Μια κατάπικρη γεύση στο στόμα άφησε το πρόσφατο φωτορεπορτάζ του Γιάννη Μπεχράκη για λογαριασμό του Reuters, με τα κουφάρια των εγκαταλελειμμένων βιομηχανικών μονάδων. Ενα ρολόι σταματημένο δίπλα στον πίνακα με τις κάρτες εργαζομένων, γκρεμισμένες στέγες, ερημωμένοι χώροι, πεταμένα λογιστικά βιβλία, ένα σκουριασμένο χρηματοκιβώτιο… Βιομηχανία υφασμάτων στη Λάρισα, εργοστάσιο ξυλείας στη Θεσσαλονίκη, Izola και Πετζετάκις στη Θήβα.
Η αποβιομηχάνιση άρχισε στη μεταπολίτευση. Υψηλό κόστος χρήματος, πολιτικές ηγεσίες που δεν προστάτεψαν την εγχώρια παραγωγή, διότι έδωσαν απλόχερα δάνεια σε προβληματικές επιχειρήσεις και δεν παρείχαν έγκαιρα επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα ώστε να αντιμετωπιστούν οι αθρόες εισαγωγές προϊόντων από τρίτες χώρες. Χωρίς ευρεία παραγωγική βάση, η χώρα μας έχασε κι άλλο έδαφος στην παγκόσμια κρίση του 2008 και «γονάτισε» με την έλευση της κρίσης. Τα τελευταία χρόνια, περισσότερες από 1.500 επιχειρήσεις μετανάστευσαν σε γειτονικές χώρες, ενώ περίπου 50 κολοσσοί κατέβασαν ρολά. Οσες παραμένουν «ορθές» συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν πτώση της εγχώριας και της εξωτερικής ζήτησης, εκτίναξη του κόστους ενέργειας (62,5% παραπάνω απ’ ό,τι πληρώνουν βιομηχανίες σε Ιταλία και Ισπανία), φορολογικές επιβαρύνσεις της τάξεως του 40%, υψηλά επιτόκια, κλείσιμο της στρόφιγγας του τραπεζικού δανεισμού, τη γνωστή απουσία μιας συνολικής αναπτυξιακής πολιτικής.
Πλήθος «ονόματα» χάθηκαν από τον παραγωγικό χάρτη, όπως PONY (1982), Motoemil (1985), Agricola (1985), ΕΘΥΛ (1986), υφαντουργία Βίλκα (1989), BIAMAX (1989), Lyra (1991), Pirelli (1991), Χαρτοβιομηχανία Λαδόπουλου (1991), μεταλλουργική Χάλυψ (1991), Καλτσοβιομηχανία Μάντισον (1992), ΤΕΟΚΑΡ (1995), κλωστήρια Φιλιατών (1995), Goodyear (1996), Πειραϊκή Πατραϊκή (1996), Βαμβακουργία Βόλου (1996), Κλωστοϋφαντουργία ΡΟΚΑ (1998), Μεταλλουργία Κορίνθου (2005), Φωσφορικά Λιπάσματα Καβάλας (2006), καπνοβιομηχανία Κεράνης (2006), Γιούλα στην Ελευσίνα (2006), ΑΒΕΖ (2007), Αλλαντοβιομηχανία Θράκης (2007), Βαλκάν Εξπόρτ (2007), Ιdeal Standard στη Χαλκίδα (2008), Siemens (2008), ΒΙΑΜΥΛ (2008), Fulgor στην Κόρινθο (2010), Τσιμέντα Χαλκίδας ΑΓΕΤ (2013), αρτοποιία Κατσέλη (2013), ΕΒΖ (2014), Χαλυβουργία Ελλάδος (2014)… Οι εικόνες της παρακμής ενσαρκώνουν όχι μόνο την αγωνία μιας μειοψηφίας εμπλεκομένων, αλλά τον γενικευμένο περιρρέοντα φόβο μιας επαπειλούμενης κατάρρευσης. Μια χώρα που δεν παράγει, δεν υφίσταται…Τα μισογκρεμισμένα αδειανά κτίρια μοιάζουν σαν όχι μόνο να θυμίζουν, αλλά και να προαναγγέλλουν καταστροφές. Σαν να απεικονίζουν τη ροπή να αποδιώχνουμε την πιθανότητα της ανάκαμψης, είτε ως σταδιακή εξέλιξη είτε ως βεβιασμένο άλμα.
H βιομηχανία σήμερα συμμετέχει με 9% στο ΑΕΠ και απασχολεί περί τους 500.000 εργαζομένους. Μεγάλη η απόσταση από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, 20%, και καμιά δύναμη να ξεπηδά από τα χαλάσματα. Ακόμη, όλα στον κρατικό κορμό «δουλεύουν» ενάντια στη βιομηχανική παραγωγή, υποταγμένα στη λογική της δημαγωγίας και του λαϊκισμού, στις φαιές πρακτικές και τις νοσηρές νοοτροπίες που παρεμποδίζουν την πρόοδο, στην αδράνεια και τη μοιραλατρία, που ροκανίζουν το πνεύμα και νεκρώνουν την παρόρμηση. Υπάρχει ιθύνων να αφουγκραστεί τον υπαινικτικό λόγο των ερειπίων;