«Ο λαός είναι στην κυβέρνηση» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός προ ημερών, διορθώνοντας τον Μ. Γλέζο, ο οποίος είχε αρχικά υποστηρίξει στις κοινές δηλώσεις τους με τόνο διαμαρτυρίας ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στην κυβέρνηση και όχι το Μαξίμου». Αποσπασματικά, η συγκεκριμένη δήλωση του πρωθυπουργού φαίνεται να αποτελεί ένα από τα αναρίθμητα κλισέ συνθήματα της σχολής Ανδρέα Παπανδρέου. Ωστόσο, όταν διατυπώνεται ως διόρθωση των λεγομένων μιας εμβληματικής προσωπικότητας της Αριστεράς, τότε ίσως και να αντανακλά την επιβεβλημένη θεσμική διαφοροποίηση στην πολιτική σκέψη και πρακτική που πρέπει να χαρακτηρίζει τον πρωθυπουργό της χώρας σε σχέση με τον αγωνιστή μιας πολιτικής παράταξης.
Ο πρωθυπουργός διαφοροποιείται τις τελευταίες μέρες σε σχέση με τα λεγόμενα και τις πρακτικές που ακολουθούσε ακόμα και ο ίδιος μέχρι πρόσφατα: αποδέχεται τον ηγετικό ρόλο κάποιων ευρωπαϊκών χωρών, αναζητά από κοινού λύσεις, χτίζει γέφυρες επικοινωνίας τόσο με τους θεσμούς όσο και με την αντιπολίτευση, αναγνωρίζει την ανάγκη ολοκλήρωσης της δημοσιονομικής προσαρμογής και γενικότερα αποκτά εμπειρίες για τον τρόπο λειτουργίας του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος. Με άλλα λόγια, ο πρωθυπουργός εξελίσσεται πολιτικά, πρέπει ωστόσο να δράσει με ευτολμία και να μεταβάλει τάχιστα την αλγεινή εικόνα της χώρας, ωθούμενος από το 80% της κοινωνίας που τον στηρίζει.
Θα μπορέσει άραγε ο κ. Τσίπρας να λειτουργήσει ως εθνικός ηγέτης, υλοποιώντας σειρά γενναίων μεταρρυθμίσεων που θα πυροδοτήσουν πρωτίστως τη συζήτηση για διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους και παράλληλα θα αποτρέψουν την υιοθέτηση σκληρών δημοσιονομικών μέτρων στο πλαίσιο του νέου μεσοπρόθεσμου προγράμματος που, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα συμφωνηθεί με τους θεσμούς τον Ιούνιο;
Η σημασία της απάντησης στο ερωτήματα αποκαλύπτεται όταν αναλογιστούμε τι θα προκύψει στην αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή ο πρωθυπουργός οπισθοδρομήσει, λειτουργώντας ως εξισορροπιστής των αντικρουόμενων συνιστωσών του κόμματός του, ανεξάρτητα αν η απήχησή τους στην κοινωνία είναι περιορισμένη. Σ’ αυτή την περίπτωση η συντήρηση ενός μη ανταγωνιστικού κρατικού μηχανισμού θα γίνει αυτοσκοπός, οι εν εξελίξει αποκρατικοποιήσεις θα σταματήσουν, ενώ νέες δεν θα προγραμματιστούν, μη επιτρέποντας στα διεθνή κεφάλαια να επενδύσουν στη χώρα, ακυρώνοντας τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και καταδικάζοντας ουσιαστικά 1,3 εκατ. άνεργους του ιδιωτικού τομέα. Παράλληλα, η επίλυση του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού καθώς και η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων και οργανισμών θα μετατεθούν στο άγνωστο μέλλον λόγω πολιτικού κόστους, ενώ οι διαδικασίες επίτευξης αριστείας στην εκπαίδευση και στην έρευνα θα στιγματιστούν. Και όμως, όλα τα παραπάνω έχουν ήδη ειπωθεί από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, υπουργούς και μη· ανεξάρτητα αν οδηγούν τη χώρα στη χρεοκοπία και εκτός ευρώ γιατί η έξοδος από την Ε.Ε. πιθανώς να αποτελεί και τον κύριο στόχο των συγκεκριμένων πολιτικών προτάσεων.
Ωστόσο «ο λαός είναι στην κυβέρνηση» υποστήριξε ο πρωθυπουργός και ο ελληνικός λαός αρνείται την πολιτική και οικονομική απομόνωση της χώρας, διατηρώντας ξεκάθαρη στάση υπέρ της παραμονής στο ευρώ. Είναι συνεπώς ιστορική ευκαιρία για τον κ. Τσίπρα να λειτουργήσει ως εθνικός ηγέτης, διασφαλίζοντας την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Θα πρέπει να συνεχίσει να χτίζει στρατηγικές συμμαχίες, να συνθέτει ρεαλιστικές απόψεις ώστε να εξασφαλίσει την ευρύτερη δυνατή αποδοχή των μεταρρυθμίσεων στο εσωτερικό και εξωτερικό, παραμένοντας αμετακίνητος στις απόψεις του για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την ενίσχυση των οικονομικά αδυνάτων.
Ικανή και αναγκαία συνθήκη για την επιτυχή συγκρότηση του νέου μεσοπρόθεσμου προγράμματος είναι να μην αναλωθεί ο κ. Τσίπρας στη διαχείριση εσωκομματικών διαφωνιών ούτε, προφανώς, στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος που θα επιχειρήσουν οι ίδιοι εσωκομματικοί κύκλοι να προκαλέσουν. Οποια διαφωνία ας εκφραστεί την ώρα της ψηφοφορίας στη Βουλή τον Ιούνιο και ας αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες του απέναντι στον λαό και στην Ιστορία.
* Ο κ. Χρήστος Δ. Ταραντίλης είναι καθηγητής Διοικητικής Επιστήμης και Λήψης Αποφάσεων στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.