Προς το τέλος της ηγεμονίας Ερντογάν

Προς το τέλος της ηγεμονίας Ερντογάν

2' 52" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Αυτήν τη φορά ο τουρκικός λαός δεν έκανε το χατίρι του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών της 7ης Ιουνίου αποτελεί ηχηρό ράπισμα στον ίδιο και σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της πολιτικής του ηγεμονίας. Συγκεντρώνοντας 40,83% και 258 έδρες, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Αναπτύξεως (Adalet ve Kalknma Partisi-ΑΚΡ) έχασε περίπου 9% της εκλογικής του ισχύος σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές, 69 έδρες και μαζί την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία που απολάμβανε από τις εκλογές του Νοεμβρίου 2002. Τούτο σημαίνει και την επ’ αόριστον αναβολή των σχεδίων συνταγματικής αναθεωρήσεως για την εισαγωγή προεδρικού συστήματος, στην οποία τόσες προσδοκίες είχε εναποθέσει ο Τούρκος πρόεδρος.

Στους ηττημένους των εκλογών συμπεριλαμβάνεται και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως. Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (Cumhuriyet Halk Partisi-CHP) απέτυχε να επωφεληθεί της απωλείας περίπου του 1/5 των ψήφων του ΑΚΡ, συγκέντρωσε 25% των ψήφων και 132 έδρες, χάνοντας 0,98% και 3 έδρες σε σχέση με τις εκλογές του 2011. Η απογοητευτική αυτή επίδοση επιβεβαίωσε όσους θεωρούν ανέφικτη τη μετατροπή του κόμματος σε πλειοψηφική πολιτική δύναμη της Τουρκίας. Αντιθέτως, στους κερδισμένους των εκλογών ανήκει το τρίτο σε ψήφους κόμμα. Το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσεως (Milliyetçi Hareket Partisi-MHP) επιβεβαίωσε τον ρόλο του ως προνομιακού εκλογικού προορισμού των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων του ΑΚΡ συγκεντρώνοντας 16,33% των ψήφων και 80 έδρες, κερδίζοντας 3,2% και 27 έδρες σε σχέση με τις εκλογές του 2011.

Οι μεγάλοι και αδιαφιλονίκητοι νικητές αυτών των εκλογών, ωστόσο, υπήρξαν το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (Halklarn Demokratik Partisi-HDP) και ο ηγέτης του Σελαχατίν Ντεμίρτας. Συγκεντρώνοντας 13,16% και 80 έδρες, το HDP υπερέβη με χαρακτηριστική άνεση το εκλογικό όριο του 10% και έγραψε ιστορία ως το πρώτο κόμμα με ρίζες στο κουρδικό πολιτικό κίνημα που εκπροσωπείται στην τουρκική Βουλή απευθείας και όχι μέσω ανεξάρτητων υποψηφίων. Το HDP πέτυχε να συσπειρώσει όχι μόνον πολλούς συντηρητικούς ψηφοφόρους κουρδικής καταγωγής που αποτελούσαν παραδοσιακούς υποστηρικτές του ΑΚΡ, αλλά και ένα ικανό τμήμα της τουρκικής κοσμικής μεσαίας τάξεως. Η εκλογική επίδοση του HDP σε περιφέρειες της δυτικής Τουρκίας με ισχυρό κοσμικό στοιχείο, όπου η παραδοσιακή εκλογική επιρροή των φιλοκουρδικών κομμάτων ήταν μηδαμινή, είναι χαρακτηριστική. Ούτε η αιματηρή τρομοκρατική επίθεση εναντίον της κεντρικής προεκλογικής συγκεντρώσεως του κόμματος στο Ντιγιάρμπακιρ στάθηκε εμπόδιο σε μια εκλογική επιτυχία, που μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στην πολιτική ζωή της Τουρκίας.

Τι μέλλει γενέσθαι; Η πρωτοβουλία των κινήσεων ανήκει στον πρόεδρο της Τουρκίας. Ο κ. Ερντογάν καλείται να παίξει τον ρυθμιστικό του ρόλο ως ανώτατος πολιτειακός άρχων, ακριβώς τη στιγμή που έχει απολέσει την εμπιστοσύνη άνω του μισού της τουρκικής κοινωνίας. Μια επιλογή θα ήταν η σύμπηξη κυβερνήσεως συνεργασίας του ΑΚΡ με το ακροδεξιό MHP, παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις του ηγέτη του δευτέρου, Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Πιθανή είναι και η επιδίωξη σχηματισμού κυβερνήσεως μειοψηφίας του ΑΚΡ, με σκοπό τη διεξαγωγή νέων βουλευτικών εκλογών εντός μερικών μηνών. Απομακρυσμένο παραμένει το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβερνήσεως συνεργασίας από τα τρία κόμματα της αντιπολιτεύσεως. Αν δεν σχηματισθεί κυβέρνηση εντός 45 ημερών, ο κ. Ερντογάν δικαιούται να διαλύσει τη νέα Βουλή και να προκηρύξει αμέσως νέες βουλευτικές εκλογές, με την ελπίδα αποκαταστάσεως της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας του ΑΚΡ σε συνθήκες πολώσεως. Μια τέτοια επιλογή θα υπονόμευε όχι μόνον την πολιτική, αλλά και την οικονομική σταθερότητα της χώρας. Οι πρόσφατες επιθέσεις εναντίον γραφείων και εκπροσώπων του HDP τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά και οι διακυμάνσεις της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας την επαύριο των εκλογών, είναι ενδεικτικές των κινδύνων.

* Ο κ. Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης είναι επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή