Η εαρινή, πασχαλινή ευωχία μάλλον δεν προσφέρεται ούτε για αναστοχασμό ούτε για κριτική αποτίμηση. Ομως, αυτό το Πάσχα δεν είναι συνηθισμένο· όπως, εξάλλου, κι εμείς δεν είμαστε συνηθισμένοι. Ζούμε ως διαρκής εξαίρεση – αν δεν ζούμε διεκδικώντας διαρκώς την εξαίρεση.
Εχει σχεδόν εγκατασταθεί στο καθημερινό λεξιλόγιο της χώρας η έκφραση «εμείς, οι Ελληνες» ή η διαφοροποίηση «εκτός από την Ελλάδα». «Στην Ευρωζώνη η επενδυτική αισιοδοξία ανεβαίνει συνεχώς, το σχέδιο Ντράγκι δείχνει να αποδίδει, το ευρώ υποτιμάται, το πετρέλαιο είναι φθηνό και το χρήμα φθηνότερο, όλοι προσδοκούν καλύτερες ημέρες – όλοι εκτός από τους Ελληνες», είπε, μεταξύ άλλων, ο επικεφαλής του «Ποταμιού» Σταύρος Θεοδωράκης, στην ομιλία του στην ολομέλεια της Βουλής, την περασμένη Δευτέρα (σχετικά με την πρόταση σύστασης εξεταστικής επιτροπής για τα μνημόνια)
Σε μια άλλη αποστροφή της ομιλίας του, τόνισε πάλι: «Για την υπόλοιπη Ευρώπη η συμμετοχή στο κοινό νόμισμα αποτέλεσε την ευκαιρία για να ξαναδούν από την αρχή τους μηχανισμούς ελέγχου της εξουσίας, τους τρόπους συμμετοχής στα κοινά, το θεσμικό πλαίσιο αντιπροσώπευσης. Εμείς; Εμείς αντί να αναζητήσουμε μεγάλες συναινέσεις για τον μετασχηματισμό της οικονομίας και της κοινωνίας, επιμένουμε να παίζουμε ένα στείρο και αυτοκαταστροφικό παιχνίδι αντιπαράθεσης».
Ούτε οι δαπάνες για την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού στην Ελλάδα έφεραν αποτελέσματα. «Είχαμε τη χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη και σε αυτόν τον τομέα. Τα λεφτά σπαταλήθηκαν σε μηχανισμούς και δομές γραφειοκρατών και μαϊμού-ΜΚΟ, και δεν έφταναν σε αυτούς που είχαν πραγματικά ανάγκη», υπογράμμισε ο κ. Θεοδωράκης.
Μία ημέρα πριν, την περασμένη Κυριακή, ο Κώστας Καλλίτσης έγραφε στην «Κ»: «Η Ιρλανδία μπήκε σε πρόγραμμα τον Νοέμβριο 2010, πήρε 85 δισ. ευρώ και βγήκε μετά μια 3ετία. Η Πορτογαλία μπήκε Απρίλιο του 2011, πήρε 78 δισ. και βγήκε μετά μια 3ετία. Η Κύπρος μπήκε σε πρόγραμμα τον Μάρτιο 2013. Δύο χρόνια μετά, οι διαρθρωτικές αλλαγές πρακτικά έχουν ολοκληρωθεί, οι δύσκολοι στόχοι δημοσιονομικής προσαρμογής έχουν επιτευχθεί. (…) Η Κύπρος, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία δεν βρίσκονται σε άλλον πλανήτη. Τα προγράμματα προσαρμογής τους δεν ήταν πιο ήπια, πιο εύκολα. Οι λαοί τους δεν είναι ούτε συμβιβασμένοι ούτε δουλόφρονες ούτε έκαναν χαρωπά τις θυσίες. Αλλά οι θυσίες τους έπιασαν τόπο. Και σήμερα αυτοί βαδίζουν με το κεφάλι ψηλά. Οχι όπως εμείς».
Εμείς, και πάλι. Πάντα, εμείς. Με επικεφαλής τις εκάστοτε πολιτικές ελίτ. Σπατάλες, υπερκοστολογήσεις έργων, διαφθορά και διαπλοκή, ένα υπερμέγεθες και αναποτελεσματικό Δημόσιο του πελατειακού κράτους, όπλα – εξοπλιστικά προγράμματα και, βέβαια, μίζες. Ενδεικτικά. Γιατί ο κατάλογος είναι –αλίμονο– μακρύς, ανεξάντλητος.
Το «εκτός από τους Ελληνες» αποτελεί στάση ζωής, λόγο ύπαρξης. Αντίδοτο για τις αναποδιές, την κακοκαιρία, τα χρέη και τα ελλείμματα, τη φτώχεια, το εργασιακό πογκρόμ, την ανεργία, το πισωγύρισμα, τα ανάπηρα ασφαλιστικά ταμεία, το σύστημα υγείας που καταρρέει, το σύστημα εκπαίδευσης που ασθενεί.
Ως εξαίρεση πορευόμαστε, ως κανόνας (σε μια Ευρώπη που, με όλα τα προβλήματά της, προσπαθεί να ακολουθεί ένα modus vivendi) αδυνατούμε να συμμορφωθούμε. Υπάρχει, μάλιστα, ένα σοβαρό ποσοστό Ελλήνων ψηφοφόρων που θεωρούν έως και κολακευτική την εξαίρεση. Ισως και τονωτική, φάρμακο ευεξίας, συστατικό μιας ξεχωριστής ράτσας ανθρώπων. Εστω κι αν ο πληθυσμός γηράσκει επικίνδυνα και οι νέοι άνθρωποι αναζητούν εργασία και προοπτική εκτός Ελλάδος. Να, κι ένα «εκτός» που δεν το φέρουμε υπερηφάνως, το συζητάμε ως απώλεια, αλλά δεν έχουμε χρόνο να ασχοληθούμε μαζί του. Γιατί, εμείς οι Ελληνες, έχουμε δικές μας προτεραιότητες: εξεταστικές επιτροπές. Δεκαεπτά συστάθηκαν από το 1989. Το αποτέλεσμα; Μα, για εμάς τους Ελληνες, το αποτέλεσμα δεν είχε ποτέ σημασία…