Πώς μπορεί να συνδέονται, να μπλέκονται για την ακρίβεια, η θεατρική παιδεία εξ απαλών ονύχων, η επαφή με τη λογοτεχνία μέσα από τη σχολική διαδικασία και «η προστασία και αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς», όπως ήταν το θέμα της Εκθεσης που ζητήθηκε χθες από τους εξεταζόμενους στις Πανελλαδικές Εξετάσεις;
Σημείο πρώτο, Κυριακή βράδυ, στο θέατρο «Πόρτα». Ο σκηνοθέτης Θωμάς Μοσχόπουλος παρουσιάζει το ρεπερτόριο της ερχόμενης σεζόν και όταν φτάνει στα έργα για παιδιά λέει την εξής απλή φράση:«Θέλουμε να φύγει η ροζίλα από τα παιδικά θέατρα. Μερικοί γονείς προτιμούν το τούλι, γιατί δεν έχουν απαντήσεις να δώσουν μετά στα παιδιά τους».
Σημείο δεύτερο, η μείωση διδασκαλίας της λογοτεχνίας στα μαθήματα Γενικής Κατεύθυνσης στο Λύκειο. Αν το συνδέσουμε κάπως αυτό με τη «ροζίλα» που κυριαρχεί στις παιδικές ηλικίες, εύκολα μπορούμε να συνάγουμε ότι η «ροζίλα» αυτή συνοδεύει τα παιδιά και όταν γίνουν ενήλικες. Και τότε, πολύ εύκολα θα πάει το χέρι τους, στο ράφι των βιβλιοπωλείων, στα εύκολα βιβλία, στη λεγόμενη «ροζ» ή λιγότερο ροζ λογοτεχνία, στη λογοτεχνία που μένει και επιμένει στο πρώτο επίπεδο της αφήγησης και δεν ταξιδεύει τη σκέψη και τη φαντασία των αναγνωστών, δεν πλουτίζει το καθημερινό λεξιλόγιο.
Σημείο τρίτο. Χθες, το θέμα που «έπεσε» στους μαθητές της Γ΄ Λυκείου που εξετάζονται στις Πανελλήνιες ήταν «Προστασία και αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».
Δύσκολο θέμα, παρότι θεωρήθηκε βατό και αναμενόμενο. Δύσκολο, γιατί ο τρόπος για να προστατευτεί και να αξιοποιηθεί η πολιτιστική κληρονομιά αυτού του τόπου δεν είναι ένας. Και η πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι μία επίσης.
Σκέφτομαι τους πολίτες που έχουν συνηθίσει από μικρά παιδιά στη «ροζίλα», είτε πρόκειται για παραστάσεις θεατρικές, είτε για παραμύθια, είτε για παιχνίδια, είτε –ακόμα ακόμα– για τον τρόπο που διακοσμούν, μέσω των γονιών τους, τα παιδικά δωμάτια… Βλέπω καθημερινά αυριανούς πολίτες (σημερινούς μαθητές) που στο μετρό ασχολούνται μόνο με τα παιχνίδια στο κινητό τους, και καθόλου συνηθισμένοι δεν είναι στο να ξεφυλλίζουν ένα βιβλίο… Οι σημερινοί μαθητές που καλούνται να εκφράσουν τη σκέψη τους για το πώς θα προστατευτεί και θα αξιοποιηθεί η πολιτιστική κληρονομιά χρειάζονται αυτό το περίπλοκο «πάντρεμα» της εξοικείωσης με τη λογοτεχνία, με τη θεατρική παιδεία, με τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία αυτής της χώρας. Και κυρίως έχουν ανάγκη, μέσω της Παιδείας, την επαφή με το διαφορετικό που πρεσβεύει και η υπηρετεί η τέχνη.
Φοβάμαι, και όχι αβάσιμα, ότι τόσο στην Παιδεία όσο και στην τέχνη επικρατούν η «ροζίλα», το φανταχτερό, το πομπώδες, το προκαθορισμένο. Οι σημερινοί μαθητές, που θα έχουν διδαχθεί ελλιπώς τη λογοτεχνία και το θέατρο, να μην αναζητούν παραστάσεις με χλαμύδες στην Επίδαυρο για να θεωρούν ότι προστατεύουν την πολιτιστική κληρονομιά…