Ασφαλώς δεν είναι σοβαροί όταν μιλούν για δημοψήφισμα την ώρα που πασχίζουν να βρουν χρήματα για μισθούς και συντάξεις. Αμφιβάλλω αν η κυβέρνηση εννοεί στα σοβαρά την πρόταση για δημοψήφισμα με το ερώτημα «συμβιβασμός ή όχι». Η εντύπωσή μου είναι πως δεν υπάρχει καμία λογική εξήγηση για μια τέτοια πρόταση και μόνο ως ένα επικοινωνιακό τέχνασμα που αφορά περισσότερο τα μέλη και τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ παρά τη χώρα μπορεί να εξηγηθεί.
Αυτή προκύπτει αν αναλογιστούμε ότι, σε περίπτωση δημοψηφίσματος, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να πάρει θέση υπέρ ή κατά του ερωτήματος. Υποθέτω ότι δεν φαντάζεται κανείς ότι μπορεί να πει «εμένα το ίδιο μού κάνει, ας αποφασίσει ο λαός κι εγώ θα πράξω αναλόγως». Οποια θέση και να πάρει, το δημοψήφισμα αποδεικνύεται άχρηστο. Αν προκρίνει τον συμβιβασμό, τότε είναι ηλίου φαεινότερο ότι αυτό είναι άχρηστο, αφού το αποτέλεσμά του είναι δεδομένο. Στο «όχι» μπορεί να συμπαραταχθούν μόνον οι ψηφοφόροι του ΚΚΕ, της Χ.Α. και κάποιοι διαφωνούντες του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θέλει, επομένως, ιδιαίτερη σοφία για να προεξοφλήσει κανείς το αποτέλεσμα. Αρα στην περίπτωση αυτή το δημοψήφισμα όχι απλώς δεν θα χρησίμευε σε τίποτα, αλλά θα έθετε σε δοκιμασία τις αντοχές της χώρας.
Ακόμη πιο άχρηστο, όμως, θα ήταν το δημοψήφισμα αν η κυβέρνηση πρότεινε στον λαό να αποφασίσει «όχι» στον συμβιβασμό. Με το που θα πρότεινε κάτι τέτοιο, είναι φανερό ότι θα κατέρρεαν αμέσως οι τράπεζες και θα επιβάλλονταν μέτρα στην κίνηση κεφαλαίων. Με άλλα λόγια, η ρήξη θα επερχόταν πριν από οποιαδήποτε ψηφοφορία και όποιο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Η κυβέρνηση ούτως ή άλλως θα χρεωνόταν την κατάρρευση και αν επακολουθούσε το δημοψήφισμα, το μόνο που θα μπορούσε να της προσφέρει θα ήταν να κλονίσει ανεπανόρθωτα την εξουσία της.
Κανένα, λοιπόν, νόημα δεν έχει στις σημερινές συνθήκες το δημοψήφισμα και γι’ αυτό δεν νομίζω ότι πρόκειται να αποφασιστεί η διεξαγωγή του. Η κυβέρνηση ρίχνει την ιδέα για εσωτερική κατανάλωση. Γνωρίζει ότι υπάρχει μια μειοψηφία στον ΣΥΡΙΖΑ που επιλέγει την καταστροφή και θέλει να υπενθυμίσει ότι η λαϊκή βούληση είναι συντριπτικά αντίθετη. Οι διάφοροι, όμως, εσωκομματικοί υπολογισμοί μπορούν να εξυπηρετηθούν με ένα κομματικό δημοψήφισμα. Ας στήσουν οι οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ κάλπες και ας μετρήσουν πόσοι είναι από τη μια πλευρά και πόσοι από την άλλη. Ενα τέτοιο δημοψήφισμα αφενός θα είναι ανέξοδο για το κράτος, αφετέρου δεν θα αποπροσανατολίζει στέλνοντας προς όλες τις κατευθύνσεις λάθος μηνύματα.
* Ο κ. Σταύρος Τσακυράκης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.