Η πληροφορία πως η κ. Λαγκάρντ έδωσε εντολή να διερευνηθούν οι ευθύνες του ΔΝΤ για την αποτυχία του ελληνικού προγράμματος, την περίοδο 2010-2012, μπορεί να προκαλέσει μελαγχολία, ενθουσιασμό, ανακούφιση ή θυμό –ανάλογα με την οπτική του αποδέκτη της. Υπάρχει πάντως και το ενδεχόμενο να νιώσεις κάτι σαν ικανοποίηση και ταυτόχρονα να πέσεις σε μελαγχολία. Την αμφιθυμία αυτή τη γεννάει η σκέψη πως η παραδοχή του λάθους δεν σημαίνει και σχεδιασμό αντιμετώπισης των αιτίων που το προκάλεσαν. Το αντίθετο, μάλιστα.
Δεν λέει, τώρα, πρώτη φορά «Συγγνώμη, λάθος» το ΔΝΤ, δίχως αυτό να οδηγεί σε αναπροσανατολισμό τους ιθύνοντές του και τους Ευρωπαίους συνδημιουργούς των προγραμμάτων λιτότητας που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες του Νότου. Και παρότι η μνήμη δυσκολεύεται να συγκρατήσει το τεράστιο πληροφοριακό φορτίο των τελευταίων ετών, κάποιες σημαδιακές λέξεις ή λέξεις-πληγές αφήνουν βαθιά ίχνη. Η λέξη «πολλαπλασιαστής», λ.χ., ή «multiplicateur», όπως την έγραφε αρχές του 2013 ο κ. Ολιβιέ Μπλανσάρ, στην έκθεσή του για «τα λάθη των προγνωστικών ανάπτυξης και τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές». Και δεν επρόκειτο για κάποιον άσημο αξιωματούχο (άλλη λέξη-πληγή των ψυχοδιαλυτικών ημερών μας), αλλά για τον πρόεδρο του ερευνητικού τμήματος του ΔΝΤ.
Ο κ. Μπλανσάρ αποδεχόταν ότι το ΔΝΤ έπεσε έξω στους υπολογισμούς του για την Ελλάδα (και την Πορτογαλία): Οταν υπολόγιζε τις επιπτώσεις της μείωσης των δημόσιων δαπανών στην ανάπτυξη, δεν έπρεπε να χρησιμοποιήσει τον (προ κρίσεως) πολλαπλασιαστή 0,5 αλλά κάποιον άλλον, ανάμεσα στο 0,9 και το 1,7· διπλάσιο δηλαδή ή και τριπλάσιο. Μικρότατοι αριθμοί, ψιλά γράμματα αλλά βαριά δράματα. Γιατί οι (ομολογημένες) συνέπειες του λάθους ήταν –όπως διαβάζαμε τότε και όπως το ζούσαμε και το ζούμε– να μειωθεί, με την περικοπή μισθών και συντάξεων, πολύ περισσότερο του αναμενομένου η εσωτερική ζήτηση, να επιδεινωθεί η ύφεση, να πολλαπλασιαστούν οι απολύσεις. Πώς αντιμετωπίστηκε το λάθος από το ΔΝΤ: Με την παραδοχή, λίγους μήνες αργότερα, ενός ακόμα λάθους. Αυτή τη φορά αποδέχτηκε ότι, εκτός του ότι υποτίμησε τις επιπτώσεις της λιτότητας, υπερεκτίμησε τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα; Οχι, βέβαια. Πολιτικοοικονομικοί οργανισμοί σαν το ΔΝΤ ξέρουν να βρίσκουν εξιλαστήρια θύματα ή αποδιοπομπαίους λαούς. Ετσι, μετά την ισχνή αυτοκριτική, διακηρύχθηκε ότι έφταιξαν οι Ελληνες και μόνο, που δεν εφάρμοσαν σωστά το (λαθεμένο!) πρόγραμμα. Κι άμα πει κάτι το ΔΝΤ και σιγοντάρουν και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, εύκολα επιβάλλουν διά των διεθνών ΜΜΕ το δόγμα τους σαν μία και μόνη αλήθεια. Και μάλλον κάτι τέτοιο θα γίνει και τώρα, αν όντως διενεργηθεί έρευνα, κι όποια κι αν είναι τα πορίσματά της.
Την περασμένη εβδομάδα, ο κ. Τσακαλώτος συνόδευσε την αναβάθμισή του με τη δήλωση ότι στον ΣΥΡΙΖΑ «μαθαίνουν από τα λάθη τους». Μακάρι να ισχύει. Και, πρωτίστως, μακάρι να συμβεί το ίδιο και με τους λαθολάγνους πιστωτές μας.