Ελεγε ο Ευάγγελος Αβέρωφ: Ο ηγέτης ενός κόμματος δεν εκλέγεται· δεν διορίζεται· επιβάλλεται. Τυπικώς, ένας πολιτικός καταλαμβάνει το ανώτατο αξίωμα του κόμματος κατόπιν εκλογής ή διορισμού, αλλά εάν τελικώς δεν επιβληθεί στους βουλευτές και στα στελέχη της παρατάξεώς του, τότε η παραμονή του στην ηγεσία είναι βραχύβια. Αυτά παρατηρούσε παλαιός, στενός συνεργάτης του πρώην προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, εξ αφορμής του άγονου, ακήρυκτου «αγώνα διαδοχής» στην κεντροδεξιά παράταξη, μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου.
Η σπουδή στην πολιτική είναι, κατά κανόνα, κακός σύμβουλος. Ενίοτε, μάλιστα, όποιος αναλαμβάνει πρωτοβουλία αμφισβητήσεως του ηγέτη κάποιου κόμματος υπερκεράται στην πορεία από τον «απρόβλεπτο» υποψήφιο, που τελικώς κερδίζει τη μάχη διαδοχής. Χαρακτηριστική η περίπτωση του χαρισματικού Μάικλ Χεζελτάιν, που την άνοιξη του 1990 κατίσχυσε της Μάργκαρετ Θάτσερ στον πρώτο γύρο της εσωκομματικής αναμετρήσεως, αλλά ηττήθη στη συνέχεια από τον, μάλλον «άχρωμο» πολιτικά, Τζον Μέιτζορ. Επανερχόμενοι στα καθ’ ημάς, το 1996, μετά την εκλογική ήττα της Ν.Δ. από το ΠΑΣΟΚ, ο βασικός εσωκομματικός αντίπαλος του Μιλτιάδη Εβερτ ήταν ο Γιώργος Σουφλιάς, αλλά το 4ο συνέδριο του κόμματος, την άνοιξη του 1997, ανέδειξε αρχηγό τον Κώστα Καραμανλή.
Θέμα διαδοχής έχει τεθεί επισήμως στο ΠΑΣΟΚ και στη ΔΗΜΑΡ, που έχουν συντριβεί στις τελευταίες εκλογές. Η Νέα Δημοκρατία δεν ανήκει στην ίδια κατηγορία, δίχως αυτό να σημαίνει ότι η ήττα που υπέστη δεν ήταν σοβαρότατη. Ουδείς αμφισβητεί τη σημασία της προσωπικότητος του ηγέτη ενός κόμματος, συντηρητικού κατά βάση, η μείζων όμως πρόκληση της Ν.Δ. είναι η επεξεργασία νέου πολιτικού αφηγήματος, που δυστυχώς θα ετεροπροσδιορίζεται, σ’ ένα μεγάλο ποσοστό, από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η προεκλογική διάκριση μεταξύ των κομμάτων «ευρωπαϊκού προσανατολισμού» και των πολιτικών δυνάμεων που θα έθεταν σε κίνδυνο την παραμονή της Ελλάδος στο ευρωπαϊκό σύστημα αναιρείται στην πράξη, εάν τελικώς η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ καταλήξει σε έναν «έντιμο συμβιβασμό». Πέραν τούτου, η συμβατική διάκριση μεταξύ «αριστεράς» και «δεξιάς», που χαρακτήριζε την ευρωπαϊκή ιστορία από την επιβολή της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, έχει αρχίσει να αμβλύνεται. Η κρίση επέβαλε μίαν άρση των ιδεολογικών διαφορών. Η τάση αυτή στη χώρα μας οδήγησε στη συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ, που ενοχλεί ιδιαίτερα την κατεστημένη ευρωπαϊκή αντίληψη αντιμετωπίσεως της παρούσης οικονομικής κρίσεως.
Πέραν της κυβερνητικής συνεργασίας με τους ΑΝΕΛ, το «ριζοσπαστικό κόμμα της αριστεράς», ο ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή, παρουσιάζει μίαν αξιοσημείωτη διεισδυτικότητα στη δεξιά, αφού η συγκρουσιακή διαπραγμάτευση με τους «θεσμούς» γίνεται θετικά δεκτή, τουλάχιστον από τους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής, και δεν αφήνει αδιάφορο το τμήμα εκείνο της Ν.Δ. με ευαισθησίες σε θέματα κοινωνικής πολιτικής.
Ολα αυτά θα δημιουργήσουν σκηνικό ιδιαίτερα περίπλοκο και πρέπει να οδηγήσουν σε μια ουσιαστική αναδόμηση της φυσιογνωμίας της κεντροδεξιάς. Αλλά επειδή η ζωή συνεχίζεται, επειδή όλα τα προαναφερθέντα θα απαιτήσουν χρόνο, προέχει η ενεργοποίηση της Κοινοβουλευτικής Ομάδος, που έχει περιπέσει σε κατάσταση παθητικής αδιαφορίας. Το αδύνατο σημείο του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι η μάχη του με τους «θεσμούς» αλλά η ακυβερνησία, και αυτό το μειονέκτημα μπορεί να αντιμετωπισθεί από τη Ν.Δ. μόνον στο Κοινοβούλιο και όχι με άναρθρες κραυγές.