«Εχει επιστρέψει η ελονοσία στην Ελλάδα», ρώτησε ο Τομ Κιν στον αέρα, στο ραδιόφωνο του Bloomberg. Ηταν ένα θέμα που δεν περίμενα να τεθεί σε μία οικονομική εκπομπή. «Η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι μία ανεπτυγμένη χώρα, που έχει χάσει βεβαίως το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της, κάτι που δημιουργεί προκλήσεις διαχείρισης της ανθρωπιστικής κρίσης», απάντησα διπλωματικά. Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο ότι ο τουρισμός από τις ΗΠΑ αυξήθηκε 30% πέρυσι, παρά τα πανάκριβα αεροπορικά εισιτήρια και τα δημοσιεύματα περί ελονοσίας ή και έξαρσης του έιτζ!
Στα γραφεία του Bloomberg και της Wall Street Journal στη Νέα Υόρκη, υπάρχουν δημοσιογράφοι που γνωρίζουν πλέον αρκετά για την Ελλάδα, μάλιστα τη βλέπουν και με συμπάθεια. Η ενημέρωσή τους όμως είναι αποσπασματική και η άποψή τους βασίζεται στους αναλυτές της Γουόλ Στριτ, που τείνουν να μην καταλαβαίνουν την Ευρώπη και τις διαδικασίες της. Στη νέα φάση της ελληνικής κρίσης, μπορεί να έχει προστεθεί η συμπάθεια για τις επιπτώσεις της λιτότητας, αλλά η επιστροφή της κρίσης προστίθεται ως επιχείρημα σε όσους είναι πεπεισμένοι ότι η Ελλάδα δεν ανήκει στο ευρώ. Συμβάλλει σε αυτό και η ελλιπής πληροφόρηση για τις προσπάθειες που έχει κάνει η χώρα την τελευταία πενταετία να διευκολύνει την επιχειρηματικότητα και να αναδιαρθρώσει την οικονομία της.
Για τους ομογενείς και ξένους επενδυτές, δύο είναι τα στοιχεία που παραδοσιακά τους απέτρεπαν να επενδύσουν στην Ελλάδα: η υπερβολικά προστατευμένη αγορά εργασίας και η μεγάλη και -κυρίως- ασταθής φορολογία. Ακόμη όμως και αν γνωρίζουν ότι η μεταρρύθμιση που έγινε στο ασφαλιστικό σύστημα ήταν σαρωτική, ή ότι η αγορά εργασίας έχει ανοίξει σημαντικά, αμφιβάλλουν αν αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα διατηρηθούν από τη νέα κυβέρνηση. Για όσο δε υπάρχει πρόγραμμα διάσωσης, οι φιλελεύθερες προτάσεις τους για μείωση της φορολογίας σε μία ενιαία κλίμακα 15% δεν είναι εφικτές, ακόμη και αν έβρισκαν σύμφωνη την κυβέρνηση.
Πρόσφατα, έχει προστεθεί ακόμη ένα εμπόδιο, καθώς δεν τους είναι εύκολο να αντιληφθούν τις πολιτικές ισορροπίες στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Η πάγια ερώτηση ξένων παρατηρητών είναι πώς είναι δυνατόν από τη μία πλευρά οι Ελληνες να θέλουν να μείνουν στο ευρώ και από την άλλη να μη θέλουν τις μεταρρυθμίσεις. Οι πλέον κυνικοί σημειώνουν ότι δεν μπορεί να υπάρξει το ένα χωρίς το άλλο. Καταλήγουν δε σε δύο πιθανές απαντήσεις: ή ότι οι Ελληνες πολίτες έχουν παραπλανηθεί, ή ότι εθελοτυφλούν.
Υπάρχει βέβαια και η ρητορική της κατάργησης της λιτότητας και της μάχης κατά της νεοφιλελεύθερης Ευρώπης, που συγκινεί τους προοδευτικούς οικονομολόγους – και όχι μόνον. Στην παρέλαση για την εθνική εορτή, ο προοδευτικός δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Μπιλ ντε Μπλάζιο, προέτρεψε τον υπουργό Αμυνας Πάνο Καμμένο να μην υποχωρήσει η κυβέρνηση στη μάχη κατά της λιτότητας: «Αντισταθείτε στη λιτότητα, στην πολιτική που σας επιβάλλουν», του είπε χαρακτηριστικά. Ο φρέσκος αέρας της νέας ελληνικής κυβέρνησης, που δεν φοράει γραβάτες, έχει αρκετούς θαυμαστές στη Νέα Υόρκη.
Η σκληρή αλήθεια όμως είναι ότι το χαλαρό στυλ και η προοδευτική ιδεολογία δεν προσελκύουν από μόνες τους επενδυτές, βασική προϋπόθεση για τους οποίους είναι η σταθερότητα. Σε ένα δείπνο στη Νέα Υόρκη, ο Τζον Κάλαμος θύμιζε ότι ο ίδιος είχε αξιολογήσει τον πολιτικό κίνδυνο ήδη από το περασμένο έτος, επιλέγοντας να μείνει μακριά από την Ελλάδα, ενώ ο Ντιν Δρακόλιας, η εταιρεία του οποίου έχει επενδύσει στην ακτοπλοϊκή Attica Group, ήταν επίσης αρνητικός στο να αυξήσει την παρουσία του στη χώρα. Δεν βοηθάει ότι έχει επιστρέψει ο νομισματικός κίνδυνος, δηλαδή το ενδεχόμενο εξόδου από το ευρώ, ενώ ο κίνδυνος χρεοκοπίας κρατάει μακριά από τις ελληνικές τράπεζες ακόμη και επενδυτές που βλέπουν σημαντικά περιθώρια αποδόσεων σε αυτές. Δυστυχώς, η συμπάθεια δεν αρκεί για τις επενδύσεις.