«Καλά ξεκουμπίδια», θα ευχόμουν και θα προσέθετα και μία καλοπροαίρετη συμβουλή: «Πρόσεχε να μη θαυμάζεις πολλή ώρα την αντανάκλαση του εαυτού σου στο νερό, γιατί θα πνιγείς». Ωστόσο δε νομίζω ότι έχουμε απαλλαγεί οριστικά από τον νοσηρό ναρκισσισμό του Βαρουφάκη. Η απομάκρυνσή του από την κυβέρνηση μπορεί να αποκληθεί και αποχώρηση, διότι στην πραγματικότητα είναι και τα δύο: εκείνος μεν, ως τζογαδόρος που πάντα ήταν, αποχωρεί με το μέγιστο των κερδών του και θα δει τι θα κάνει παρακάτω, ο δε πρωθυπουργός, απομακρύνοντας τον Βαρουφάκη, πιστώνεται μόνος του τον θρίαμβο του 61%. Γι’ αυτό και ο χωρισμός έγινε διά του συναινετικού διαζυγίου: ούτε τσιρίδες ούτε μαλλιοτραβήγματα. (Κρίμα, ίσως θα πουν ορισμένοι, και τους κατανοώ…)
Το ουσιώδες, βέβαια, στην απομάκρυνση ή αποχώρηση του Νάρκισσου από την κυβέρνηση είναι η πολιτική σημασία της. Η απουσία του εκνευριστικού Βαρουφάκη υποτίθεται ότι διευκολύνει τη διαπραγμάτευση, προς την οποία η κυβέρνηση δείχνει ότι θέλει να επιστρέψει, παρά το θριαμβευτικό 61% του ΟΧΙ προς την Ευρώπη. Είναι όμως πολύ λίγο και έρχεται πολύ αργά ώστε να επηρεάσει την κατάσταση. Η επικράτηση της αντιευρωπαϊκής ψήφου απελευθέρωσε από τους ενδοιασμούς τους όλους εκείνους στην Ευρώπη, που καταλάβαιναν εδώ και καιρό ότι αυτή η χώρα, με αυτήν την κυβέρνηση, ούτε σοβαρή είναι ούτε θέλει την Ευρώπη. Όλους εκείνους, δηλαδή, που έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο καλύτερος τρόπος για να διαχειρισθεί κάποιος το πρόβλημα Ελλάδα είναι να ελαχιστοποιήσει κατά το δυνατόν τις σχέσεις του μαζί της.
Ακόμη όμως και αν μπορούσαμε να πεισθούμε ότι ο πρωθυπουργός εννοεί απολύτως τη στροφή προς τη διαπραγμάτευση και, επίσης, ότι οι Ευρωπαίοι είναι διατεθειμένοι να δεχθούν τη γνησιότητα της στάσης του, πείτε μου, σας παρακαλώ, πώς θα χειρισθεί ο Αλ. Τσίπρας τους ισχυρούς παράγοντες του ΣΥΡΙΖΑ (Πλατφόρμες και δε συμμαζεύεται…) που ερμηνεύουν την επικράτηση το ΟΧΙ τελείως αντίθετα από τον ίδιο, ως εντολή δηλαδή προς τη ρήξη; Η παρουσία του Λαφαζάνη, χθες, στη διάσκεψη των αρχηγών υπό τον πρόεδρο δείχνει πόσο δύσκολο θα είναι για τον πρωθυπουργό να ελέγξει την άκρα Αριστερά του κόμματός του. Διότι, να με συγχωρείτε, αλλά μόνο στο πλαίσιο της συγκεκριμένης εσωκομματικής αντιπαράθεσης αντιλαμβάνομαι την παρουσία του Λαφαζάνη. Όσο και αν με ενοχλεί προσωπικώς, έχω δεχθεί από καιρό ότι ζω σε μια χώρα ανέκδοτο· αλλά δεν μπορώ να πιστέψω με τίποτα ότι είναι δυνατόν οι πολιτικοί αρχηγοί ―έστω και αυτοί που έχουμε σήμερα― να μαζεύονται για να ασχοληθούν με παραμύθια του Πούτιν που μόνο ο Ρωσόπληκτος Λαφαζάνης μπορεί να παίρνει στα σοβαρά. Ο υπουργός Ενέργειας, που διακρίθηκε έως τώρα μόνο για το βάθος των υποκλίσεών του μπροστά σε κάθε Ρώσο αξιωματούχο που βλέπει μπροστά του, πέρασε από εκεί για να θυμίσει στον Τσίπρα ότι δεν αποφασίζει μόνος του στον ΣΥΡΙΖΑ.
Εχουμε συνηθίσει πια σε τεράστιες δόσεις παραλόγου, καθημερινά, με αποτέλεσμα να έχουμε υποστεί ένα είδος αναισθησίας. Από χθες όμως περάσαμε σε νέο, ακόμη ανώτερο επίπεδο παραλογισμού, και η αλλαγή αυτή δεν είναι δυνατό να μη γίνεται αντιληπτή. Έχουν πια ανατραπεί τα στοιχειώδη: τι σημαίνει ΝΑΙ και τι ΟΧΙ. Βλέπουμε μια κυβέρνηση να οδηγεί ενσυνείδητα τους ψηφοφόρους στον δρόμο της ρήξης με την Ευρώπη (θυμηθείτε το ραδιοφωνικό σποτ που ταύτιζε την Ευρώπη με την κατάλυση της δημοκρατίας και την ταπείνωση του λαού…), τη βλέπουμε επίσης να σαρώνει στο δημοψήφισμα και, παρ’ όλα αυτά, να σπεύδει από το ίδιο βράδυ να ερμηνεύσει το ΟΧΙ ως ΝΑΙ υπό προϋποθέσεις και προπομπό ενός τρίτου Μνημονίου.
Ολα αυτά καλλιεργούν τη σύγχυση ανάμεσα στο ύφος και την ουσία αυτής της υπόθεσης που όλοι παρακολουθούμε και από την οποία εξαρτάται η μοίρα της χώρας μας: είναι φάρσα αυτό που παρακολουθούμε ή τραγωδία; Είναι μια τραγωδία που παίζεται σαν φάρσα από έναν άθλιο ερασιτεχνικό θίασο. Επειδή οι ηθοποιοί είναι αυτοί που είναι, το αποτέλεσμα συχνά προκαλεί το αίσθημα του γελοίου στο κοινό, όμως τα λόγια των ρόλων τους τα έχουν μάθει, και το έργο εκτυλίσσεται κανονικά προς το προδιαγεγραμμένο τέλος. Με άλλα λόγια, ας μη μας παρασύρει το ύφος της κυβερνητικής παράστασης. Κάτω από αυτό εξακολουθώ να πιστεύω ότι υπάρχει σχέδιο για «απελευθέρωση» της Ελλάδας από τα ευρωπαϊκά δεσμά και επιστροφή στη δραχμή.
Μέσα στο πλαίσιο αυτών ή παρόμοιων προβληματισμών θα όφειλε, νομίζω, η Ν.Δ. να σκεφθεί την επόμενη μέρα. Οπως είδατε, η παραίτηση του Αντώνη Σαμαρά πέρασε απαρατήρητη. Ηταν η τυπική τακτοποίηση ενός νήματος που κρεμόταν από την πλοκή, όπως είναι, λ.χ., ο θάνατος της λαίδης Μακμπέθ στο ομώνυμο σαιξπηρικό έργο. Όταν αυτοκτονεί η γυναίκα του Μακμπέθ, έχει πια εξαντληθεί η χρησιμότητα του ρόλου της στην πλοκή της τραγωδίας. Τι να την κάνει ο δραματουργός, όταν ο βασικός ήρωας της τραγωδίας ετοιμάζεται να συναντήσει τη μοίρα του; Την πετάει από ένα παράθυρο και ησυχάζει… Το ίδιο συνέβη με τον Α. Σαμαρά.
Ομως το κρίσιμο ζήτημα για τη ΝΔ είναι να αντιληφθεί ότι το μέλλον της Κεντροδεξιάς δεν βρίσκεται στο επόμενο αρχηγό που θα διαλέξει, αλλά στη δυνατότητα να υπάρξει (με τη συμβολή της, ασφαλώς) ένας ευρύς σχηματισμός των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων για το ενδεχόμενο βουλευτικών εκλογών. Άλλωστε, στο ποσοστό που έλαβε το ΝΑΙ στο προχθεσινό δημοψήφισμα αθροίζονται τα ποσοστά των τριών φιλευρωπαϊκών κομμάτων των εκλογών του Ιανουαρίου, δηλαδή ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι. Οσο για τις εκλογές, αυτές δεν είναι καθόλου απίθανο να μας προκύψουν, ακόμη και πριν από το Δεκαπενταύγουστο. Ένα νέο κόμμα, λοιπόν, που θα εκφράζει το σύνολο της φιλευρωπαϊκής παράταξης είναι απαραίτητο και μάλιστα –ιδεωδώς– υπό την ηγεσία ενός νέου προσώπου, προερχόμενου όχι από τους καθ’ όλα πανάξιους εβδομηντάρηδες, αλλά ούτε καν από τους πενηντάρηδες. Αλλά ας μην προχωρήσουμε περισσότερο. Οι επόμενες ημέρες θα έχουν πολλές ευκαιρίες για να επανέλθουμε…