Μπορεί, την τελευταία στιγμή, ο Αλέξης Τσίπρας να εγκαταλείψει την πορεία απόκλισης από το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, την οποία έχει υιοθετήσει; Πολλοί πιστεύουν (ή μήπως απλώς ελπίζουν) ότι μπορεί, πράγματι, να κάνει ακριβώς αυτό. Μέχρι στιγμής, πάντως, είναι απολύτως σαφές ότι ο πρωθυπουργός δείχνει πως έχει επιλέξει τη σύγκρουση με τους ευρωεταίρους μας. Αυτό δείχνουν και οι προετοιμασίες που κάνει ο κομματικός χώρος του ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά ολοένα περισσότερα στελέχη του.
Είναι αλήθεια ότι η «αριστερά των κινημάτων» γνωρίζει τι πρέπει να κάνει για να διαδηλώνει την αντίθεσή της σε οτιδήποτε προτείνει κάποιος άλλος. Ξέρει πώς να κριτικάρει τα όπλα της διακυβέρνησης, δεν μπόρεσε όμως ποτέ να χρησιμοποιήσει το όπλο της κριτικής για τη διαμόρφωση θετικών κυβερνητικών προτάσεων. Δεν πρέπει να θεωρούμε πιθανό ότι κομματικά στελέχη που γέρασαν στην αντίπερα όχθη του πολιτικού ρεαλισμού θα συνηθίσουν σε μια δημοκρατική κι ευρωπαϊκή διακυβέρνηση.
Γι’ αυτό άλλωστε, σε όλα τα κράτη που κυβερνώνται σήμερα από σοσιαλιστές και άλλα σχήματα της κεντροαριστεράς, οι αριστερότεροι μεταξύ αυτών μένουν μακριά από τη διακυβέρνηση. Το προτιμούν και οι ίδιοι οι ριζοσπάστες και αντιρρησίες. Αλλά σε καμιά περίπτωση δεν το διακινδυνεύουν όσοι τελικά έχουν την ευθύνη των μεγάλων και οριστικών κρατικών αποφάσεων.
Αντιθέτως, η ομάδα Τσίπρα έστησε τη σύνθεση της κυβέρνησης κατ’ εικόνα της οργάνωσης του κομματικού χώρου του οποίου προεδρεύει. Υπουργοί, αναπληρωτές, γραμματείς και στελέχη του μηχανισμού κάθισαν στις καρέκλες και δοκίμασαν να μετατρέψουν σε κρατική δραστηριότητα τις όποιες ιδέες και προτάσεις είχαν κατά καιρούς παρουσιάσει στις κομματικές συνελεύσεις. Κι ο Θεός βοηθός…
Ομως, η δομή της κρατικής εξουσίας, και ειδικότερα η εκτελεστική εξουσία, δεν μοιάζει σε τίποτε με τη διάρθρωση ενός πολιτικού κινήματος. Ακόμη περισσότερο, επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ ξεχωρίζει για τον εντελώς ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο έχει οργανώσει τη συμπόρευση των ιδεολογικο-πολιτικών συνιστωσών του. Παρόμοια αποκέντρωση βοηθά, ώστε κανείς να μη νιώθει την υποχρέωση να συνδράμει στην επίτευξη κοινών στόχων, από τη στιγμή που διατηρεί έστω κάποια αντίρρηση.
Η δημοκρατική οργάνωση της πολιτείας συνδέεται με τη δημοκρατική οργάνωση των κομμάτων. Εχουμε υποφέρει από την κακή παράδοση των αρχηγικών κομμάτων, που δεν επιτρέπουν την ανοικτή και ειλικρινή συζήτηση. Από την άλλη όμως, η αρχή της πλειοψηφίας δημιουργεί πρόσφορες συνθήκες για την καλή διακυβέρνηση του κράτους. Αντιθέτως, η διαρκής συζήτηση μεταξύ των κομματικών συνιστωσών, όσο δημοκρατική κι αν μοιάζει, όταν δημιουργεί οχλοβοή και ιδεοκρατία, τόσο αναποτελεσματική αποδεικνύεται πως είναι όταν πρόκειται για τη διαχείριση του κρατικού συμφέροντος.