Exουμε αρκετούς τρόπους για να μετρήσουμε το πόσο μακριά είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση απ’ ό,τι ορίζει η λέξη Ενωση. Η στάση των εταίρων στις διαπραγματεύσεις είναι μόνον ένας από αυτούς. Η εμμονή τους σε ένα ολέθριο πρόγραμμα, μοναδικός στόχος του οποίου είναι να ματώνει αενάως η Ελλάδα ώστε να μπορεί να πληρώνει τους τόκους, και η εναντίωσή τους στην απομείωση του χρέους, που την προτείνει ακόμα και το ΔΝΤ, μας δίνουν τη δυνατότητα να μετρήσουμε και να ζυγίσουμε την αλληλεγγύη τους. Και, δυστυχώς, να τη βρούμε ελλιπή, παρότι πρόεδροι, πρωθυπουργοί, κομισιονάριοι και λοιποί δεν παραλείπουν να δηλώνουν ότι «συμπάσχουν με τον ελληνικό λαό, που δοκιμάζεται σκληρά».
Τα πράγματα γίνονται χειρότερα εάν προστεθεί στη ζυγαριά η αγενής ειρωνεία με την οποία διατυπώνουν τις απόψεις τους για την Ελλάδα αξιωματούχοι που υποτίθεται ότι προσωποποιούν τον ενωτικό ευρωπαϊκό χαρακτήρα. Μιλάω δηλαδή για τους Βρυξελλιώτες τιτλούχους, εκλεγμένους ή διορισμένους. Και όχι για τον κ. Ραχόι ή άλλους συντηρητικούς πρωθυπουργούς. Αυτοί έχουν τους δικούς τους λόγους, καθαρά πολιτικούς, να απεύχονται μια συμφωνία έντιμη και δίκαιη, η οποία ενδέχεται να λειτουργήσει σαν παράδειγμα για τους πολίτες άλλων χωρών.
Η ιδεολογική διαπάλη δεν σταματά ποτέ και πουθενά. Ούτε στους κόλπους ενός οργανισμού που τα ιδρυτικά του κείμενα αναθέτουν στα μέλη του το καθήκον της αλληλεγγύης. Δεν έχει πάντως ιδεολογικό χαρακτήρα η αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ενωση, επί χρόνια, το γεγονός ότι ένα τμήμα του εδάφους ενός κράτους-μέλους της (δηλαδή ένα τμήμα του δικού της, καταδικού της εδάφους) παραμένει κατακτημένο. Ποιος ξέρει. Αν η μητέρα Μεσόγειος αποδειχθεί ιδιαιτέρως γενναιόδωρη προς την Κύπρο, σε πετρέλαιο ή φυσικό αέριο, ίσως συγκινηθεί η Ευρώπη.
Η μεταναστευτική πολιτική των κρατών που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση δίνει ένα επιπλέον μέτρο για να κρίνουμε αν σκέφτονται, αισθάνονται και δρουν κοινοτικά ή με το πνεύμα του κυνικά συμφεροντολόγου εθνικισμού, τον οποίο κατά τα λοιπά ξορκίζουν. Το δράμα των μετέωρων μεταναστών στα σύνορα Ιταλίας – Γαλλίας αποκαλύπτει ότι τα κράτη δεν είναι πρόθυμα να συμμεριστούν την ιδέα ότι προβλήματα τέτοιου μεγέθους και με αυτόν τον υπερεθνικό και διακρατικό (διηπειρωτικό καλύτερα) χαρακτήρα δεν μπορεί να τα αντιμετωπίσει μόνη της η Ιταλία, ούτε βέβαια η Ελλάδα, η Μάλτα ή η Ισπανία. Αντί της άκρως απαραίτητης σύμπνοιας και συνεργασίας, πολιτικής και οικονομικής· αντί της μέριμνας να ενισχυθούν οι χώρες που υποδέχονται χιλιάδες πρόσφυγες, ώστε να μπορέσουν να τους σταθούν με ανθρωπιά, βλέπουμε να χτίζονται κατεπειγόντως νέα τείχη εκεί όπου υποτίθεται ότι γκρεμίστηκαν διά παντός. Στη νεολιθική εποχή, λένε οι αρχαιολόγοι, είχαν τοποθετηθεί τεράστιοι λίθοι στην ακτή του Ατλαντικού, δίκην τείχους. Φαντάζεται κανείς ότι μπορεί να γίνει το ίδιο στη Μεσόγειο;