Η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου επέλεξε από μιας αρχής την αναφερόμενη ως «πολιτική διαπραγμάτευση» για τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου σχέσεων με τους εταίρους-δανειστές. Τέσσερις μήνες μετά, όλα δείχνουν πως η προσέγγιση αυτή δεν είναι δυνατόν να τελεσφορήσει και, με την ασφυξία ρευστότητας, κινδυνεύει να οδηγήσει τη χώρα σε εξελίξεις χωρίς επιστροφή. Η εικόνα που μεταφέρεται από την κυβέρνηση στο εσωτερικό της χώρας είναι πως η πολιτική κατανόηση των Ευρωπαίων ηγετών είναι πια δεδομένη, πλην όμως υπό τον απαράβατο όρο συνέχισης της συμμετοχής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου – εμμέσως η απαίτηση αυτή χαρακτηρίζεται ανεξήγητη. Το ΔΝΤ εμφανίζεται ως ο «σκληρός» εκ των θεσμών, ο οποίος απαιτεί ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές, πέρα από τις «κόκκινες γραμμές» της ελληνικής διαπραγμάτευσης. Αποτέλεσμα, η διάχυση στην ελληνική κοινωνία σειράς παράλογων σεναρίων, όπως «δήθεν η στήριξη της παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ – στην πραγματικότητα μας ωθούν σε έξοδο». Ως συνήθως, η πραγματικότητα είναι πολύ πεζή.
Η συμμετοχή του ΔΝΤ στα προγράμματα στήριξης γίνεται με την εγγύηση της Ευρωζώνης –οι υποχρεώσεις του οφειλέτη γίνονται υποχρεώσεις της Ευρωζώνης εάν κάτι στραβώσει. Εκ του καταστατικού του, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν μπορεί να συμμετέχει σε πρόγραμμα εάν προηγουμένως δεν έχει εξασφαλισθεί η χρηματοδότηση της χώρας για το επόμενο δωδεκάμηνο –τμηματική καταβολή πόρων του ΔΝΤ αποκλείεται! Η στρατηγική της πολιτικής διαπραγμάτευσης έχει οδηγήσει σε τέλμα κάθε προσπάθεια ποσοτικοποίησης των παρεμβάσεων που υποτίθεται πως προτείνει η ελληνική πλευρά. Το ΔΝΤ, απλώς, δεν μπορεί να συμμετέχει πια!
Οι υπολειπόμενες δόσεις του τρέχοντος προγράμματος στήριξης ξεπερνούν τα 20 δισ. ευρώ (μνημόνιο συν πρόγραμμα ΔΝΤ). Απ’ αυτά τα χρήματα, μόνον 1,8 δισ. ευρώ είναι η συμμετοχή των χωρών της Ευρωζώνης και 16 δισεκατομμύρια ευρώ του ΔΝΤ. Δηλαδή, δάνεια του ΔΝΤ χρησιμοποιούνται για την πληρωμή ομολόγων που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ενδεχόμενη αποχώρηση του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα ανοίγει αμέσως χρηματοδοτική «τρύπα» 16 δισ. ευρώ, η οποία πρέπει να καλυφθεί από τις χώρες της Ευρωζώνης. Επίσης, τα δάνεια ΔΝΤ που έχουν καταβληθεί μέχρι σήμερα, συνολικού ύψους 20,6 δισ. ευρώ, πρέπει να αναληφθούν από τους Ευρωπαίους εταίρους. Τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια θα κληθούν να εγκρίνουν πρόσθετα δάνεια, συνολικού ύψους 37 δισ. ευρώ, για να κλείσει το πρόγραμμα με εννιά μήνες καθυστέρηση και χωρίς να έχουν επιτευχθεί οι στόχοι του –μόνο και μόνο επειδή η ελληνική διαπραγμάτευση απαιτεί τη συνέχιση της δανειακής σχέσης με πολιτικές αποφάσεις σε υψηλό επίπεδο. Στο κόστος αυτό θα προστεθεί και η βοήθεια προς την Ελλάδα με το Μνημόνιο 3 ή Σύμφωνο για την Ανάπτυξη. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες γνωρίζουν πως τέτοια έγκριση δεν πρόκειται να υπάρξει. Γι’ αυτό και δεν επιθυμούν για κανένα λόγο την αποχώρηση του ΔΝΤ. Τώρα πια το ξέρει και η ελληνική κυβέρνηση –όφειλε βέβαια να το έχει εκτιμήσει από μιας αρχής. Η ενδεχόμενη απεμπλοκή του ΔΝΤ από το πρόγραμμα είναι καταστροφική εξέλιξη για την Ελλάδα. Η διαπραγμάτευση πρέπει άμεσα να τεθεί σε πλαίσιο τέτοιο, ώστε να μπορεί να υποστηριχθεί από το ΔΝΤ.
Ανεξαρτήτως της ρητορικής για εσωτερική κατανάλωση, η κυβέρνηση οφείλει να εγκαταλείψει την αυτοκτονική τακτική της πολιτικής διαπραγμάτευσης. Η αποτυχία είναι προδιαγεγραμμένη, οπότε κάθε επιμονή στην εμφανέστατα λανθασμένη διαπραγματευτική επιλογή εκλαμβάνεται ως ότι η ελληνική πλευρά δεν έχει σκοπό την κατάληξη σε συμφωνία –παρά μόνον σε λευκή επιταγή από την Ευρωζώνη! Απαιτείται πλήρης και ειλικρινής συνεργασία με τους θεσμούς για την αξιόπιστη ποσοτικοποίηση των προβλέψεων της ενδεχόμενης συμφωνίας.
Η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου οφείλει να απεγκλωβιστεί από την αδιέξοδη πολιτική διαπραγμάτευση αμέσως. Η χώρα έχει οδηγηθεί σε ασφυξία, οι προοπτικές ανάκαμψης γίνονται χλωμές, το κόστος διάσωσης ανεβαίνει. Ακόμη και εάν αποφευχθεί η καταστροφή, τα βάρη στους πολίτες θα είναι δυσβάσταχτα.
*Ο κ. Γιώργος Προκοπάκης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.