρειαζόταν σημαντική εξωτερική βοήθεια σε αντάλλαγμα για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Θεωρούσαμε ότι η πίεση των Ευρωπαίων για δημοσιονομική λιτότητα ήταν υπερβολική.
– Εχει αλλάξει αυτή η κατάσταση;
– Οι Ευρωπαίοι είναι τώρα περισσότερο πρόθυμοι να εξετάσουν και άλλες ενέργειες, αλλά είναι σαφές ότι η Ελλάδα πρέπει να κάνει βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Εχει υλοποιήσει μια τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή και αυτό πρέπει να αναγνωρισθεί. Στο υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εξακολουθούν να ανησυχούν για την Ελλάδα, μια ιστορική σύμμαχο, αλλά και για το γενικότερο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον στην Ευρώπη και τις συνέπειες που θα μπορούσε να έχει στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ. Πάντως, θεωρούν πολύ υποβοηθητικό το δίχτυ ασφαλείας της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, κάτι που επιβεβαιώνεται από την περιορισμένη αντίδραση των αγορών στις πιέσεις στην Ελλάδα. Πάντως, όσο και αν έχουν βελτιωθεί τα δεδομένα η αβεβαιότητα υπάρχει, και υπό αυτό το πρίσμα οι ΗΠΑ θέλουν να αποφύγουν κάθε εξέλιξη προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό για το οποίο πιέζουν οι ΗΠΑ είναι να υπάρξουν ρεαλιστικές διαπραγματεύσεις από όλες τις πλευρές.
– Πόσο πιθανό είναι το Grexit;
– Αυτή τη στιγμή το Grexit δείχνει λιγότερο πιθανό. Ημουν πιο ανήσυχος πριν από μερικές εβδομάδες, κατά την αρχική περίοδο της νέας ελληνικής κυβέρνησης που έδειχνε να μην αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα και έδειχνε πολύ απόλυτη έναντι των Ευρωπαίων εταίρων της. Οι αγορές αντέδρασαν αρνητικά και σημειώθηκαν μεγάλες εκροές καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες. Τώρα δείχνουν πιο ρεαλιστές και δεν νομίζω ότι βρισκόμαστε κοντά σε σενάριο εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι καθώς η Ελλάδα θα καταβάλλει προσπάθειες να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της προς το ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Τα πράγματα είναι πολύ πιεσμένα, όμως υπάρχουν τρόποι να βρεθούν λύσεις μέσω κάποιων καθυστερήσεων πληρωμών στο εσωτερικό.
– Βλέπετε περιορισμό στην κίνηση κεφαλαίων;
– Θα επέφερε τεράστιο πλήγμα στην οικονομία και καμία ελληνική κυβέρνηση δεν θα ήθελε να την εφαρμόσει. Θα εφαρμοζόταν σε ένα καταστροφικό σενάριο, όπου δεν θα υπήρχε πρόγραμμα και οι Ελληνες καταθέτες θα ανησυχούσαν ότι θα μειωθεί η αξία των αποταμιεύσεών τους. Αν υπάρχει πρόοδος προς μια ρεαλιστική συμφωνία, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα σταθεροποιείται.