Είναι εντυπωσιακό πόσο συχνά στην πολιτική εκφράζεται η τελειωτική, αμετάκλητη, δραματική διαπίστωση, the game is over. Την κατέθεσε την Πέμπτη ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στον Αλέξη Τσίπρα ― ο ίδιος είχε πει στον Ελληνα πρωθυπουργό στις 11 Ιουνίου «έρχεται η μέρα που κάποιος θα πει: the game is over». Σχεδόν το προεξόφλησαν προ μηνός οι Financial Times. Ο ίδιος ο κ. Τσίπρας, στις 21 Μαΐου, κι ενώ κατευθυνόταν προς τη Ρίγα της Λεττονίας, είχε μιλήσει για πολιτική συμφωνία που θα περιελάμβανε «κούρεμα» χρέους, αλλιώς… the game is over. Το ίδιο είχε πει στις 16 Απριλίου σε περίπτωση που δεν υπήρχε συμφωνία έως το τέλος του μηνός… Το παιχνίδι ήταν τελειωμένο για την Ελλάδα και το 2009, όταν τα ταμειακό έλλειμμα είχε αγγίξει τα 30 δισ. ευρώ, το δημόσιο χρέος τα 300 δισ. και το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τα 29 δισ. Τον Μάιο του 2010 ο Πολ Κρούγκμαν έλεγε ότι η Ευρωζώνη είναι τελειωμένο παιχνίδι για την Ελλάδα, το Ιούλιο του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πίστευε ότι the game is over για τη χώρα μας και η συνέχεια γράφτηκε με νέο δάνειο ύψους 129 δισ. ευρώ.
Τον Δεκέμβριο του 2014 τα διεθνή μέσα θεωρούσαν ότι το παιχνίδι τέλειωσε για τον Αντώνη Σαμαρά, ενώ τον Φεβρουάριο του 2015, όταν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έλεγε ότι «οι εκλογές δεν αλλάζουν κάτι, υπάρχουν κανόνες» και η Süddeutsche Zeitung μιλούσε για ευρωπαϊκό «τραύμα Lehman», το BBC προέβλεπε ότι εάν μέχρι το τέλος του μήνα ο κ. Τσίπρας δεν έκανε κάτι για να γεφυρωθεί το χάσμα, τότε και για τον ίδιο και τη χώρα μας το παιχνίδι είχε τελειώσει. Ενδεχομένως πολλές φορές ακόμη, στο άμεσο ή απώτερο μέλλον, να ακουστεί και πάλι η ίδια φράση. Ορισμένοι πιστεύουν ότι η λήξη του παιχνιδιού ευνοεί την αυτοκριτική, καθαρίζει το βλέμμα, φωτίζει τον νου. Στην πραγματικότητα, είναι περισσότερο πιθανό η συνειδητοποίηση της άφιξης στο τέλος τού -όποιου- νήματος να αποκαλύψει το χάος που εδρεύει πίσω από τα εύθραυστα φαινόμενα, να σπείρει τη διανοητική και πολιτική σύγχυση, να δημιουργήσει ένα ακόμη πιο ομιχλώδες τοπίο όπου ο κάθε δημαγωγός θα μπορεί με μια απλοϊκή, μανιχαϊκή ερμηνεία της πραγματικότητας να παραποιεί βασικά και απλά δεδομένα και να βρίσκει οπαδούς (είναι βολική η υιοθέτηση ευκολοχώνευτων ιδεών που καταπραΰνουν την αβεβαιότητα, είναι ακαταμάχητη η ανάγκη για σύμπλευση με τους πολλούς, η πίεση για ομοιομορφία, είναι ισχυρή η έλξη της μίμησης). Ακόμη, να παραλύσει δυνάμεις ικανές να επινοήσουν τρόπους θεραπείας. Και βέβαια, να εκθρέψει συλλογικούς φόβους και την πόλωση, την απογοήτευση, όταν απλά κάθε μέρα ξερνάει την επόμενη.
Για άλλη μια φορά η πολιτική έδειξε ότι αδυνατεί να λειτουργήσει λυτρωτικά, ότι απώλεσε την ανυψωτική δύναμη της εκπλήρωσης υποσχέσεων, ότι δεν είναι σε θέση να εντάξει τους λαούς στη ροή γόνιμων γεγονότων. Πόσες φορές στην ελληνική κρίση οι πολιτικοί είπαν the game is over σε εκείνους που απαξίωναν για χρόνια θεσμούς και ανθρώπους, που συρρίκνωναν τους αυτοπειθαρχημένους πολίτες σε μια οικτρή μειοψηφία; Ισχνές οι συλλογικές προσδοκίες, περισσότερα τα μικρά όνειρα που κατασκευάζονται για προσωπική χρήση.
Ομως ένας λαός πεθαίνει όταν δεν μπορεί να δημιουργήσει άλλες ουτοπίες, άλλα οράματα, όταν πάψει να πιστεύει ότι, ακόμη και φορτωμένος σαν υποζύγιο, μετακινεί όχι απλά βράχους, πλανήτες.